5. මාගණ්ඩියසුත්තං
මෙම සුත්ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
207. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කුරූසු විහරති කම්මාසධම්මං නාම කුරූනං නිගමො, භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස අග්යාගාරෙ තිණසන්ථාරකෙ[තිණසන්ථරකෙ (සී. ස්යා. කං. පී.)]. අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කම්මාසධම්මං පිණ්ඩාය පාවිසි. කම්මාසධම්මං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන අඤ්ඤතරො වනසණ්ඩො තෙනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය. තං වනසණ්ඩං අජ්ඣොගාහෙත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි. අථ ඛො මාගණ්ඩියො [මාගන්දියො (සී. පී.)] පරිබ්බාජකො ජඞ්ඝාවිහාරං අනුචඞ්කමමානො අනුවිචරමානො යෙන භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස අග්යාගාරං තෙනුපසඞ්කමි. අද්දසා ඛො මාගණ්ඩියො පරිබ්බාජකො භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස අග්යාගාරෙ තිණසන්ථාරකං පඤ්ඤත්තං. දිස්වාන භාරද්වාජගොත්තං බ්රාහ්මණං එතදවොච – ‘‘කස්ස න්වයං භොතො භාරද්වාජස්ස අග්යාගාරෙ තිණසන්ථාරකො පඤ්ඤත්තො, සමණසෙය්යානුරූපං [සමණසෙය්යාරූපං (සී. පී.)] මඤ්ඤෙ’’ති? ‘‘අත්ථි, භො මාගණ්ඩිය, සමණො ගොතමො සක්යපුත්තො සක්යකුලා පබ්බජිතො. තං ඛො පන භවන්තං ගොතමං එවං කල්යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගතො – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධො විජ්ජාචරණසම්පන්නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවා’ති. තස්සෙසා භොතො ගොතමස්ස සෙය්යා පඤ්ඤත්තා’’ති. ‘‘දුද්දිට්ඨං වත, භො භාරද්වාජ, අද්දසාම; දුද්දිට්ඨං වත, භො භාරද්වාජ, අද්දසාම! යෙ මයං තස්ස භොතො ගොතමස්ස භූනහුනො [භූනහනස්ස (ස්යා. කං.)] සෙය්යං අද්දසාමා’’ති. ‘‘රක්ඛස්සෙතං, මාගණ්ඩිය, වාචං; රක්ඛස්සෙතං , මාගණ්ඩිය, වාචං. බහූ හි තස්ස භොතො ගොතමස්ස ඛත්තියපණ්ඩිතාපි බ්රාහ්මණපණ්ඩිතාපි ගහපතිපණ්ඩිතාපි සමණපණ්ඩිතාපි අභිප්පසන්නා විනීතා අරියෙ ඤායෙ ධම්මෙ කුසලෙ’’ති. ‘‘සම්මුඛා චෙපි මයං, භො භාරද්වාජ, තං භවන්තං ගොතමං පස්සෙය්යාම, සම්මුඛාපි නං වදෙය්යාම – ‘භූනහු [භූනහනො (ස්යා. කං.)] සමණො ගොතමො’ති. තං කිස්ස හෙතු? එවඤ්හි නො සුත්තෙ ඔචරතී’’ති. ‘‘සචෙ තං භොතො මාගණ්ඩියස්ස අගරු ආරොචෙය්යාමි තං [ආරොචෙය්යමෙතං (සී. පී.), ආරොචෙස්සාමි තස්ස (ස්යා. කං.)] සමණස්ස ගොතමස්සා’’ති. ‘‘අප්පොස්සුක්කො භවං භාරද්වාජො වුත්තොව නං වදෙය්යා’’ති.
208. අස්සොසි ඛො භගවා දිබ්බාය සොතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්තමානුසිකාය භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස මාගණ්ඩියෙන පරිබ්බාජකෙන සද්ධිං ඉමං කථාසල්ලාපං. අථ ඛො භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස අග්යාගාරං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා නිසීදි භගවා පඤ්ඤත්තෙ තිණසන්ථාරකෙ. අථ ඛො භාරද්වාජගොත්තො බ්රාහ්මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො භාරද්වාජගොත්තං බ්රාහ්මණං භගවා එතදවොච – ‘‘අහු පන තෙ, භාරද්වාජ, මාගණ්ඩියෙන පරිබ්බාජකෙන සද්ධිං ඉමංයෙව තිණසන්ථාරකං ආරබ්භ කොචිදෙව කථාසල්ලාපො’’ති? එවං වුත්තෙ, භාරද්වාජගොත්තො බ්රාහ්මණො සංවිග්ගො ලොමහට්ඨජාතො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘එතදෙව ඛො පන මයං භොතො ගොතමස්ස ආරොචෙතුකාමා. අථ ච පන භවං ගොතමො අනක්ඛාතංයෙව අක්ඛාසී’’ති. අයඤ්ච හි [අයඤ්ච හිදං (සී. ස්යා. කං. පී.)] භගවතො භාරද්වාජගොත්තෙන බ්රාහ්මණෙන සද්ධිං අන්තරාකථා විප්පකතා හොති. අථ ඛො මාගණ්ඩියො පරිබ්බාජකො ජඞ්ඝාවිහාරං අනුචඞ්කමමානො අනුවිචරමානො යෙන භාරද්වාජගොත්තස්ස බ්රාහ්මණස්ස අග්යාගාරං යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො මාගණ්ඩියං පරිබ්බාජකං භගවා එතදවොච –
209. ‘‘චක්ඛුං ඛො, මාගණ්ඩිය, රූපාරාමං රූපරතං රූපසම්මුදිතං. තං තථාගතස්ස දන්තං ගුත්තං රක්ඛිතං සංවුතං, තස්ස ච සංවරාය ධම්මං දෙසෙති. ඉදං නු තෙ එතං, මාගණ්ඩිය, සන්ධාය භාසිතං – ‘භූනහු සමණො ගොතමො’’’ති? ‘‘එතදෙව ඛො පන මෙ, භො ගොතම, සන්ධාය භාසිතං – ‘භූනහු සමණො ගොතමො’ති. තං කිස්ස හෙතු? එවඤ්හි නො සුත්තෙ ඔචරතී’’ති. ‘‘සොතං ඛො, මාගණ්ඩිය, සද්දාරාමං…පෙ.… ඝානං.20273 ඛො, මාගණ්ඩිය ගන්ධාරාමං… ජිව්හා ඛො, මාගණ්ඩිය, රසාරාමා රසරතා රසසම්මුදිතා. සා තථාගතස්ස දන්තා ගුත්තා රක්ඛිතා සංවුතා, තස්සා ච සංවරාය ධම්මං දෙසෙති. ඉදං නු තෙ එතං, මාගණ්ඩිය, සන්ධාය භාසිතං – ‘භූනහු සමණො ගොතමො’’’ති? ‘‘එතදෙව ඛො පන මෙ, භො ගොතම, සන්ධාය භාසිතං – ‘භූනහු සමණො ගොතමො’ති. තං කිස්ස හෙතු? එවඤ්හි නො සුත්තෙ ඔචරතී’’ති. ‘‘කායො ඛො, මාගණ්ඩිය, ඵොට්ඨබ්බාරාමො ඵොට්ඨබ්බරතො…පෙ.… මනො ඛො, මාගණ්ඩිය, ධම්මාරාමො ධම්මරතො ධම්මසම්මුදිතො. සො තථාගතස්ස දන්තො ගුත්තො රක්ඛිතො සංවුතො, තස්ස ච සංවරාය ධම්මං දෙසෙති. ඉදං නු තෙ එතං, මාගණ්ඩිය, සන්ධාය භාසිතං – ‘භූනහු සමණො ගොතමො’’’ති? ‘‘එතදෙව ඛො පන මෙ, භො ගොතම, සන්ධාය භාසිතං – ‘භූනහු සමණො ගොතමො’ති. තං කිස්ස හෙතු? එවඤ්හි නො සුත්තෙ ඔචරතී’’ති.
210. ‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය – ‘ඉධෙකච්චො චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යෙහි රූපෙහි පරිචාරිතපුබ්බො අස්ස ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි, සො අපරෙන සමයෙන රූපානංයෙව සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා රූපතණ්හං පහාය රූපපරිළාහං පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහරෙය්ය. ඉමස්ස පන තෙ, මාගණ්ඩිය, කිමස්ස වචනීය’’’න්ති? ‘‘න කිඤ්චි, භො ගොතම’’. ‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය – ‘ඉධෙකච්චො සොතවිඤ්ඤෙය්යෙහි සද්දෙහි…පෙ.… ඝානවිඤ්ඤෙය්යෙහි ගන්ධෙහි… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යෙහි රසෙහි… කායවිඤ්ඤෙය්යෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි පරිචාරිතපුබ්බො අස්ස ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි, සො අපරෙන සමයෙන ඵොට්ඨබ්බානංයෙව සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා ඵොට්ඨබ්බතණ්හං පහාය ඵොට්ඨබ්බපරිළාහං පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහරෙය්ය. ඉමස්ස පන තෙ, මාගණ්ඩිය, කිමස්ස වචනීය’’’න්ති? ‘‘න කිඤ්චි, භො ගොතම’’.
211. ‘‘අහං ඛො පන, මාගණ්ඩිය, පුබ්බෙ අගාරියභූතො සමානො පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරෙසිං චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යෙහි රූපෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි, සොතවිඤ්ඤෙය්යෙහි සද්දෙහි…පෙ.… ඝානවිඤ්ඤෙය්යෙහි ගන්ධෙහි… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යෙහි රසෙහි… කායවිඤ්ඤෙය්යෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි. තස්ස මය්හං, මාගණ්ඩිය, තයො පාසාදා අහෙසුං – එකො වස්සිකො, එකො හෙමන්තිකො, එකො ගිම්හිකො. සො ඛො අහං, මාගණ්ඩිය, වස්සිකෙ පාසාදෙ වස්සිකෙ චත්තාරො[වස්සිකෙ පාසාදෙ චත්තාරො (ස්යා. කං.)] මාසෙ නිප්පුරිසෙහි තූරියෙහි [තුරියෙහි (සී. ස්යා. කං. පී.)] පරිචාරයමානො [පරිචාරියමානො (සබ්බත්ථ)] න හෙට්ඨාපාසාදං ඔරොහාමි. සො අපරෙන සමයෙන කාමානංයෙව සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා කාමතණ්හං පහාය කාමපරිළාහං පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහරාමි. සො අඤ්ඤෙ සත්තෙ පස්සාමි කාමෙසු අවීතරාගෙ කාමතණ්හාහි ඛජ්ජමානෙ කාමපරිළාහෙන පරිඩය්හමානෙ කාමෙ පටිසෙවන්තෙ. සො තෙසං න පිහෙමි, න තත්ථ අභිරමාමි . තං කිස්ස හෙතු? යාහයං, මාගණ්ඩිය, රති, අඤ්ඤත්රෙව කාමෙහි අඤ්ඤත්ර අකුසලෙහි ධම්මෙහි – අපි දිබ්බං සුඛං සමධිගය්හ තිට්ඨති – තාය රතියා රමමානො හීනස්ස න පිහෙමි, න තත්ථ අභිරමාමි.
212. ‘‘සෙය්යථාපි, මාගණ්ඩිය, ගහපති වා ගහපතිපුත්තො වා අඩ්ඪො මහද්ධනො මහාභොගො පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරෙය්ය චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යෙහි රූපෙහි…පෙ.… ඵොට්ඨබ්බෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි. සො කායෙන සුචරිතං චරිත්වා වාචාය සුචරිතං චරිත්වා මනසා සුචරිතං චරිත්වා කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපජ්ජෙය්ය දෙවානං තාවතිංසානං සහබ්යතං. සො තත්ථ නන්දනෙ වනෙ අච්ඡරාසඞ්ඝපරිවුතො දිබ්බෙහි පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරෙය්ය. සො පස්සෙය්ය ගහපතිං වා ගහපතිපුත්තං වා පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතං සමඞ්ගීභූතං පරිචාරයමානං.
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, අපි නු සො දෙවපුත්තො නන්දනෙ වනෙ අච්ඡරාසඞ්ඝපරිවුතො දිබ්බෙහි පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරයමානො අමුස්ස ගහපතිස්ස වා ගහපතිපුත්තස්ස වා පිහෙය්ය, මානුසකානං වා පඤ්චන්නං කාමගුණානං මානුසකෙහි වා කාමෙහි ආවට්ටෙය්යා’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම’’. තං කිස්ස හෙතු? මානුසකෙහි, භො ගොතම, කාමෙහි දිබ්බකාමා අභික්කන්තතරා ච පණීතතරා චා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො අහං, මාගණ්ඩිය, පුබ්බෙ අගාරියභූතො සමානො පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරෙසිං චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යෙහි රූපෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි, සොතවිඤ්ඤෙය්යෙහි සද්දෙහි…පෙ.… ඝානවිඤ්ඤෙය්යෙහි ගන්ධෙහි… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යෙහි රසෙහි… කායවිඤ්ඤෙය්යෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි. සො අපරෙන සමයෙන කාමානංයෙව සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා කාමතණ්හං පහාය කාමපරිළාහං පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහරාමි. සො අඤ්ඤෙ සත්තෙ පස්සාමි කාමෙසු අවීතරාගෙ කාමතණ්හාහි ඛජ්ජමානෙ කාමපරිළාහෙන පරිඩය්හමානෙ කාමෙ පටිසෙවන්තෙ, සො තෙසං න පිහෙමි, න තත්ථ අභිරමාමි. තං කිස්ස හෙතු? යාහයං, මාගණ්ඩිය, රති අඤ්ඤත්රෙව කාමෙහි අඤ්ඤත්ර අකුසලෙහි ධම්මෙහි – අපි දිබ්බං සුඛං සමධිගය්හ තිට්ඨති – තාය රතියා රමමානො හීනස්ස න පිහෙමි, න තත්ථ අභිරමාමි.
213. ‘‘සෙය්යථාපි , මාගණ්ඩිය, කුට්ඨී පුරිසො අරුගත්තො පක්කගත්තො කිමීහි ඛජ්ජමානො නඛෙහි වණමුඛානි විප්පතච්ඡමානො අඞ්ගාරකාසුයා කායං පරිතාපෙය්ය. තස්ස මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලොහිතා භිසක්කං සල්ලකත්තං උපට්ඨාපෙය්යුං. තස්ස සො භිසක්කො සල්ලකත්තො භෙසජ්ජං කරෙය්ය. සො තං භෙසජ්ජං ආගම්ම කුට්ඨෙහි පරිමුච්චෙය්ය, අරොගො අස්ස සුඛී සෙරී සයංවසී යෙන කාමං ගමො. සො අඤ්ඤං කුට්ඨිං පුරිසං පස්සෙය්ය අරුගත්තං පක්කගත්තං කිමීහි ඛජ්ජමානං නඛෙහි වණමුඛානි විප්පතච්ඡමානං අඞ්ගාරකාසුයා කායං පරිතාපෙන්තං.
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, අපි නු සො පුරිසො අමුස්ස කුට්ඨිස්ස පුරිසස්ස පිහෙය්ය අඞ්ගාරකාසුයා වා භෙසජ්ජං පටිසෙවනාය වා’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම. තං කිස්ස හෙතු? රොගෙ හි, භො ගොතම, සති භෙසජ්ජෙන කරණීයං හොති, රොගෙ අසති න භෙසජ්ජෙන කරණීයං හොතී’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො අහං, මාගණ්ඩිය, පුබ්බෙ අගාරියභූතො සමානො පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරෙසිං, චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යෙහි රූපෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි, සොතවිඤ්ඤෙය්යෙහි සද්දෙහි…පෙ.… ඝානවිඤ්ඤෙය්යෙහි ගන්ධෙහි… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යෙහි රසෙහි… කායවිඤ්ඤෙය්යෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි. සො අපරෙන සමයෙන කාමානංයෙව සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා කාමතණ්හං පහාය කාමපරිළාහං පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහරාමි. සො අඤ්ඤෙ සත්තෙ පස්සාමි කාමෙසු අවීතරාගෙ කාමතණ්හාහි ඛජ්ජමානෙ කාමපරිළාහෙන පරිඩය්හමානෙ කාමෙ පටිසෙවන්තෙ. සො තෙසං න පිහෙමි, න තත්ථ අභිරමාමි. තං කිස්ස හෙතු? යාහයං, මාගණ්ඩිය, රති, අඤ්ඤත්රෙව කාමෙහි අඤ්ඤත්ර අකුසලෙහි ධම්මෙහි – අපි දිබ්බං සුඛං සමධිගය්හ තිට්ඨති – තාය රතියා රමමානො හීනස්ස න පිහෙමි, න තත්ථ අභිරමාමි.
214. ‘‘සෙය්යථාපි , මාගණ්ඩිය, කුට්ඨී පුරිසො අරුගත්තො පක්කගත්තො කිමීහි ඛජ්ජමානො නඛෙහි වණමුඛානි විප්පතච්ඡමානො අඞ්ගාරකාසුයා කායං පරිතාපෙය්ය. තස්ස මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලොහිතා භිසක්කං සල්ලකත්තං උපට්ඨාපෙය්යුං. තස්ස සො භිසක්කො සල්ලකත්තො භෙසජ්ජං කරෙය්ය. සො තං භෙසජ්ජං ආගම්ම කුට්ඨෙහි පරිමුච්චෙය්ය, අරොගො අස්ස සුඛී සෙරී සයංවසී යෙන කාමං ගමො. තමෙනං ද්වෙ බලවන්තො පුරිසා නානාබාහාසු ගහෙත්වා අඞ්ගාරකාසුං උපකඩ්ඪෙය්යුං.
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, අපි නු සො පුරිසො ඉති චිතිචෙව කායං සන්නාමෙය්යා’’ති? ‘‘එවං, භො ගොතම’’. ‘‘තං කිස්ස හෙතු’’? ‘‘අසු හි, භො ගොතම, අග්ගි දුක්ඛසම්ඵස්සො චෙව මහාභිතාපො ච මහාපරිළාහො චා’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, ඉදානෙව නු ඛො සො අග්ගි දුක්ඛසම්ඵස්සො චෙව මහාභිතාපො ච මහාපරිළාහො ච උදාහු පුබ්බෙපි සො අග්ගි දුක්ඛසම්ඵස්සො චෙව මහාභිතාපො ච මහාපරිළාහො චා’’ති ? ‘‘ඉදානි චෙව, භො ගොතම, සො අග්ගි දුක්ඛසම්ඵස්සො චෙව මහාභිතාපො ච මහාපරිළාහො ච, පුබ්බෙපි සො අග්ගි දුක්ඛසම්ඵස්සො චෙව මහාභිතාපො ච මහාපරිළාහො ච. අසු ච [අසු හි ච (සී. පී.)], භො ගොතම, කුට්ඨී පුරිසො අරුගත්තො පක්කගත්තො කිමීහි ඛජ්ජමානො නඛෙහි වණමුඛානි විප්පතච්ඡමානො උපහතින්ද්රියො දුක්ඛසම්ඵස්සෙයෙව අග්ගිස්මිං සුඛමිති විපරීතසඤ්ඤං පච්චලත්ථා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මාගණ්ඩිය, අතීතම්පි අද්ධානං කාමා දුක්ඛසම්ඵස්සා චෙව මහාභිතාපා ච මහාපරිළාහා ච, අනාගතම්පි අද්ධානං කාමා දුක්ඛසම්ඵස්සා චෙව මහාභිතාපා ච මහාපරිළාහා ච, එතරහිපි පච්චුප්පන්නං අද්ධානං කාමා දුක්ඛසම්ඵස්සා චෙව මහාභිතාපා ච මහාපරිළාහා ච. ඉමෙ ච, මාගණ්ඩිය, සත්තා කාමෙසු අවීතරාගා කාමතණ්හාහි ඛජ්ජමානා කාමපරිළාහෙන පරිඩය්හමානා උපහතින්ද්රියා දුක්ඛසම්ඵස්සෙසුයෙව කාමෙසු සුඛමිති විපරීතසඤ්ඤං පච්චලත්ථුං.
215. ‘‘සෙය්යථාපි, මාගණ්ඩිය, කුට්ඨී පුරිසො අරුගත්තො පක්කගත්තො කිමීහි ඛජ්ජමානො නඛෙහි වණමුඛානි විප්පතච්ඡමානො අඞ්ගාරකාසුයා කායං පරිතාපෙති. යථා යථා ඛො, මාගණ්ඩිය, අසු කුට්ඨී පුරිසො අරුගත්තො පක්කගත්තො කිමීහි ඛජ්ජමානො නඛෙහි වණමුඛානි විප්පතච්ඡමානො අඞ්ගාරකාසුයා කායං පරිතාපෙති තථා තථා’ස්ස [තථා තථා තස්සෙව (ස්යා. කං. ක.)] තානි වණමුඛානි අසුචිතරානි චෙව හොන්ති දුග්ගන්ධතරානි ච පූතිකතරානි ච , හොති චෙව කාචි සාතමත්තා අස්සාදමත්තා – යදිදං වණමුඛානං කණ්ඩූවනහෙතු; එවමෙව ඛො, මාගණ්ඩිය, සත්තා කාමෙසු අවීතරාගා කාමතණ්හාහි ඛජ්ජමානා කාමපරිළාහෙන ච පරිඩය්හමානා කාමෙ පටිසෙවන්ති. යථා යථා ඛො, මාගණ්ඩිය, සත්තා කාමෙසු අවීතරාගා කාමතණ්හාහි ඛජ්ජමානා කාමපරිළාහෙන ච පරිඩය්හමානා කාමෙ පටිසෙවන්ති තථා තථා තෙසං තෙසං සත්තානං කාමතණ්හා චෙව පවඩ්ඪති, කාමපරිළාහෙන ච පරිඩය්හන්ති, හොති චෙව සාතමත්තා අස්සාදමත්තා – යදිදං පඤ්චකාමගුණෙ පටිච්ච.
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, අපි නු තෙ දිට්ඨො වා සුතො වා රාජා වා රාජමහාමත්තො වා පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරයමානො කාමතණ්හං අප්පහාය කාමපරිළාහං අප්පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහාසි වා විහරති වා විහරිස්සති වා’’ති ? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම’’. ‘‘සාධු, මාගණ්ඩිය! මයාපි ඛො එතං, මාගණ්ඩිය, නෙව දිට්ඨං න සුතං රාජා වා රාජමහාමත්තො වා පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරයමානො කාමතණ්හං අප්පහාය කාමපරිළාහං අප්පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසො අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො විහාසි වා විහරති වා විහරිස්සති වා. අථ ඛො, මාගණ්ඩිය, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්රාහ්මණා වා විගතපිපාසා අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තා විහාසුං වා විහරන්ති වා විහරිස්සන්ති වා සබ්බෙ තෙ කාමානංයෙව සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා කාමතණ්හං පහාය කාමපරිළාහං පටිවිනොදෙත්වා විගතපිපාසා අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තා විහාසුං වා විහරන්ති වා විහරිස්සන්ති වා’’ති. අථ ඛො භගවා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –
‘‘ආරොග්යපරමා ලාභා, නිබ්බානං පරමං සුඛං;
අට්ඨඞ්ගිකො ච මග්ගානං, ඛෙමං අමතගාමින’’න්ති.
216. එවං වුත්තෙ, මාගණ්ඩියො පරිබ්බාජකො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අච්ඡරියං, භො ගොතම, අබ්භුතං, භො ගොතම! යාව සුභාසිතං චිදං භොතා ගොතමෙන – ‘ආරොග්යපරමා ලාභා, නිබ්බානං පරමං සුඛ’න්ති. මයාපි ඛො එතං, භො ගොතම, සුතං පුබ්බකානං පරිබ්බාජකානං ආචරියපාචරියානං භාසමානානං – ‘ආරොග්යපරමා ලාභා, නිබ්බානං පරමං සුඛ’න්ති; තයිදං, භො ගොතම, සමෙතී’’ති. ‘‘යං පන තෙ එතං, මාගණ්ඩිය, සුතං පුබ්බකානං පරිබ්බාජකානංආචරියපාචරියානං භාසමානානං – ‘ආරොග්යපරමා ලාභා, නිබ්බානං පරමං සුඛ’න්ති, කතමං තං ආරොග්යං, කතමං තං නිබ්බාන’’න්ති? එවං වුත්තෙ, මාගණ්ඩියො පරිබ්බාජකො සකානෙව සුදං ගත්තානි පාණිනා අනොමජ්ජති – ‘‘ඉදන්තං, භො ගොතම, ආරොග්යං, ඉදන්තං නිබ්බානං. අහඤ්හි, භො ගොතම, එතරහි අරොගො සුඛී, න මං කිඤ්චි ආබාධතී’’ති.
217. ‘‘සෙය්යථාපි, මාගණ්ඩිය, ජච්චන්ධො පුරිසො; සො න පස්සෙය්ය කණ්හසුක්කානි රූපානි, න පස්සෙය්ය නීලකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය පීතකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය ලොහිතකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය මඤ්ජිට්ඨකානි [මඤ්ජෙට්ඨිකානි (සී. ස්යා. කං. පී.), මඤ්ජෙට්ඨකානි (ක.)] රූපානි, න පස්සෙය්ය සමවිසමං, න පස්සෙය්ය තාරකරූපානි, න පස්සෙය්ය චන්දිමසූරියෙ. සො සුණෙය්ය චක්ඛුමතො භාසමානස්ස – ‘ඡෙකං වත, භො , ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති! සො ඔදාතපරියෙසනං චරෙය්ය. තමෙනං අඤ්ඤතරො පුරිසො තෙලමලිකතෙන සාහුළිචීරෙන [තෙලමසිකතෙන සාහුළචීවරෙන (සී. ස්යා. කං. පී.)] වඤ්චෙය්ය – ‘ඉදං තෙ, අම්භො පුරිස, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති. සො තං පටිග්ගණ්හෙය්ය, පටිග්ගහෙත්වා පාරුපෙය්ය, පාරුපෙත්වා අත්තමනො අත්තමනවාචං නිච්ඡාරෙය්ය – ‘ඡෙකං වත, භො, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති!
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, අපි නු සො ජච්චන්ධො පුරිසො ජානන්තො පස්සන්තො අමුං තෙලමලිකතං සාහුළිචීරං පටිග්ගණ්හෙය්ය, පටිග්ගහෙත්වා පාරුපෙය්ය, පාරුපෙත්වා අත්තමනො අත්තමනවාචං නිච්ඡාරෙය්ය – ‘ඡෙකං වත, භො, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති උදාහු චක්ඛුමතො සද්ධායා’’ති? ‘‘අජානන්තො හි, භො ගොතම, අපස්සන්තො සො ජච්චන්ධො පුරිසො අමුං තෙලමලිකතං සාහුළිචීරං පටිග්ගණ්හෙය්ය, පටිග්ගහෙත්වා පාරුපෙය්ය, පාරුපෙත්වා අත්තමනො අත්තමනවාචං නිච්ඡාරෙය්ය – ‘ඡෙකං වත, භො, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති, චක්ඛුමතො සද්ධායා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මාගණ්ඩිය, අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා අන්ධා අචක්ඛුකා අජානන්තා ආරොග්යං, අපස්සන්තා නිබ්බානං , අථ ච පනිමං ගාථං භාසන්ති – ‘ආරොග්යපරමා ලාභා, නිබ්බානං පරමං සුඛ’න්ති. පුබ්බකෙහෙසා, මාගණ්ඩිය, අරහන්තෙහි සම්මාසම්බුද්ධෙහි ගාථා භාසිතා –
‘ආරොග්යපරමා ලාභා, නිබ්බානං පරමං සුඛං;
අට්ඨඞ්ගිකො ච මග්ගානං, ඛෙමං අමතගාමින’න්ති.
218. ‘‘සා එතරහි අනුපුබ්බෙන පුථුජ්ජනගාථා [පුථුජ්ජනගතා (සී. පී.)]. අයං ඛො පන, මාගණ්ඩිය, කායො රොගභූතො ගණ්ඩභූතො සල්ලභූතො අඝභූතො ආබාධභූතො, සො ත්වං ඉමං කායං රොගභූතං ගණ්ඩභූතං සල්ලභූතං අඝභූතං ආබාධභූතං – ‘ඉදන්තං, භො ගොතම, ආරොග්යං, ඉදන්තං නිබ්බාන’න්ති වදෙසි. තඤ්හි තෙ, මාගණ්ඩිය, අරියං චක්ඛුං නත්ථි යෙන ත්වං අරියෙන චක්ඛුනා ආරොග්යං ජානෙය්යාසි, නිබ්බානං පස්සෙය්යාසී’’ති. ‘‘එවං පසන්නො අහං භොතො ගොතමස්ස! පහොති මෙ භවං ගොතමො තථා ධම්මං දෙසෙතුං යථාහං ආරොග්යං ජානෙය්යං, නිබ්බානං පස්සෙය්ය’’න්ති.
219. ‘‘සෙය්යථාපි , මාගණ්ඩිය, ජච්චන්ධො පුරිසො; සො න පස්සෙය්ය කණ්හසුක්කානි රූපානි, න පස්සෙය්ය නීලකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය පීතකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය ලොහිතකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය මඤ්ජිට්ඨකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය සමවිසමං, න පස්සෙය්ය තාරකරූපානි, න පස්සෙය්ය චන්දිමසූරියෙ. තස්ස මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලොහිතා භිසක්කං සල්ලකත්තං උපට්ඨාපෙය්යුං. තස්ස සො භිසක්කො සල්ලකත්තො භෙසජ්ජං කරෙය්ය. සො තං භෙසජ්ජං ආගම්ම න චක්ඛූනි උප්පාදෙය්ය, න චක්ඛූනි විසොධෙය්ය. තං කිං මඤ්ඤසි, මාගණ්ඩිය, නනු සො වෙජ්ජො යාවදෙව කිලමථස්ස විඝාතස්ස භාගී අස්සා’’ති? ‘‘එවං, භො ගොතම’’. ‘‘එවමෙව ඛො, මාගණ්ඩිය, අහඤ්චෙ තෙ ධම්මං දෙසෙය්යං – ‘ඉදන්තං ආරොග්යං, ඉදන්තං නිබ්බාන’න්ති, සො ත්වං ආරොග්යං න ජානෙය්යාසි, නිබ්බානං න පස්සෙය්යාසි. සො මමස්ස කිලමථො, සා මමස්ස විහෙසා’’ති. ‘‘එවං පසන්නො අහං භොතො ගොතමස්ස. පහොති මෙ භවං ගොතමො තථා ධම්මං දෙසෙතුං යථාහං ආරොග්යං ජානෙය්යං, නිබ්බානං පස්සෙය්ය’’න්ති.
220. ‘‘සෙය්යථාපි, මාගණ්ඩිය, ජච්චන්ධො පුරිසො; සො න පස්සෙය්ය කණ්හසුක්කානි රූපානි, න පස්සෙය්ය නීලකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය පීතකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය ලොහිතකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය මඤ්ජිට්ඨකානි රූපානි, න පස්සෙය්ය සමවිසමං, න පස්සෙය්ය තාරකරූපානි, න පස්සෙය්ය චන්දිමසූරියෙ. සො සුණෙය්ය චක්ඛුමතො භාසමානස්ස – ‘ඡෙකං වත, භො, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති! සො ඔදාතපරියෙසනං චරෙය්ය. තමෙනං අඤ්ඤතරො පුරිසො තෙලමලිකතෙන සාහුළිචීරෙන වඤ්චෙය්ය – ‘ඉදං තෙ, අම්භො පුරිස, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති. සො තං පටිග්ගණ්හෙය්ය, පටිග්ගහෙත්වා පාරුපෙය්ය. තස්ස මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලොහිතා භිසක්කං සල්ලකත්තං උපට්ඨාපෙය්යුං. තස්ස සො භිසක්කො සල්ලකත්තො භෙසජ්ජං කරෙය්ය – උද්ධංවිරෙචනං අධොවිරෙචනං අඤ්ජනං පච්චඤ්ජනං නත්ථුකම්මං. සො තං භෙසජ්ජං ආගම්ම චක්ඛූනි උප්පාදෙය්ය, චක්ඛූනි විසොධෙය්ය. තස්ස සහ චක්ඛුප්පාදා යො අමුස්මිං තෙලමලිකතෙ සාහුළිචීරෙ ඡන්දරාගො සො පහීයෙථ. තඤ්ච නං පුරිසං අමිත්තතොපි දහෙය්ය, පච්චත්ථිකතොපි දහෙය්ය, අපි ච ජීවිතා වොරොපෙතබ්බං මඤ්ඤෙය්ය – ‘දීඝරත්තං වත, භො, අහං ඉමිනා පුරිසෙන තෙලමලිකතෙන සාහුළිචීරෙන නිකතො වඤ්චිතො පලුද්ධො – ඉදං තෙ, අම්භො පුරිස, ඔදාතං වත්ථං අභිරූපං නිම්මලං සුචී’ති. එවමෙව ඛො, මාගණ්ඩිය, අහඤ්චෙ තෙ ධම්මං දෙසෙය්යං – ‘ඉදන්තං ආරොග්යං, ඉදන්තං නිබ්බාන’න්ති. සො ත්වං ආරොග්යං ජානෙය්යාසි, නිබ්බානං පස්සෙය්යාසි. තස්ස තෙ සහ චක්ඛුප්පාදා යො පඤ්චසුපාදානක්ඛන්ධෙසු ඡන්දරාගො සො පහීයෙථ; අපි ච තෙ එවමස්ස – ‘දීඝරත්තං වත, භො, අහං ඉමිනා චිත්තෙන නිකතො වඤ්චිතො පලුද්ධො [පලද්ධො (සී. පී.)]. අහඤ්හි රූපංයෙව උපාදියමානො උපාදියිං, වෙදනංයෙව උපාදියමානො උපාදියිං, සඤ්ඤංයෙව උපාදියමානො උපාදියිං, සඞ්ඛාරෙයෙව උපාදියමානො උපාදියිං, විඤ්ඤාණංයෙව උපාදියමානො උපාදියිං. තස්ස මෙ උපාදානපච්චයා භවො, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති; එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයො හොතී’’’ති. ‘‘එවං පසන්නො අහං භොතො ගොතමස්ස! පහොති මෙ භවං ගොතමො තථා ධම්මං දෙසෙතුං යථාහං ඉමම්හා ආසනා අනන්ධො වුට්ඨහෙය්ය’’න්ති.
221. ‘‘තෙන හි ත්වං, මාගණ්ඩිය, සප්පුරිසෙ භජෙය්යාසි. යතො ඛො ත්වං, මාගණ්ඩිය, සප්පුරිසෙ භජිස්සසි තතො ත්වං, මාගණ්ඩිය, සද්ධම්මං සොස්සසි; යතො ඛො ත්වං, මාගණ්ඩිය, සද්ධම්මං සොස්සසි තතො ත්වං, මාගණ්ඩිය, ධම්මානුධම්මං පටිපජ්ජිස්සසි; යතො ඛො ත්වං, මාගණ්ඩිය, ධම්මානුධම්මං පටිපජ්ජිස්සසි තතො ත්වං, මාගණ්ඩිය, සාමංයෙව ඤස්සසි, සාමං දක්ඛිස්සසි – ඉමෙ රොගා ගණ්ඩා සල්ලා; ඉධ රොගා ගණ්ඩා සල්ලා අපරිසෙසා නිරුජ්ඣන්ති. තස්ස මෙ උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති; එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරොධො හොතී’’ති.
222. එවං වුත්තෙ, මාගණ්ඩියො පරිබ්බාජකො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තං, භො ගොතම, අභික්කන්තං, භො ගොතම! සෙය්යථාපි, භො ගොතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරෙය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛෙය්ය, අන්ධකාරෙ වා තෙලපජ්ජොතං ධාරෙය්ය – චක්ඛුමන්තො රූපානි දක්ඛන්තීති; එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්මො පකාසිතො. එසාහං භවන්තං ගොතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච . ලභෙය්යාහං භොතො ගොතමස්ස සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, ලභෙය්යං උපසම්පද’’න්ති. ‘‘යො ඛො, මාගණ්ඩිය, අඤ්ඤතිත්ථියපුබ්බො ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ ආකඞ්ඛති පබ්බජ්ජං, ආකඞ්ඛති උපසම්පදං, සො චත්තාරො මාසෙ පරිවසති; චතුන්නං මාසානං අච්චයෙන ආරද්ධචිත්තා භික්ඛූ පබ්බාජෙන්ති , උපසම්පාදෙන්ති භික්ඛුභාවාය. අපි ච මෙත්ථ පුග්ගලවෙමත්තතා විදිතා’’ති. ‘‘සචෙ, භන්තෙ, අඤ්ඤතිත්ථියපුබ්බා ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ ආකඞ්ඛන්තා පබ්බජ්ජං, ආකඞ්ඛන්තා උපසම්පදං චත්තාරො මාසෙ පරිවසන්ති, චතුන්නං මාසානං අච්චයෙන ආරද්ධචිත්තා භික්ඛූ පබ්බාජෙන්ති උපසම්පාදෙන්ති භික්ඛුභාවාය; අහං චත්තාරි වස්සානි පරිවසිස්සාමි, චතුන්නං වස්සානං අච්චයෙන ආරද්ධචිත්තා භික්ඛූ පබ්බාජෙන්තු, උපසම්පාදෙන්තු භික්ඛුභාවායා’’ති . අලත්ථ ඛො මාගණ්ඩියො පරිබ්බාජකො භගවතො සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, අලත්ථ උපසම්පදං. අචිරූපසම්පන්නො ඛො පනායස්මා මාගණ්ඩියො එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරන්තො නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසි. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා’ති අබ්භඤ්ඤාසි. අඤ්ඤතරො ඛො පනායස්මා මාගණ්ඩියො අරහතං අහොසීති.
මාගණ්ඩියසුත්තං නිට්ඨිතං පඤ්චමං.
No comments:
Post a Comment