4. චූළදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධසුත්‌තං
175. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සක්‌කෙසු විහරති කපිලවත්‌ථුස්‌මිං නිග්‍රොධාරාමෙ. අථ ඛො මහානාමො සක්‌කො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො මහානාමො සක්‌කො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘දීඝරත්‌තාහං, භන්‌තෙ, භගවතා එවං ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි – ‘ලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, දොසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මොහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති. එවඤ්‌චාහං [එවංපාහං (ක.)], භන්‌තෙ, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි – ‘ලොභො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, දොසො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො, මොහො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති. අථ ච පන මෙ එකදා ලොභධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, දොසධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, මොහධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, එවං හොති – ‘කොසු නාම මෙ ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං අප්‌පහීනො යෙන මෙ එකදා ලොභධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, දොසධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, මොහධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌තී’’’ති.
176. ‘‘සො එව ඛො තෙ, මහානාම, ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං අප්‌පහීනො යෙන තෙ එකදා ලොභධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, දොසධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, මොහධම්‌මාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති. සො ච හි තෙ, මහානාම, ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං පහීනො අභවිස්‌ස, න ත්‌වං අගාරං අජ්‌ඣාවසෙය්‍යාසි, න කාමෙ පරිභුඤ්‌ජෙය්‍යාසි. යස්‌මා ච ඛො තෙ, මහානාම, සො එව ධම්‌මො අජ්‌ඣත්‌තං අප්‌පහීනො තස්‌මා ත්‌වං අගාරං අජ්‌ඣාවසසි, කාමෙ පරිභුඤ්‌ජසි.
177. ‘‘‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො [බහූපායාසා (සී. ස්‍යා. පී.)] එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – ඉති චෙපි, මහානාම, අරියසාවකස්‌ස යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං හොති, සො ච [සොව (ක.)] අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං නාධිගච්‌ඡති, අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථ ඛො සො නෙව තාව අනාවට්‌ටී කාමෙසු හොති. යතො ච ඛො, මහානාම, අරියසාවකස්‌ස ‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං හොති, සො ච අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං අධිගච්‌ඡති අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථ ඛො සො අනාවට්‌ටී කාමෙසු හොති.
‘‘මය්‌හම්‌පි ඛො, මහානාම , පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා, අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතො, ‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං හොති, සො ච අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං නාජ්‌ඣගමං, අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථ ඛ්‌වාහං නෙව තාව අනාවට්‌ටී කාමෙසු පච්‌චඤ්‌ඤාසිං. යතො ච ඛො මෙ, මහානාම, ‘අප්‌පස්‌සාදා කාමා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය සුදිට්‌ඨං අහොසි, සො ච [සොව (ක.)] අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි පීතිසුඛං අජ්‌ඣගමං, අඤ්‌ඤං වා තතො සන්‌තතරං; අථාහං අනාවට්‌ටී කාමෙසු පච්‌චඤ්‌ඤාසිං.
178. ‘‘කො ච, මහානාම, කාමානං අස්‌සාදො? පඤ්‌චිමෙ, මහානාම, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්‌ච? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා; සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, මහානාම, පඤ්‌ච කාමගුණා. යං ඛො, මහානාම, ඉමෙ පඤ්‌ච කාමගුණෙ පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛං සොමනස්‌සං – අයං කාමානං අස්‌සාදො.
‘‘කො ච, මහානාම, කාමානං ආදීනවො? ඉධ, මහානාම, කුලපුත්‌තො යෙන සිප්‌පට්‌ඨානෙන ජීවිකං කප්‌පෙති – යදි මුද්‌දාය යදි ගණනාය යදි සඞ්‌ඛානෙන යදි කසියා යදි වණිජ්‌ජාය යදි ගොරක්‌ඛෙන යදි ඉස්‌සත්‌ථෙන යදි රාජපොරිසෙන යදි සිප්‌පඤ්‌ඤතරෙන, සීතස්‌ස පුරක්‌ඛතො උණ්‌හස්‌ස පුරක්‌ඛතො ඩංසමකසවාතාතපසරීංසපසම්‌ඵස්‌සෙහි රිස්‌සමානො ඛුප්‌පිපාසාය මීයමානො; අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘තස්‌ස චෙ මහානාම කුලපුත්‌තස්‌ස එවං උට්‌ඨහතො ඝටතො වායමතො තෙ භොගා නාභිනිප්‌ඵජ්‌ජන්‌ති, සො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති ‘මොඝං වත මෙ උට්‌ඨානං, අඵලො වත මෙ වායාමො’ති. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘තස්‌ස චෙ, මහානාම, කුලපුත්‌තස්‌ස එවං උට්‌ඨහතො ඝටතො වායමතො තෙ භොගා අභිනිප්‌ඵජ්‌ජන්‌ති. සො තෙසං භොගානං ආරක්‌ඛාධිකරණං දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදෙති – ‘කින්‌ති මෙ භොගෙ නෙව රාජානො හරෙය්‍යුං, න චොරා හරෙය්‍යුං, න අග්‌ගි දහෙය්‍ය, න උදකං වහෙය්‍ය, න අප්‌පියා වා දායාදා හරෙය්‍යු’න්‌ති. තස්‌ස එවං ආරක්‌ඛතො ගොපයතො තෙ භොගෙ රාජානො වා හරන්‌ති, චොරා වා හරන්‌ති, අග්‌ගි වා දහති, උදකං වා වහති, අප්‌පියා වා දායාදා හරන්‌ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති – ‘යම්‌පි මෙ අහොසි තම්‌පි නො නත්‌ථී’ති. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු රාජානොපි රාජූහි විවදන්‌ති, ඛත්‌තියාපි ඛත්‌තියෙහි විවදන්‌ති, බ්‍රාහ්‌මණාපි බ්‍රාහ්‌මණෙහි විවදන්‌ති, ගහපතීපි ගහපතීහි විවදන්‌ති, මාතාපි පුත්‌තෙන විවදති, පුත්‌තොපි මාතරා විවදති, පිතාපි පුත්‌තෙන විවදති, පුත්‌තොපි පිතරා විවදති, භාතාපි භාතරා විවදති, භාතාපි භගිනියා විවදති, භගිනීපි භාතරා විවදති, සහායොපි සහායෙන විවදති. තෙ තත්‌ථ කලහවිග්‌ගහවිවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පාණීහිපි උපක්‌කමන්‌ති, ලෙඩ්‌ඩූහිපි උපක්‌කමන්‌ති, දණ්‌ඩෙහිපි උපක්‌කමන්‌ති, සත්‌ථෙහිපි උපක්‌කමන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං . අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු අසිචම්‌මං ගහෙත්‌වා, ධනුකලාපං සන්‌නය්‌හිත්‌වා, උභතොබ්‍යූළ්‌හං සඞ්‌ගාමං පක්‌ඛන්‌දන්‌ති උසූසුපි ඛිප්‌පමානෙසු, සත්‌තීසුපි ඛිප්‌පමානාසු, අසීසුපි විජ්‌ජොතලන්‌තෙසු. තෙ තත්‌ථ උසූහිපි විජ්‌ඣන්‌ති, සත්‌තියාපි විජ්‌ඣන්‌ති, අසිනාපි සීසංඡින්‌දන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු අසිචම්‌මං ගහෙත්‌වා, ධනුකලාපං සන්‌නය්‌හිත්‌වා, අද්‌දාවලෙපනා උපකාරියො පක්‌ඛන්‌දන්‌ති උසූසුපි ඛිප්‌පමානෙසු, සත්‌තීසුපි ඛිප්‌පමානාසු, අසීසුපි විජ්‌ජොතලන්‌තෙසු. තෙ තත්‌ථ උසූහිපි විජ්‌ඣන්‌ති, සත්‌තියාපි විජ්‌ඣන්‌ති, ඡකණකායපි ඔසිඤ්‌චන්‌ති, අභිවග්‌ගෙනපි ඔමද්‌දන්‌ති, අසිනාපි සීසං ඡින්‌දන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු සන්‌ධිම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, නිල්‌ලොපම්‌පි හරන්‌ති, එකාගාරිකම්‌පි කරොන්‌ති, පරිපන්‌ථෙපි තිට්‌ඨන්‌ති, පරදාරම්‌පි ගච්‌ඡන්‌ති. තමෙනං රාජානො ගහෙත්‌වා විවිධා කම්‌මකාරණා කාරෙන්‌ති – කසාහිපි තාළෙන්‌ති, වෙත්‌තෙහිපි තාළෙන්‌ති, අඩ්‌ඪදණ්‌ඩකෙහිපි තාළෙන්‌ති; හත්‌ථම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, පාදම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, හත්‌ථපාදම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, කණ්‌ණම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, නාසම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති, කණ්‌ණනාසම්‌පි ඡින්‌දන්‌ති; බිලඞ්‌ගථාලිකම්‌පි කරොන්‌ති, සඞ්‌ඛමුණ්‌ඩිකම්‌පි කරොන්‌ති, රාහුමුඛම්‌පි කරොන්‌ති, ජොතිමාලිකම්‌පි කරොන්‌ති, හත්‌ථපජ්‌ජොතිකම්‌පි කරොන්‌ති, එරකවත්‌තිකම්‌පි කරොන්‌ති, චීරකවාසිකම්‌පි කරොන්‌ති, එණෙය්‍යකම්‌පි කරොන්‌ති, බළිසමංසිකම්‌පි කරොන්‌ති, කහාපණිකම්‌පි කරොන්‌ති, ඛාරාපතච්‌ඡිකම්‌පි කරොන්‌ති, පලිඝපරිවත්‌තිකම්‌පි කරොන්‌ති, පලාලපීඨකම්‌පි කරොන්‌ති, තත්‌තෙනපි තෙලෙන ඔසිඤ්‌චන්‌ති, සුනඛෙහිපි ඛාදාපෙන්‌ති, ජීවන්‌තම්‌පි සූලෙ උත්‌තාසෙන්‌ති, අසිනාපි සීසං ඡින්‌දන්‌ති. තෙ තත්‌ථ මරණම්‌පි නිගච්‌ඡන්‌ති, මරණමත්‌තම්‌පි දුක්‌ඛං. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සන්‌දිට්‌ඨිකො දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
‘‘පුන චපරං, මහානාම, කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු කායෙන දුච්‌චරිතං චරන්‌ති, වාචාය දුච්‌චරිතං චරන්‌ති, මනසා දුච්‌චරිතං චරන්‌ති. තෙ කායෙන දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා, වාචාය දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා, මනසා දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා, අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජන්‌ති. අයම්‌පි, මහානාම, කාමානං ආදීනවො සම්‌පරායිකො , දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධො කාමහෙතු කාමනිදානං කාමාධිකරණං කාමානමෙව හෙතු.
179. ‘‘එකමිදාහං, මහානාම, සමයං රාජගහෙ විහරාමි ගිජ්‌ඣකූටෙ පබ්‌බතෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්‌බහුලා නිගණ්‌ඨා [නිගන්‌ථා (ස්‍යා. ක.)] ඉසිගිලිපස්‌සෙ කාළසිලායං උබ්‌භට්‌ඨකා හොන්‌ති ආසනපටික්‌ඛිත්‌තා, ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති. අථ ඛ්‌වාහං, මහානාම, සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො යෙන ඉසිගිලිපස්‌සෙ කාළසිලා යෙන තෙ නිගණ්‌ඨා තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ නිගණ්‌ඨෙ එතදවොචං – ‘කින්‌නු තුම්‌හෙ, ආවුසො, නිගණ්‌ඨා උබ්‌භට්‌ඨකා ආසනපටික්‌ඛිත්‌තා, ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයථා’ති? එවං වුත්‌තෙ, මහානාම, තෙ නිගණ්‌ඨා මං එතදවොචුං – ‘නිගණ්‌ඨො, ආවුසො, නාටපුත්‌තො [නාථපුත්‌තො (සී. පී.)] සබ්‌බඤ්‌ඤූ සබ්‌බදස්‌සාවී අපරිසෙසං ඤාණදස්‌සනං පටිජානාති – ‘‘චරතො ච මෙ තිට්‌ඨතො ච සුත්‌තස්‌ස ච ජාගරස්‌ස ච සතතං සමිතං ඤාණදස්‌සනං පච්‌චුපට්‌ඨිත’’න්‌ති. සො එවමාහ – ‘‘අත්‌ථි ඛො වො [අත්‌ථි ඛො භො (ස්‍යා. ක.)], නිගණ්‌ඨා, පුබ්‌බෙ පාපකම්‌මං කතං, තං ඉමාය කටුකාය දුක්‌කරකාරිකාය නිජ්‌ජීරෙථ [නිජ්‌ජරෙථ (සී. ස්‍යා. පී.)]; යං පනෙත්‌ථ [මයං පනෙත්‌ථ (ක.)] එතරහි කායෙන සංවුතා වාචාය සංවුතා මනසා සංවුතා තං ආයතිං පාපස්‌ස කම්‌මස්‌ස අකරණං; ඉති පුරාණානං කම්‌මානං තපසා බ්‍යන්‌තිභාවා, නවානං කම්‌මානං අකරණා, ආයතිං අනවස්‌සවො; ආයතිං අනවස්‌සවා කම්‌මක්‌ඛයො, කම්‌මක්‌ඛයා දුක්‌ඛක්‌ඛයො, දුක්‌ඛක්‌ඛයා වෙදනාක්‌ඛයො, වෙදනාක්‌ඛයා සබ්‌බං දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං භවිස්‌සතී’’ති. තඤ්‌ච පනම්‌හාකං රුච්‌චති චෙව ඛමති ච, තෙන චම්‌හ අත්‌තමනා’ති.
180. ‘‘එවං වුත්‌තෙ, අහං, මහානාම, තෙ නිගණ්‌ඨෙ එතදවොචං – ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – අහුවම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ න නාහුවම්‌හා’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – අකරම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ පාපකම්‌මං න නාකරම්‌හා’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – එවරූපං වා එවරූපං වා පාපකම්‌මං අකරම්‌හා’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං, එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජීරෙතබ්‌බං , එත්‌තකම්‌හි වා දුක්‌ඛෙ නිජ්‌ජිණ්‌ණෙ සබ්‌බං දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං භවිස්‌සතී’ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’. ‘කිං පන තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, ජානාථ – දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අකුසලානං ධම්‌මානං පහානං, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පද’න්‌ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’.
‘‘‘ඉති කිර තුම්‌හෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, න ජානාථ – අහුවම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ න නාහුවම්‌හාති, න ජානාථ – අකරම්‌හෙව මයං පුබ්‌බෙ පාපකම්‌මං න නාකරම්‌හාති, න ජානාථ – එවරූපං වා එවරූපං වා පාපකම්‌මං අකරම්‌හාති, න ජානාථ – එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං, එත්‌තකං වා දුක්‌ඛං නිජ්‌ජීරෙතබ්‌බං, එත්‌තකම්‌හි වා දුක්‌ඛෙ නිජ්‌ජිණ්‌ණෙ සබ්‌බං දුක්‌ඛං නිජ්‌ජිණ්‌ණං භවිස්‌සතීති. න ජානාථ – දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අකුසලානං ධම්‌මානං පහානං, කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදං. එවං සන්‌තෙ, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, යෙ ලොකෙ ලුද්‌දා ලොහිතපාණිනො කුරූරකම්‌මන්‌තා මනුස්‌සෙසු පච්‌චාජාතා තෙ නිගණ්‌ඨෙසු පබ්‌බජන්‌තී’ති? ‘න ඛො, ආවුසො ගොතම, සුඛෙන සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං, දුක්‌ඛෙන ඛො සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං; සුඛෙන චාවුසො ගොතම, සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං අභවිස්‌ස, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛවිහාරිතරො ආයස්‌මතා ගොතමෙනා’ති.
‘‘‘අද්‌ධායස්‌මන්‌තෙහි නිගණ්‌ඨෙහි සහසා අප්‌පටිසඞ්‌ඛා වාචා භාසිතා – න ඛො, ආවුසො ගොතම, සුඛෙන සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං, දුක්‌ඛෙන ඛො සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං; සුඛෙන චාවුසො ගොතම, සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං අභවිස්‌ස, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛවිහාරිතරො ආයස්‌මතා ගොතමෙනා’’ති. අපි ච අහමෙව තත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිතබ්‌බො – කො නු ඛො ආයස්‌මන්‌තානං සුඛවිහාරිතරො රාජා වා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ආයස්‌මා වා ගොතමො’ති? අද්‌ධාවුසො ගොතම, අම්‌හෙහි සහසා අප්‌පටිසඞ්‌ඛා වාචා භාසිතා, න ඛො, ආවුසො ගොතම, සුඛෙන සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං, දුක්‌ඛෙන ඛො සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං; සුඛෙන චාවුසො ගොතම, සුඛං අධිගන්‌තබ්‌බං අභවිස්‌ස, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛං අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සුඛවිහාරිතරො ආයස්‌මතා ගොතමෙනාති. අපි ච තිට්‌ඨතෙතං, ඉදානිපි මයං ආයස්‌මන්‌තං ගොතමං පුච්‌ඡාම – කො නු ඛො ආයස්‌මන්‌තානං සුඛවිහාරිතරො රාජා වා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ආයස්‌මා වා ගොතමො’ති?
‘‘‘තෙන හාවුසො නිගණ්‌ඨා, තුම්‌හෙව තත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමි, යථා වො ඛමෙය්‍ය තථා නං බ්‍යාකරෙය්‍යාථ. තං කිං මඤ්‌ඤථාවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොති රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො, අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, සත්‌ත රත්‌තින්‌දිවානි එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතු’න්‌ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’.
‘‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථාවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොති රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො, අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, ඡ රත්‌තින්‌දිවානි…පෙ.… පඤ්‌ච රත්‌තින්‌දිවානි… චත්‌තාරි රත්‌තින්‌දිවානි… තීණි රත්‌තින්‌දිවානි… ද්‌වෙ රත්‌තින්‌දිවානි… එකං රත්‌තින්‌දිවං එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතු’න්‌ති? ‘නො හිදං, ආවුසො’.
‘‘‘අහං ඛො, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොමි අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, එකං රත්‌තින්‌දිවං එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතුං. අහං ඛො, ආවුසො නිගණ්‌ඨා, පහොමි අනිඤ්‌ජමානො කායෙන, අභාසමානො වාචං, ද්‌වෙ රත්‌තින්‌දිවානි… තීණි රත්‌තින්‌දිවානි… චත්‌තාරි රත්‌තින්‌දිවානි… පඤ්‌ච රත්‌තින්‌දිවානි… ඡ රත්‌තින්‌දිවානි… සත්‌ත රත්‌තින්‌දිවානි එකන්‌තසුඛං පටිසංවෙදී විහරිතුං. තං කිං මඤ්‌ඤථාවුසො නිගණ්‌ඨා, එවං සන්‌තෙ කො සුඛවිහාරිතරො රාජා වා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො අහං වා’ති? ‘එවං සන්‌තෙ ආයස්‌මාව ගොතමො සුඛවිහාරිතරො රඤ්‌ඤා මාගධෙන සෙනියෙන බිම්‌බිසාරෙනා’’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො මහානාමො සක්‌කො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
චූළදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
No comments:
Post a Comment