6. මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගසුත්‌තං
298. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්‌දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා සමිද්‌ධි අරඤ්‌ඤකුටිකායං විහරති. අථ ඛො පොතලිපුත්‌තො පරිබ්‌බාජකො ජඞ්‌ඝාවිහාරං අනුචඞ්‌කමමානො අනුවිචරමානො යෙනායස්‌මා සමිද්‌ධි තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මතා සමිද්‌ධිනා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො පොතලිපුත්‌තො පරිබ්‌බාජකො ආයස්‌මන්‌තං සමිද්‌ධිං එතදවොච – ‘‘සම්‌මුඛා මෙතං, ආවුසො සමිද්‌ධි, සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස සුතං, සම්‌මුඛා පටිග්‌ගහිතං – ‘මොඝං කායකම්‌මං මොඝං වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මමෙව සච්‌ච’න්‌ති. අත්‌ථි ච සා [අත්‌ථි චෙසා (සී. ක.)] සමාපත්‌ති යං සමාපත්‌තිං සමාපන්‌නො න කිඤ්‌චි වෙදියතී’’ති? ‘‘මා හෙවං, ආවුසො පොතලිපුත්‌ත, අවච; (මා හෙවං, ආවුසො පොතලිපුත්‌ත, අවච;) [( ) ස්‍යා. කං. පොත්‌ථකෙසු නත්‌ථි] මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි. න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං. න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය – ‘මොඝං කායකම්‌මං මොඝං වචීකම්‌මං, මනොකම්‌මමෙව සච්‌ච’න්‌ති. අත්‌ථි ච ඛො [අත්‌ථි චෙව ඛො (සී. ක.)] සා, ආවුසො, සමාපත්‌ති යං සමාපත්‌තිං සමාපන්‌නො න කිඤ්‌චි වෙදියතී’’ති. ‘‘කීවචිරං පබ්‌බජිතොසි, ආවුසො සමිද්‌ධී’’ති? ‘‘න චිරං, ආවුසො! තීණි වස්‌සානී’’ති. ‘‘එත්‌ථ දානි මයං ථෙරෙ භික්‌ඛූ කිං වක්‌ඛාම, යත්‍ර හි නාම එවංනවො භික්‌ඛු [නවකෙන භික්‌ඛුනා (ක.)] සත්‌ථාරං පරිරක්‌ඛිතබ්‌බං මඤ්‌ඤිස්‌සති. සඤ්‌චෙතනිකං, ආවුසො සමිද්‌ධි, කම්‌මං කත්‌වා කායෙන වාචාය මනසා කිං සො වෙදියතී’’ති? ‘‘සඤ්‌චෙතනිකං, ආවුසො පොතලිපුත්‌ත, කම්‌මං කත්‌වා කායෙන වාචාය මනසා දුක්‌ඛං සො වෙදියතී’’ති. අථ ඛො පොතලිපුත්‌තො පරිබ්‌බාජකො ආයස්‌මතො සමිද්‌ධිස්‌ස භාසිතං නෙව අභිනන්‌දි නප්‌පටික්‌කොසි; අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමි.
299. අථ ඛො ආයස්‌මා සමිද්‌ධි අචිරපක්‌කන්‌තෙ පොතලිපුත්‌තෙ පරිබ්‌බාජකෙ යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා සමිද්‌ධි යාවතකො අහොසි පොතලිපුත්‌තෙන පරිබ්‌බාජකෙන සද්‌ධිං කථාසල්‌ලාපො තං සබ්‌බං ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස ආරොචෙසි.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො ආයස්‌මන්‌තං සමිද්‌ධිං එතදවොච – ‘‘අත්‌ථි ඛො ඉදං, ආවුසො සමිද්‌ධි, කථාපාභතං භගවන්‌තං දස්‌සනාය. ආයාමාවුසො සමිද්‌ධි, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං භගවතො ආරොචෙස්‌සාම. යථා නො භගවා බ්‍යාකරිස්‌සති තථා නං ධාරෙස්‌සාමා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො ආයස්‌මා සමිද්‌ධි ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
අථ ඛො ආයස්‌මා ච ආනන්‌දො ආයස්‌මා ච සමිද්‌ධි යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො යාවතකො අහොසි ආයස්‌මතො සමිද්‌ධිස්‌ස පොතලිපුත්‌තෙන පරිබ්‌බාජකෙන සද්‌ධිං කථාසල්‌ලාපො තං සබ්‌බං භගවතො ආරොචෙසි. එවං වුත්‌තෙ, භගවා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච – ‘‘දස්‌සනම්‌පි ඛො අහං, ආනන්‌ද, පොතලිපුත්‌තස්‌ස පරිබ්‌බාජකස්‌ස නාභිජානාමි, කුතො පනෙවරූපං කථාසල්‌ලාපං? ඉමිනා ච, ආනන්‌ද, සමිද්‌ධිනා මොඝපුරිසෙන පොතලිපුත්‌තස්‌ස පරිබ්‌බාජකස්‌ස විභජ්‌ජබ්‍යාකරණීයො පඤ්‌හො එකංසෙන බ්‍යාකතො’’ති. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා උදායී භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සචෙ පන [කිං පන (ක.)], භන්‌තෙ, ආයස්‌මතා සමිද්‌ධිනා ඉදං සන්‌ධාය භාසිතං – යං කිඤ්‌චි වෙදයිතං තං දුක්‌ඛස්‌මි’’න්‌ති.
300. අථ ඛො [එවං වුත්‌තෙ (ස්‍යා. කං.)] භගවා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං ආමන්‌තෙසි – ‘‘පස්‌සසි නො ත්‌වං, ආනන්‌ද, ඉමස්‌ස උදායිස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස උම්‌මඞ්‌ගං[උම්‌මග්‌ගං (සී. ස්‍යා. කං. පී.), උමඞ්‌ගං (ක.)]? අඤ්‌ඤාසිං ඛො අහං, ආනන්‌ද – ‘ඉදානෙවායං උදායී මොඝපුරිසො උම්‌මුජ්‌ජමානො අයොනිසො උම්‌මුජ්‌ජිස්‌සතී’ති. ආදිංයෙව [ආදිසොව (සී. පී.), ආදියෙව (ක.)], ආනන්‌ද, පොතලිපුත්‌තෙන පරිබ්‌බාජකෙන තිස්‌සො වෙදනා පුච්‌ඡිතා. සචායං, ආනන්‌ද, සමිද්‌ධි මොඝපුරිසො පොතලිපුත්‌තස්‌ස පරිබ්‌බාජකස්‌ස එවං පුට්‌ඨො එවං බ්‍යාකරෙය්‍ය – ‘සඤ්‌චෙතනිකං, ආවුසො පොතලිපුත්‌ත, කම්‌මං කත්‌වා කායෙන වාචාය මනසා සුඛවෙදනීයං සුඛං සො වෙදයති; සඤ්‌චෙතනිකං, ආවුසො පොතලිපුත්‌ත, කම්‌මං කත්‌වා කායෙන වාචාය මනසා දුක්‌ඛවෙදනීයං දුක්‌ඛං සො වෙදයති; සඤ්‌චෙතනිකං, ආවුසො පොතලිපුත්‌ත, කම්‌මං කත්‌වා කායෙන වාචාය මනසා අදුක්‌ඛමසුඛවෙදනීයං අදුක්‌ඛමසුඛං සො වෙදයතී’ති. එවං බ්‍යාකරමානො ඛො, ආනන්‌ද, සමිද්‌ධි මොඝපුරිසො පොතලිපුත්‌තස්‌ස පරිබ්‌බාජකස්‌ස සම්‌මා (බ්‍යාකරමානො) [( ) නත්‌ථි (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] බ්‍යාකරෙය්‍ය. අපි ච, ආනන්‌ද, කෙ ච [කෙචි (ක.)]අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා බාලා අබ්‍යත්‌තා කෙ ච තථාගතස්‌ස මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගං ජානිස්‌සන්‌ති? සචෙ තුම්‌හෙ, ආනන්‌ද, සුණෙය්‍යාථ තථාගතස්‌ස මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගං විභජන්‌තස්‌සා’’ති.
‘‘එතස්‌ස, භගවා, කාලො, එතස්‌ස, සුගත, කාලො යං භගවා මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගං විභජෙය්‍ය . භගවතො සුත්‌වා භික්‌ඛූ ධාරෙස්‌සන්‌තී’’ති. ‘‘තෙන හානන්‌ද, සුණාහි, සාධුකං මනසි කරොහි; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො පච්‌චස්‌සොසි. භගවා එතදවොච –
‘‘චත්‌තාරොමෙ, ආනන්‌ද, පුග්‌ගලා සන්‌තො සංවිජ්‌ජමානා ලොකස්‌මිං. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධානන්‌ද, එකච්‌චො පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතී හොති, අදින්‌නාදායී හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී හොති, මුසාවාදී හොති, පිසුණවාචො හොති, ඵරුසවාචො හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපී හොති, අභිජ්‌ඣාලු හොති, බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති. සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති.
‘‘ඉධ පනානන්‌ද, එකච්‌චො පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතී හොති, අදින්‌නාදායී හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී හොති, මුසාවාදී හොති, පිසුණවාචො හොති, ඵරුසවාචො හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපී හොති, අභිජ්‌ඣාලු හොති, බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති. සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති.
‘‘ඉධානන්‌ද, එකච්‌චො පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති, ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති, අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති. සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති.
‘‘ඉධ පනානන්‌ද, එකච්‌චො පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති, ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති, අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති. සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති.
301. ‘‘ඉධානන්‌ද, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන අමුං පුග්‌ගලං පස්‌සති – ඉධ පාණාතිපාතිං අදින්‌නාදායිං කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරිං මුසාවාදිං පිසුණවාචං ඵරුසවාචං සම්‌ඵප්‌පලාපිං අභිජ්‌ඣාලුං බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තං මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සති අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නං. සො එවමාහ – ‘අත්‌ථි කිර, භො, පාපකානි කම්‌මානි, අත්‌ථි දුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො. අමාහං [අපාහං (සී. පී. ක.) අමුං + අහං = අමාහං-ඉති පදවිභාගො] පුග්‌ගලං අද්‌දසං ඉධ පාණාතිපාතිං අදින්‌නාදායිං…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌න’න්‌ති. සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතී අදින්‌නාදායී…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. යෙ එවං ජානන්‌ති, තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති [මිච්‌ඡා තෙ සඤ්‌ජානන්‌ති (ක.)]. ඉති සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා [පරාමස්‌ස (සී. පී.)] අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඉධ පනානන්‌ද, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන අමුං පුග්‌ගලං පස්‌සති – ඉධ පාණාතිපාතිං අදින්‌නාදායිං…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සති සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නං. සො එවමාහ – ‘නත්‌ථි කිර, භො, පාපකානි කම්‌මානි, නත්‌ථි දුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො. අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතිං අදින්‌නාදායිං…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌න’න්‌ති. සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතී අදින්‌නාදායී…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති. ඉති සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඉධානන්‌ද, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන අමුං පුග්‌ගලං පස්‌සති – ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතං අදින්‌නාදානා පටිවිරතං කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතං මුසාවාදා පටිවිරතං පිසුණාය වාචාය පටිවිරතං ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතං සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතං අනභිජ්‌ඣාලුං අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තං සම්‌මාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සති සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නං. සො එවමාහ – ‘අත්‌ථි කිර, භො, කල්‍යාණානි කම්‌මානි, අත්‌ථි සුචරිතස්‌ස විපාකො. අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතං අදින්‌නාදානා පටිවිරතං…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌න’න්‌ති. සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතා පටිවිරතො අදින්‌නාදානා පටිවිරතො…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති. ඉති සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඉධ පනානන්‌ද, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන අමුං පුග්‌ගලං පස්‌සති – ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතං…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සති අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නං. සො එවමාහ – ‘නත්‌ථි කිර, භො කල්‍යාණානි කම්‌මානි, නත්‌ථි සුචරිතස්‌ස විපාකො. අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතං අදින්‌නාදානා පටිවිරතං…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌න’න්‌ති. සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතා පටිවිරතො අදින්‌නාදානා පටිවිරතො…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති. ඉති සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
302. ‘‘තත්‍රානන්‌ද, ය්‌වායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවමාහ – ‘අත්‌ථි කිර, භො, පාපකානි කම්‌මානි, අත්‌ථි දුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො’ති ඉදමස්‌ස අනුජානාමි; යම්‌පි සො එවමාහ – ‘අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතිං අදින්‌නාදායිං…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌න’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස අනුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතී අදින්‌නාදායී…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජතී’ති ඉදමස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො එවමාහ – ‘යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථා හි, ආනන්‌ද, තථාගතස්‌ස මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගෙ ඤාණං හොති.
‘‘තත්‍රානන්‌ද, ය්‌වායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවමාහ – ‘නත්‌ථි කිර, භො, පාපකානි කම්‌මානි, නත්‌ථි දුච්‌චරිතස්‌ස විපාකො’ති ඉදමස්‌ස නානුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතිං අදින්‌නාදායිං…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌න’න්‌ති ඉදමස්‌ස අනුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතී අදින්‌නාදායී…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජතී’ති ඉදමස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො එවමාහ – ‘යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථා හි, ආනන්‌ද, තථාගතස්‌ස මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගෙ ඤාණං හොති.
‘‘තත්‍රානන්‌ද, ය්‌වායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවමාහ – ‘අත්‌ථි කිර, භො, කල්‍යාණානි කම්‌මානි, අත්‌ථි සුචරිතස්‌ස විපාකො’ති ඉදමස්‌ස අනුජානාමි; යම්‌පි සො එවමාහ – ‘අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතං අදින්‌නාදානා පටිවිරතං…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌න’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස අනුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතා පටිවිරතො අදින්‌නාදානා පටිවිරතො…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජතී’ති ඉදමස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො එවමාහ – ‘යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතං සාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථා හි, ආනන්‌ද, තථාගතස්‌ස මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගෙ ඤාණං හොති.
‘‘තත්‍රානන්‌ද, ය්‌වායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවමාහ – ‘නත්‌ථි කිර, භො, කල්‍යාණානි කම්‌මානි, නත්‌ථි සුචරිතස්‌ස විපාකො’ති ඉදමස්‌ස නානුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘අමාහං පුග්‌ගලං අද්‌දසං – ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතං අදින්‌නාදානා පටිවිරතං…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨිං, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පස්‌සාමි අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌න’න්‌ති ඉදමස්‌ස අනුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘යො කිර, භො, පාණාතිපාතා පටිවිරතො අදින්‌නාදානා පටිවිරතො…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි, සබ්‌බො සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජතී’ති ඉදමස්‌ස නානුජානාමි; යඤ්‌ච ඛො සො එවමාහ – ‘යෙ එවං ජානන්‌ති තෙ සම්‌මා ජානන්‌ති; යෙ අඤ්‌ඤථා ජානන්‌ති, මිච්‌ඡා තෙසං ඤාණ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි; යම්‌පි සො යදෙව තස්‌ස සාමං ඤාතංසාමං දිට්‌ඨං සාමං විදිතං තදෙව තත්‌ථ ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘ඉදමෙව සච්‌චං, මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති ඉදම්‌පිස්‌ස නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථා හි, ආනන්‌ද, තථාගතස්‌ස මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගෙ ඤාණං හොති.
303. ‘‘තත්‍රානන්‌ද, ය්‌වායං පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතී අදින්‌නාදායී…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති, පුබ්‌බෙ වාස්‌ස තං කතං හොති පාපකම්‌මං දුක්‌ඛවෙදනීයං, පච්‌ඡා වාස්‌ස තං කතං හොති පාපකම්‌මං දුක්‌ඛවෙදනීයං, මරණකාලෙ වාස්‌ස හොති මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි සමත්‌තා සමාදින්‌නා. තෙන සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. යඤ්‌ච ඛො සො ඉධ පාණාතිපාතී හොති අදින්‌නාදායී හොති…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති තස්‌ස දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ විපාකං පටිසංවෙදෙති උපපජ්‌ජ වා [උපපජ්‌ජං වා (සී. පී.), උපපජ්‌ජ වා (ස්‍යා. කං. ක.) උපපජ්‌ජිත්‌වාති සංවණ්‌ණනාය සංසන්‌දෙතබ්‌බා] අපරෙ වා පරියායෙ.
‘‘තත්‍රානන්‌ද, ය්‌වායං පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතී අදින්‌නාදායී…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති, පුබ්‌බෙ වාස්‌ස තං කතං හොති කල්‍යාණකම්‌මං සුඛවෙදනීයං, පච්‌ඡා වාස්‌ස තං කතං හොති කල්‍යාණකම්‌මං සුඛවෙදනීයං, මරණකාලෙ වාස්‌ස හොති සම්‌මාදිට්‌ඨි සමත්‌තා සමාදින්‌නා. තෙන සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. යඤ්‌ච ඛො සො ඉධ පාණාතිපාතී හොති අදින්‌නාදායී හොති…පෙ.… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි හොති තස්‌ස දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ විපාකං පටිසංවෙදෙති උපපජ්‌ජ වා අපරෙ වා පරියායෙ.
‘‘තත්‍රානන්‌ද , ය්‌වායං පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතො අදින්‌නාදානා පටිවිරතො…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති, පුබ්‌බෙ වාස්‌ස තං කතං හොති කල්‍යාණකම්‌මං සුඛවෙදනීයං, පච්‌ඡා වාස්‌ස තං කතං හොති කල්‍යාණකම්‌මං සුඛවෙදනීයං, මරණකාලෙ වාස්‌ස හොති සම්‌මාදිට්‌ඨි සමත්‌තා සමාදින්‌නා. තෙන සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. යඤ්‌ච ඛො සො ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොතිඅදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති, තස්‌ස දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ විපාකං පටිසංවෙදෙති උපපජ්‌ජ වා අපරෙ වා පරියායෙ.
‘‘තත්‍රානන්‌ද , ය්‌වායං පුග්‌ගලො ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතො අදින්‌නාදානා පටිවිරතො…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි, කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති, පුබ්‌බෙ වාස්‌ස තං කතං හොති පාපකම්‌මං දුක්‌ඛවෙදනීයං, පච්‌ඡා වාස්‌ස තං කතං හොති පාපකම්‌මං දුක්‌ඛවෙදනීයං, මරණකාලෙ වාස්‌ස හොති මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි සමත්‌තා සමාදින්‌නා. තෙන සො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. යඤ්‌ච ඛො සො ඉධ පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති…පෙ.… සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති, තස්‌ස දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ විපාකං පටිසංවෙදෙති උපපජ්‌ජ වා අපරෙ වා පරියායෙ.
‘‘ඉති ඛො, ආනන්‌ද, අත්‌ථි කම්‌මං අභබ්‌බං අභබ්‌බාභාසං, අත්‌ථි කම්‌මං අභබ්‌බං භබ්‌බාභාසං, අත්‌ථි කම්‌මං භබ්‌බඤ්‌චෙව භබ්‌බාභාසඤ්‌ච, අත්‌ථි කම්‌මං භබ්‌බං අභබ්‌බාභාස’’න්‌ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
මහාකම්‌මවිභඞ්‌ගසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං ඡට්‌ඨං.
No comments:
Post a Comment