2. මහාසීහනාදසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
146. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා වෙසාලියං විහරති බහිනගරෙ අපරපුරෙ වනසණ්‌ඩෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සුනක්‌ඛත්‌තො ලිච්‌ඡවිපුත්‌තො අචිරපක්‌කන්‌තො හොති ඉමස්‌මා ධම්‌මවිනයා. සො වෙසාලියං පරිසති [පරිසතිං (සී. පී.)] එවං [එතං (පී. ක.)] වාචං භාසති – ‘‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරි[උත්‌තරිං (පී.)] මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො. තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං. යස්‌ස ච ඛ්‌වාස්‌ස අත්‌ථාය ධම්‌මො දෙසිතො සො නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයායා’’ති.
අථ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය වෙසාලිං පිණ්‌ඩාය පාවිසි. අස්‌සොසි ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො සුනක්‌ඛත්‌තස්‌ස ලිච්‌ඡවිපුත්‌තස්‌ස වෙසාලියං පරිසති එවං වාචං භාසමානස්‌ස – ‘‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො. තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං. යස්‌ස ච ඛ්‌වාස්‌ස අත්‌ථාය ධම්‌මො දෙසිතො සො නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයායා’’ති.
අථ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො වෙසාලියං පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සුනක්‌ඛත්‌තො, භන්‌තෙ, ලිච්‌ඡවිපුත්‌තො අචිරපක්‌කන්‌තො ඉමස්‌මා ධම්‌මවිනයා. සො වෙසාලියං පරිසති එවං වාචං භාසති – ‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො. තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං. යස්‌ස ච ඛ්‌වාස්‌ස අත්‌ථාය ධම්‌මො දෙසිතො සො නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයායා’’’ති.
147. ‘‘කොධනො හෙසො, සාරිපුත්‌ත, සුනක්‌ඛත්‌තො මොඝපුරිසො. කොධා ච පනස්‌ස එසා වාචා භාසිතා. ‘අවණ්‌ණං භාසිස්‌සාමී’ති ඛො, සාරිපුත්‌ත, සුනක්‌ඛත්‌තො මොඝපුරිසො වණ්‌ණංයෙව තථාගතස්‌ස භාසති . වණ්‌ණො හෙසො, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස යො එවං වදෙය්‍ය – ‘යස්‌ස ච ඛ්‌වාස්‌ස අත්‌ථාය ධම්‌මො දෙසිතො සො නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයායා’ති.
‘‘අයම්‌පි හි නාම, සාරිපුත්‌ත, සුනක්‌ඛත්‌තස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස මයි ධම්‌මන්‌වයො න භවිස්‌සති – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි, සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං, බුද්‌ධො භගවා’ති.
‘‘අයම්‌පි හි නාම, සාරිපුත්‌ත, සුනක්‌ඛත්‌තස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස මයි ධම්‌මන්‌වයො න භවිස්‌සති – ‘ඉතිපි සො භගවා අනෙකවිහිතං ඉද්‌ධිවිධං පච්‌චනුභොති – එකොපි හුත්‌වා බහුධා හොති, බහුධාපි හුත්‌වා එකො හොති; ආවිභාවං, තිරොභාවං; තිරොකුට්‌ටං තිරොපාකාරං තිරොපබ්‌බතං අසජ්‌ජමානො ගච්‌ඡති, සෙය්‍යථාපි ආකාසෙ; පථවියාපි උම්‌මුජ්‌ජනිමුජ්‌ජං කරොති, සෙය්‍යථාපි උදකෙ; උදකෙපි අභිජ්‌ජමානො ගච්‌ඡති, සෙය්‍යථාපි පථවියං; ආකාසෙපි පල්‌ලඞ්‌කෙන කමති, සෙය්‍යථාපි පක්‌ඛී සකුණො; ඉමෙපි චන්‌දිමසූරියෙ එවංමහිද්‌ධිකෙ එවංමහානුභාවෙ පාණිනා පරිමසති පරිමජ්‌ජති; යාව බ්‍රහ්‌මලොකාපි කායෙන වසං වත්‌තෙතී’ති.
‘‘අයම්‌පි හි නාම, සාරිපුත්‌ත, සුනක්‌ඛත්‌තස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස මයි ධම්‌මන්‌වයො න භවිස්‌සති – ‘ඉතිපි සො භගවා දිබ්‌බාය සොතධාතුයා විසුද්‌ධාය අතික්‌කන්‌තමානුසිකාය උභො සද්‌දෙ සුණාති – දිබ්‌බෙ ච මානුසෙ ච, යෙ දූරෙ සන්‌තිකෙ චා’ති.
‘‘අයම්‌පි හි නාම, සාරිපුත්‌ත, සුනක්‌ඛත්‌තස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස මයි ධම්‌මන්‌වයො න භවිස්‌සති – ‘ඉතිපි සො භගවා පරසත්‌තානං පරපුග්‌ගලානං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාති – සරාගං වා චිත්‌තං සරාගං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, වීතරාගං වා චිත්‌තං වීතරාගං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; සදොසං වා චිත්‌තං සදොසං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, වීතදොසං වා චිත්‌තං වීතදොසං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; සමොහං වා චිත්‌තං සමොහං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, වීතමොහං වා චිත්‌තං වීතමොහං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; සංඛිත්‌තං වා චිත්‌තං සංඛිත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති , වික්‌ඛිත්‌තං වා චිත්‌තං වික්‌ඛිත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; මහග්‌ගතං වා චිත්‌තං මහග්‌ගතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, අමහග්‌ගතං වා චිත්‌තං අමහග්‌ගතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; සඋත්‌තරං වා චිත්‌තං සඋත්‌තරං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, අනුත්‌තරං වා චිත්‌තං අනුත්‌තරං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; සමාහිතං වා චිත්‌තං සමාහිතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, අසමාහිතං වා චිත්‌තං අසමාහිතං චිත්‌තන්‌ති පජානාති; විමුත්‌තං වා චිත්‌තං විමුත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාති, අවිමුත්‌තං වා චිත්‌තං අවිමුත්‌තං චිත්‌තන්‌ති පජානාතී’ති.
148. ‘‘දස ඛො පනිමානි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලානි යෙහි බලෙහි සමන්‌නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති. කතමානි දස?
‘‘ඉධ, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො ඨානඤ්‌ච ඨානතො අට්‌ඨානඤ්‌ච අට්‌ඨානතො යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො ඨානඤ්‌ච ඨානතො අට්‌ඨානඤ්‌ච අට්‌ඨානතො යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නානං කම්‌මසමාදානානං ඨානසො හෙතුසො විපාකං යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නානං කම්‌මසමාදානානං ඨානසො හෙතුසො විපාකං යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො සබ්‌බත්‌ථගාමිනිං පටිපදං යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි , සාරිපුත්‌ත, තථාගතො සබ්‌බත්‌ථගාමිනිං පටිපදං යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො අනෙකධාතුනානාධාතුලොකං යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො අනෙකධාතුනානාධාතුලොකං යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො සත්‌තානං නානාධිමුත්‌තිකතං යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො සත්‌තානං නානාධිමුත්‌තිකතං යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො පරසත්‌තානං පරපුග්‌ගලානං ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තං යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො පරසත්‌තානං පරපුග්‌ගලානං ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තං යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො ඣානවිමොක්‌ඛසමාධිසමාපත්‌තීනං සංකිලෙසං වොදානං වුට්‌ඨානං යථාභූතං පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො ඣානවිමොක්‌ඛසමාධිසමාපත්‌තීනං සංකිලෙසං වොදානං වුට්‌ඨානං යථාභූතං පජානාති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකෙපි සංවට්‌ටකප්‌පෙ අනෙකෙපි විවට්‌ටකප්‌පෙ අනෙකෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටකප්‌පෙ – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො…පෙ.… ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති – ‘ඉමෙ වත භොන්‌තො සත්‌තා කායදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං උපවාදකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා, තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නා. ඉමෙ වා පන භොන්‌තො සත්‌තා කායසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා, තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නා’ති. ඉති දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති – ‘ඉමෙ වත භොන්‌තො සත්‌තා කායදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං උපවාදකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා, තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නා. ඉමෙ වා පන භොන්‌තො සත්‌තා කායසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා වචීසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා මනොසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකා සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානා, තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නා’ති. ඉති දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති. ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. යම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතො ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, ඉදම්‌පි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස තථාගතබලං හොති යං බලං ආගම්‌ම තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘ඉමානි ඛො, සාරිපුත්‌ත, දස තථාගතස්‌ස තථාගතබලානි යෙහි බලෙහි සමන්‌නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
149. ‘‘යො ඛො මං, සාරිපුත්‌ත, එවං ජානන්‌තං එවං පස්‌සන්‌තං එවං වදෙය්‍ය – ‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො; තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභාන’න්‌ති, තං, සාරිපුත්‌ත, වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු සීලසම්‌පන්‌නො සමාධිසම්‌පන්‌නො පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙඅඤ්‌ඤං ආරාධෙය්‍ය, එවං සම්‌පදමිදං, සාරිපුත්‌ත, වදාමි. තං වාචං අප්‌පහාය, තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ.
150. ‘‘චත්‌තාරිමානි, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස වෙසාරජ්‌ජානි යෙහි වෙසාරජ්‌ජෙහි සමන්‌නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති. කතමානි චත්‌තාරි?
‘‘‘සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස තෙ පටිජානතො ඉමෙ ධම්‌මා අනභිසම්‌බුද්‌ධා’ති. තත්‍ර වත මං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්‍රහ්‌මා වා කොචි වා ලොකස්‌මිං සහධම්‌මෙන පටිචොදෙස්‌සතීති නිමිත්‌තමෙතං, සාරිපුත්‌ත, න සමනුපස්‌සාමි. එතමහං [එතම්‌පහං (සී. පී.)], සාරිපුත්‌ත, නිමිත්‌තං අසමනුපස්‌සන්‌තො ඛෙමප්‌පත්‌තො අභයප්‌පත්‌තො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො විහරාමි.
‘‘‘ඛීණාසවස්‌ස තෙ පටිජානතො ඉමෙ ආසවා අපරික්‌ඛීණා’ති. තත්‍ර වත මං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්‍රහ්‌මා වා කොචි වා ලොකස්‌මිං සහධම්‌මෙන පටිචොදෙස්‌සතීති නිමිත්‌තමෙතං, සාරිපුත්‌ත, න සමනුපස්‌සාමි. එතමහං, සාරිපුත්‌ත, නිමිත්‌තං අසමනුපස්‌සන්‌තො ඛෙමප්‌පත්‌තො අභයප්‌පත්‌තොවෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො විහරාමි.
‘‘‘යෙ ඛො පන තෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා, තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’ති. තත්‍ර වත මං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්‍රහ්‌මා වා කොචි වා ලොකස්‌මිං සහධම්‌මෙන පටිචොදෙස්‌සතීති නිමිත්‌තමෙතං, සාරිපුත්‌ත, න සමනුපස්‌සාමි. එතමහං, සාරිපුත්‌ත, නිමිත්‌තං අසමනුපස්‌සන්‌තො ඛෙමප්‌පත්‌තො අභයප්‌පත්‌තො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො විහරාමි.
‘‘‘යස්‌ස ඛො පන තෙ අත්‌ථාය ධම්‌මො දෙසිතො, සො න නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයායා’ති . තත්‍ර වත මං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා දෙවො වා මාරො වා බ්‍රහ්‌මා වා කොචි වා ලොකස්‌මිං සහධම්‌මෙන පටිචොදෙස්‌සතී’ති නිමිත්‌තමෙතං, සාරිපුත්‌ත, න සමනුපස්‌සාමි. එතමහං, සාරිපුත්‌ත, නිමිත්‌තං අසමනුපස්‌සන්‌තො ඛෙමප්‌පත්‌තො අභයප්‌පත්‌තො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො විහරාමි.
‘‘ඉමානි ඛො, සාරිපුත්‌ත, චත්‌තාරි තථාගතස්‌ස වෙසාරජ්‌ජානි යෙහි වෙසාරජ්‌ජෙහි සමන්‌නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්‌මචක්‌කං පවත්‌තෙති.
‘‘යො ඛො මං, සාරිපුත්‌ත, එවං ජානන්‌තං එවං පස්‌සන්‌තං එවං වදෙය්‍ය – ‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො, තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභාන’න්‌ති, තං, සාරිපුත්‌ත, වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු සීලසම්‌පන්‌නො සමාධිසම්‌පන්‌නො පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙඅඤ්‌ඤං ආරාධෙය්‍ය, එවං සම්‌පදමිදං, සාරිපුත්‌ත, වදාමි. තං වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ.
151. ‘‘අට්‌ඨ ඛො ඉමා, සාරිපුත්‌ත, පරිසා. කතමා අට්‌ඨ? ඛත්‌තියපරිසා, බ්‍රාහ්‌මණපරිසා, ගහපතිපරිසා, සමණපරිසා, චාතුමහාරාජිකපරිසා [චාතුම්‌මහාරාජිකා (සී. ස්‍යා. පී.)], තාවතිංසපරිසා, මාරපරිසා, බ්‍රහ්‌මපරිසා – ඉමා ඛො, සාරිපුත්‌ත, අට්‌ඨ පරිසා. ඉමෙහි ඛො, සාරිපුත්‌ත, චතූහි වෙසාරජ්‌ජෙහි සමන්‌නාගතො තථාගතො ඉමා අට්‌ඨ පරිසා උපසඞ්‌කමති අජ්‌ඣොගාහති. අභිජානාමි ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, අනෙකසතං ඛත්‌තියපරිසං උපසඞ්‌කමිතා. තත්‍රපි මයා සන්‌නිසින්‌නපුබ්‌බඤ්‌චෙව, සල්‌ලපිතපුබ්‌බඤ්‌ච, සාකච්‌ඡා ච සමාපජ්‌ජිතපුබ්‌බා. තත්‍ර වත මං භයං වා සාරජ්‌ජං වා ඔක්‌කමිස්‌සතීති නිමිත්‌තමෙතං, සාරිපුත්‌ත, න සමනුපස්‌සාමි. එතමහං, සාරිපුත්‌ත, නිමිත්‌තං අසමනුපස්‌සන්‌තො ඛෙමප්‌පත්‌තො අභයප්‌පත්‌තො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො විහරාමි.
‘‘අභිජානාමි ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, අනෙකසතං බ්‍රාහ්‌මණපරිසං…පෙ.… ගහපතිපරිසං… සමණපරිසං… චාතුමහාරාජිකපරිසං… තාවතිංසපරිසං… මාරපරිසං… බ්‍රහ්‌මපරිසං උපසඞ්‌කමිතා. තත්‍රපි මයා සන්‌නිසින්‌නපුබ්‌බඤ්‌චෙව, සල්‌ලපිතපුබ්‌බඤ්‌ච, සාකච්‌ඡා ච සමාපජ්‌ජිතපුබ්‌බා. තත්‍ර වත මං භයං වා සාරජ්‌ජං වා ඔක්‌කමිස්‌සතීති නිමිත්‌තමෙතං, සාරිපුත්‌ත , න සමනුපස්‌සාමි. එතමහං, සාරිපුත්‌ත, නිමිත්‌තං අසමනුපස්‌සන්‌තො ඛෙමප්‌පත්‌තො අභයප්‌පත්‌තො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තොවිහරාමි.
‘‘යො ඛො මං, සාරිපුත්‌ත, එවං ජානන්‌තං එවං පස්‌සන්‌තං එවං වදෙය්‍ය – ‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො, තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභාන’න්‌ති, තං, සාරිපුත්‌ත, වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු සීලසම්‌පන්‌නො සමාධිසම්‌පන්‌නො පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤං ආරාධෙය්‍ය, එවං සම්‌පදමිදං, සාරිපුත්‌ත, වදාමි. තං වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ.
152. ‘‘චතස්‌සො ඛො ඉමා, සාරිපුත්‌ත, යොනියො. කතමා චතස්‌සො? අණ්‌ඩජා යොනි, ජලාබුජා යොනි, සංසෙදජා යොනි, ඔපපාතිකා යොනි. කතමා ච, සාරිපුත්‌ත, අණ්‌ඩජා යොනි? යෙ ඛො තෙ, සාරිපුත්‌ත, සත්‌තා අණ්‌ඩකොසං අභිනිබ්‌භිජ්‌ජ ජායන්‌ති – අයං වුච්‌චති, සාරිපුත්‌ත, අණ්‌ඩජා යොනි. කතමා ච, සාරිපුත්‌ත, ජලාබුජා යොනි? යෙ ඛො තෙ, සාරිපුත්‌ත, සත්‌තා වත්‌ථිකොසං අභිනිබ්‌භිජ්‌ජ ජායන්‌ති – අයං වුච්‌චති, සාරිපුත්‌ත, ජලාබුජා යොනි. කතමා ච, සාරිපුත්‌ත, සංසෙදජා යොනි? යෙ ඛො තෙ, සාරිපුත්‌ත, සත්‌තා පූතිමච්‌ඡෙ වා ජායන්‌ති පූතිකුණපෙ වා පූතිකුම්‌මාසෙ වා චන්‌දනිකායෙ වා ඔළිගල්‌ලෙ වා ජායන්‌ති – අයං වුච්‌චති, සාරිපුත්‌ත, සංසෙදජා යොනි. කතමා ච, සාරිපුත්‌ත, ඔපපාතිකා යොනි? දෙවා, නෙරයිකා, එකච්‌චෙ ච මනුස්‌සා, එකච්‌චෙ ච විනිපාතිකා – අයං වුච්‌චති, සාරිපුත්‌ත, ඔපපාතිකා යොනි. ඉමා ඛො, සාරිපුත්‌ත, චතස්‌සො යොනියො.
‘‘යො ඛො මං, සාරිපුත්‌ත, එවං ජානන්‌තං එවං පස්‌සන්‌තං එවං වදෙය්‍ය – ‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො, තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභාන’න්‌ති, තං, සාරිපුත්‌ත, වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු සීලසම්‌පන්‌නො සමාධිසම්‌පන්‌නො පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤං ආරාධෙය්‍ය, එවං සම්‌පදමිදං, සාරිපුත්‌ත, වදාමි. තං වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ.
153. ‘‘පඤ්‌ච ඛො ඉමා, සාරිපුත්‌ත, ගතියො. කතමා පඤ්‌ච? නිරයො, තිරච්‌ඡානයොනි, පෙත්‌තිවිසයො, මනුස්‌සා, දෙවා. නිරයඤ්‌චාහං, සාරිපුත්‌ත, පජානාමි, නිරයගාමිඤ්‌ච මග්‌ගං, නිරයගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථා පටිපන්‌නො ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. තිරච්‌ඡානයොනිඤ්‌චාහං, සාරිපුත්‌ත, පජානාමි, තිරච්‌ඡානයොනිගාමිඤ්‌ච මග්‌ගං, තිරච්‌ඡානයොනිගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථා පටිපන්‌නො ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා තිරච්‌ඡානයොනිං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. පෙත්‌තිවිසයං චාහං, සාරිපුත්‌ත, පජානාමි, පෙත්‌තිවිසයගාමිඤ්‌ච මග්‌ගං, පෙත්‌තිවිසයගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථා පටිපන්‌නො ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පෙත්‌තිවිසයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. මනුස්‌සෙ චාහං, සාරිපුත්‌ත, පජානාමි, මනුස්‌සලොකගාමිඤ්‌ච මග්‌ගං , මනුස්‌සලොකගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථා පටිපන්‌නො ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා මනුස්‌සෙසු උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. දෙවෙ චාහං, සාරිපුත්‌ත, පජානාමි, දෙවලොකගාමිඤ්‌ච මග්‌ගං, දෙවලොකගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථා පටිපන්‌නො ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. නිබ්‌බානඤ්‌චාහං, සාරිපුත්‌ත, පජානාමි, නිබ්‌බානගාමිඤ්‌ච මග්‌ගං, නිබ්‌බානගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථා පටිපන්‌නො ච ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති තඤ්‌ච පජානාමි.
154. ‘‘ඉධාහං, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නං, එකන්‌තදුක්‌ඛා තිබ්‌බා කටුකා වෙදනා වෙදයමානං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, අඞ්‌ගාරකාසු සාධිකපොරිසා පූරා අඞ්‌ගාරානං වීතච්‌චිකානං වීතධූමානං. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො එකායනෙන මග්‌ගෙන තමෙව අඞ්‌ගාරකාසුං පණිධාය. තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො දිස්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘තථායං භවං පුරිසො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ඉමංයෙව අඞ්‌ගාරකාසුං ආගමිස්‌සතී’ති . තමෙනං පස්‌සෙය්‍ය අපරෙන සමයෙන තස්‌සා අඞ්‌ගාරකාසුයා පතිතං, එකන්‌තදුක්‌ඛා තිබ්‌බා කටුකා වෙදනා වෙදයමානං. එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉධෙකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නං, එකන්‌තදුක්‌ඛා තිබ්‌බා කටුකා වෙදනා වෙදයමානං.
‘‘ඉධ පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා තිරච්‌ඡානයොනිං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා තිරච්‌ඡානයොනිං උපපන්‌නං, දුක්‌ඛා තිබ්‌බා කටුකා වෙදනා වෙදයමානං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, ගූථකූපො සාධිකපොරිසො, පූරො ගූථස්‌ස. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො එකායනෙන මග්‌ගෙන තමෙව ගූථකූපං පණිධාය. තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො දිස්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘තථායං භවං පුරිසො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො යථා ඉමංයෙව ගූථකූපං ආගමිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සෙය්‍ය අපරෙන සමයෙන තස්‌මිං ගූථකූපෙ පතිතං, දුක්‌ඛා තිබ්‌බා කටුකා වෙදනා වෙදයමානං. එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉධෙකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා තිරච්‌ඡානයොනිං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා තිරච්‌ඡානයොනිං උපපන්‌නං, දුක්‌ඛා තිබ්‌බා කටුකා වෙදනා වෙදයමානං.
‘‘ඉධ පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පෙත්‌තිවිසයං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පෙත්‌තිවිසයං උපපන්‌නං, දුක්‌ඛබහුලා වෙදනා වෙදයමානං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, රුක්‌ඛො විසමෙ භූමිභාගෙ ජාතො තනුපත්‌තපලාසො කබරච්‌ඡායො . අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො එකායනෙන මග්‌ගෙන තමෙව රුක්‌ඛං පණිධාය. තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො දිස්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘තථායං භවං පුරිසො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ඉමංයෙව රුක්‌ඛං ආගමිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සෙය්‍ය, අපරෙන සමයෙන තස්‌ස රුක්‌ඛස්‌ස ඡායාය නිසින්‌නං වා නිපන්‌නං වා දුක්‌ඛබහුලා වෙදනා වෙදයමානං. එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉධෙකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පෙත්‌තිවිසයං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පෙත්‌තිවිසයං උපපන්‌නං, දුක්‌ඛබහුලා වෙදනා වෙදයමානං.
‘‘ඉධ පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා මනුස්‌සෙසු උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා මනුස්‌සෙසු උපපන්‌නං, සුඛබහුලා වෙදනා වෙදයමානං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, රුක්‌ඛො සමෙ භූමිභාගෙ ජාතො බහලපත්‌තපලාසො සන්‌දච්‌ඡායො [සණ්‌ඩච්‌ඡායො (ස්‍යා.), සන්‌තච්‌ඡායො (ක.)]. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො එකායනෙන මග්‌ගෙන තමෙව රුක්‌ඛං පණිධාය. තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො දිස්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘තථායං භවං පුරිසො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ඉමමෙව රුක්‌ඛං ආගමිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සෙය්‍ය අපරෙන සමයෙන තස්‌ස රුක්‌ඛස්‌ස ඡායාය නිසින්‌නං වා නිපන්‌නං වා සුඛබහුලා වෙදනා වෙදයමානං. එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉධෙකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා මනුස්‌සෙසු උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා මනුස්‌සෙසු උපපන්‌නං, සුඛබහුලා වෙදනා වෙදයමානං.
‘‘ඉධ පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නං, එකන්‌තසුඛා වෙදනා වෙදයමානං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, පාසාදො, තත්‍රාස්‌ස කූටාගාරං උල්‌ලිත්‌තාවලිත්‌තං නිවාතං ඵුසිතග්‌ගළං පිහිතවාතපානං. තත්‍රාස්‌ස පල්‌ලඞ්‌කො ගොනකත්‌ථතො පටිකත්‌ථතො පටලිකත්‌ථතො කදලිමිගපවරපච්‌චත්‌ථරණො සඋත්‌තරච්‌ඡදො උභතොලොහිතකූපධානො. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො එකායනෙන මග්‌ගෙන තමෙව පාසාදං පණිධාය. තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො දිස්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘තථායං භවං පුරිසො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ඉමංයෙව පාසාදං ආගමිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සෙය්‍ය අපරෙන සමයෙන තස්‌මිං පාසාදෙ තස්‌මිං කූටාගාරෙ තස්‌මිං පල්‌ලඞ්‌කෙ නිසින්‌නං වා නිපන්‌නං වා එකන්‌තසුඛා වෙදනා වෙදයමානං. එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉධෙකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො යථා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නං, එකන්‌තසුඛා වෙදනා වෙදයමානං.
‘‘ඉධ පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චං පුග්‌ගලං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ආසවානං ඛයා අනාසං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සතීති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරන්‌තං, එකන්‌තසුඛා වෙදනා වෙදයමානං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, පොක්‌ඛරණී අච්‌ඡොදකා සාතොදකා සීතොදකා සෙතකා සුපතිත්‌ථා රමණීයා. අවිදූරෙ චස්‌සා තිබ්‌බො වනසණ්‌ඩො. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය ඝම්‌මාභිතත්‌තො ඝම්‌මපරෙතො කිලන්‌තො තසිතො පිපාසිතො එකායනෙන මග්‌ගෙන තමෙව පොක්‌ඛරණිං පණිධාය. තමෙනං චක්‌ඛුමා පුරිසො දිස්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘තථා භවං පුරිසො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ඉමංයෙව පොක්‌ඛරණිං ආගමිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සෙය්‍ය අපරෙන සමයෙන තං පොක්‌ඛරණිං ඔගාහෙත්‌වා න්‌හායිත්‌වා ච පිවිත්‌වා ච සබ්‌බදරථකිලමථපරිළාහං පටිප්‌පස්‌සම්‌භෙත්‌වා පච්‌චුත්‌තරිත්‌වා තස්‌මිං වනසණ්‌ඩෙ නිසින්‌නං වා නිපන්‌නං වා, එකන්‌තසුඛා වෙදනා වෙදයමානං. එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉධෙකච්‌චං පුග්‌ගලං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – තථායං පුග්‌ගලො පටිපන්‌නො තථා ච ඉරියති තඤ්‌ච මග්‌ගං සමාරූළ්‌හො, යථා ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සතී’ති. තමෙනං පස්‌සාමි අපරෙන සමයෙන ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරන්‌තං, එකන්‌තසුඛා වෙදනා වෙදයමානං. ඉමා ඛො, සාරිපුත්‌ත, පඤ්‌ච ගතියො.
‘‘යො ඛො මං, සාරිපුත්‌ත, එවං ජානන්‌තං එවං පස්‌සන්‌තං එවං වදෙය්‍ය – ‘නත්‌ථි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසො; තක්‌කපරියාහතං සමණො ගොතමො ධම්‌මං දෙසෙති වීමංසානුචරිතං සයංපටිභාන’න්‌ති තං, සාරිපුත්‌ත, වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛු සීලසම්‌පන්‌නො සමාධිසම්‌පන්‌නො පඤ්‌ඤාසම්‌පන්‌නො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ අඤ්‌ඤං ආරාධෙය්‍ය, එවං සම්‌පදමිදං, සාරිපුත්‌ත, වදාමි ‘තං වාචං අප්‌පහාය තං චිත්‌තං අප්‌පහාය තං දිට්‌ඨිං අප්‌පටිනිස්‌සජ්‌ජිත්‌වා යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ’.
155. ‘‘අභිජානාමි ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, චතුරඞ්‌ගසමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතා [චරිත්‌වා (ක.)] – තපස්‌සී සුදං හොමි පරමතපස්‌සී, ලූඛො සුදං [ලූඛස්‌සුදං (සී. පී.)] හොමි පරමලූඛො, ජෙගුච්‌ඡී සුදං හොමි පරමජෙගුච්‌ඡී, පවිවිත්‌තො සුදං [පවිවිත්‌තස්‌සුදං (සී. පී.)] හොමි පරමපවිවිත්‌තො . තත්‍රාස්‌සු මෙ ඉදං, සාරිපුත්‌ත, තපස්‌සිතාය හොති – අචෙලකො හොමි මුත්‌තාචාරො හත්‌ථාපලෙඛනො [හත්‌ථාවලෙඛනො (ස්‍යා.)], න එහිභද්‌දන්‌තිකො න තිට්‌ඨභද්‌දන්‌තිකො; නාභිහටං න උද්‌දිස්‌සකතං න නිමන්‌තනං සාදියාමි. සො න කුම්‌භිමුඛා පටිග්‌ගණ්‌හාමි, න කළොපිමුඛා පටිග්‌ගණ්‌හාමි, න එළකමන්‌තරං, න දණ්‌ඩමන්‌තරං, න මුසලමන්‌තරං, න ද්‌වින්‌නං භුඤ්‌ජමානානං, න ගබ්‌භිනියා, න පායමානාය [පායන්‌තියා (ක.)], න පුරිසන්‌තරගතාය, න සඞ්‌කිත්‌තීසු, න යත්‌ථ සා උපට්‌ඨිතො හොති, න යත්‌ථ මක්‌ඛිකා සණ්‌ඩසණ්‌ඩචාරිනී; න මච්‌ඡං න මංසං න සුරං න මෙරයං න ථුසොදකං පිවාමි; සො එකාගාරිකො වා හොමි එකාලොපිකො, ද්‌වාගාරිකො වා හොමි ද්‌වාලොපිකො…පෙ.… සත්‌තාගාරිකො වා හොමි සත්‌තාලොපිකො; එකිස්‌සාපි දත්‌තියා යාපෙමි, ද්‌වීහිපි දත්‌තීහි යාපෙමි…පෙ.… සත්‌තහිපි දත්‌තීහි යාපෙමි; එකාහිකම්‌පි ආහාරං ආහාරෙමි, ද්‌වීහිකම්‌පි ආහාරං ආහාරෙමි…පෙ.… සත්‌තාහිකම්‌පි ආහාරං ආහාරෙමි; ඉති එවරූපං අද්‌ධමාසිකම්‌පි පරියායභත්‌තභොජනානුයොගමනුයුත්‌තො විහරාමි.
‘‘සො සාකභක්‌ඛො වා හොමි, සාමාකභක්‌ඛො වා හොමි, නීවාරභක්‌ඛො වා හොමි, දද්‌දුලභක්‌ඛො වා හොමි, හටභක්‌ඛො වා හොමි, කණභක්‌ඛො වා හොමි, ආචාමභක්‌ඛො වා හොමි , පිඤ්‌ඤාකභක්‌ඛො වා හොමි, තිණභක්‌ඛො වා හොමි, ගොමයභක්‌ඛො වා හොමි, වනමූලඵලාහාරො යාපෙමි පවත්‌තඵලභොජී.
‘‘සො සාණානිපි ධාරෙමි, මසාණානිපි ධාරෙමි, ඡවදුස්‌සානිපි ධාරෙමි, පංසුකූලානිපි ධාරෙමි, තිරීටානිපි ධාරෙමි, අජිනම්‌පි ධාරෙමි, අජිනක්‌ඛිපම්‌පි ධාරෙමි, කුසචීරම්‌පි ධාරෙමි, වාකචීරම්‌පි ධාරෙමි, ඵලකචීරම්‌පි ධාරෙමි, කෙසකම්‌බලම්‌පි ධාරෙමි, වාළකම්‌බලම්‌පි ධාරෙමි, උලූකපක්‌ඛම්‌පි ධාරෙමි; කෙසමස්‌සුලොචකොපි හොමි කෙසමස්‌සුලොචනානුයොගමනුයුත්‌තො; උබ්‌භට්‌ඨකොපි හොමි ආසනපටික්‌ඛිත්‌තො; උක්‌කුටිකොපි හොමි උක්‌කුටිකප්‌පධානමනුයුත්‌තො; කණ්‌ටකාපස්‌සයිකොපි හොමි කණ්‌ටකාපස්‌සයෙ සෙය්‍යං කප්‌පෙමි [ඉමස්‌සානන්‌තරෙ අඤ්‌ඤොපි කොචි පාඨපදෙසො අඤ්‌ඤෙසු ආජීවකවතදීපකසුත්‌තෙසු දිස්‌සති]; සායතතියකම්‌පි උදකොරොහනානුයොගමනුයුත්‌තො විහරාමි – ඉති එවරූපං අනෙකවිහිතං කායස්‌ස ආතාපනපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො විහරාමි. ඉදංසු මෙ, සාරිපුත්‌ත, තපස්‌සිතාය හොති.
156. ‘‘තත්‍රාස්‌සු මෙ ඉදං, සාරිපුත්‌ත, ලූඛස්‌මිං හොති – නෙකවස්‌සගණිකං රජොජල්‌ලං කායෙ සන්‌නිචිතං හොති පපටිකජාතං. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, තින්‌දුකඛාණු නෙකවස්‌සගණිකො සන්‌නිචිතො හොති පපටිකජාතො, එවමෙවාස්‌සු මෙ, සාරිපුත්‌ත, නෙකවස්‌සගණිකං රජොජල්‌ලං කායෙ සන්‌නිචිතං හොති පපටිකජාතං. තස්‌ස මය්‌හං, සාරිපුත්‌ත, න එවං හොති – ‘අහො වතාහං ඉමං රජොජල්‌ලං පාණිනා පරිමජ්‌ජෙය්‍යං, අඤ්‌ඤෙ වා පන මෙ ඉමං රජොජල්‌ලං පාණිනා පරිමජ්‌ජෙය්‍යු’න්‌ති. එවම්‌පි මෙ, සාරිපුත්‌ත , න හොති. ඉදංසු මෙ, සාරිපුත්‌ත, ලූඛස්‌මිං හොති.
‘‘තත්‍රාස්‌සු මෙ ඉදං, සාරිපුත්‌ත, ජෙගුච්‌ඡිස්‌මිං හොති – සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, සතොව අභික්‌කමාමි, සතොව පටික්‌කමාමි, යාව උදකබින්‌දුම්‌හිපි මෙ දයා පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොති – ‘මාහං ඛුද්‌දකෙ පාණෙ විසමගතෙ සඞ්‌ඝාතං ආපාදෙසි’න්‌ති. ඉදංසු මෙ, සාරිපුත්‌ත, ජෙගුච්‌ඡිස්‌මිං හොති.
‘‘තත්‍රාස්‌සු මෙ ඉදං, සාරිපුත්‌ත, පවිවිත්‌තස්‌මිං හොති – සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, අඤ්‌ඤතරං අරඤ්‌ඤායතනං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා විහරාමි. යදා පස්‌සාමි ගොපාලකං වා පසුපාලකං වා තිණහාරකං වා කට්‌ඨහාරකං වා වනකම්‌මිකං වා, වනෙන වනං ගහනෙන ගහනං නින්‌නෙන නින්‌නං ථලෙන ථලං සංපතාමි [පපතාමි (සී. ස්‍යා. පී.)]. තං කිස්‌ස හෙතු? මා මං තෙ අද්‌දසංසු අහඤ්‌ච මා තෙ අද්‌දසන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, ආරඤ්‌ඤකො මගො මනුස්‌සෙ දිස්‌වා වනෙන වනං ගහනෙන ගහනං නින්‌නෙන නින්‌නං ථලෙන ථලං සංපතති, එවමෙව ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, යදා පස්‌සාමි ගොපාලකං වා පසුපාලකං වා තිණහාරකං වා කට්‌ඨහාරකං වා වනකම්‌මිකං වා වනෙන වනං ගහනෙන ගහනං නින්‌නෙන නින්‌නං ථලෙන ථලං සංපතාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? මා මං තෙ අද්‌දසංසු අහඤ්‌ච මා තෙ අද්‌දසන්‌ති. ඉදංසු මෙ, සාරිපුත්‌ත, පවිවිත්‌තස්‌මිං හොති.
‘‘සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, යෙ තෙ ගොට්‌ඨා පට්‌ඨිතගාවො අපගතගොපාලකා, තත්‌ථ චතුක්‌කුණ්‌ඩිකො උපසඞ්‌කමිත්‌වා යානි තානි වච්‌ඡකානං තරුණකානං ධෙනුපකානං ගොමයානි තානි සුදං ආහාරෙමි. යාවකීවඤ්‌ච මෙ , සාරිපුත්‌ත, සකං මුත්‌තකරීසං අපරියාදින්‌නං හොති, සකංයෙව සුදං මුත්‌තකරීසං ආහාරෙමි. ඉදංසු මෙ, සාරිපුත්‌ත, මහාවිකටභොජනස්‌මිං හොති.
157. ‘‘සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, අඤ්‌ඤතරං භිංසනකං වනසණ්‌ඩං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා විහරාමි. තත්‍රාස්‌සුදං, සාරිපුත්‌ත, භිංසනකස්‌ස වනසණ්‌ඩස්‌ස භිංසනකතස්‌මිං හොති – යො කොචි අවීතරාගො තං වනසණ්‌ඩං පවිසති, යෙභුය්‍යෙන ලොමානි හංසන්‌ති. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, යා තා රත්‌තියො සීතා හෙමන්‌තිකා අන්‌තරට්‌ඨකා හිමපාතසමයා [අන්‌තරට්‌ඨකෙ හිමපාතසමයෙ (සී. පී.)] තථාරූපාසු රත්‌තීසු රත්‌තිං අබ්‌භොකාසෙ විහරාමි, දිවා වනසණ්‌ඩෙ; ගිම්‌හානං පච්‌ඡිමෙ මාසෙ දිවා අබ්‌භොකාසෙ විහරාමි, රත්‌තිං වනසණ්‌ඩෙ. අපිස්‌සු මං, සාරිපුත්‌ත, අයං අනච්‌ඡරියගාථා පටිභාසි පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා –
‘‘සොතත්‌තො සොසින්‌නො [සොසීනො (සී. පී. ක.), සොසිනො (ස්‍යා.), සොසින්‌දො (සද්‌දනීති)] චෙව, එකො භිංසනකෙ වනෙ;
නග්‌ගො න චග්‌ගිමාසීනො, එසනාපසුතො මුනී’’ති.
‘‘සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, සුසානෙ සෙය්‍යං කප්‌පෙමි ඡවට්‌ඨිකානි උපධාය. අපිස්‌සු මං, සාරිපුත්‌ත, ගාමණ්‌ඩලා [ගොමණ්‌ඩලා (බහූසු) චරියාපිටකඅට්‌ඨකථා ඔලොකෙතබ්‌බා] උපසඞ්‌කමිත්‌වා ඔට්‌ඨුභන්‌තිපි, ඔමුත්‌තෙන්‌තිපි, පංසුකෙනපි ඔකිරන්‌ති, කණ්‌ණසොතෙසුපි සලාකං පවෙසෙන්‌ති. න ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, අභිජානාමි තෙසු පාපකං චිත්‌තං උප්‌පාදෙතා. ඉදංසු මෙ, සාරිපුත්‌ත, උපෙක්‌ඛාවිහාරස්‌මිං හොති.
158. ‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘ආහාරෙන සුද්‌ධී’ති. තෙ එවමාහංසු – ‘කොලෙහි යාපෙමා’ති. තෙ කොලම්‌පි ඛාදන්‌ති, කොලචුණ්‌ණම්‌පි ඛාදන්‌ති, කොලොදකම්‌පි පිවන්‌ති – අනෙකවිහිතම්‌පි කොලවිකතිං පරිභුඤ්‌ජන්‌ති. අභිජානාමි ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකංයෙව කොලං ආහාරං ආහාරිතා. සියා ඛො පන තෙ, සාරිපුත්‌ත, එවමස්‌ස – ‘මහා නූන තෙන සමයෙන කොලො අහොසී’ති. න ඛො පනෙතං, සාරිපුත්‌ත, එවං දට්‌ඨබ්‌බං. තදාපි එතපරමොයෙව කොලො අහොසි සෙය්‍යථාපි එතරහි. තස්‌ස මය්‌හං, සාරිපුත්‌ත, එකංයෙව කොලං ආහාරං ආහාරයතො අධිමත්‌තකසිමානං පත්‌තො කායො හොති. සෙය්‍යථාපි නාම ආසීතිකපබ්‌බානි වා කාළපබ්‌බානි වා, එවමෙවස්‌සු මෙ අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගානි භවන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම ඔට්‌ඨපදං, එවමෙවස්‌සු මෙ ආනිසදං හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම වට්‌ටනාවළී, එවමෙවස්‌සු මෙ පිට්‌ඨිකණ්‌ටකො උන්‌නතාවනතො හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම ජරසාලාය ගොපානසියො ඔලුග්‌ගවිලුග්‌ගා භවන්‌ති, එවමෙවස්‌සු මෙ ඵාසුළියො ඔලුග්‌ගවිලුග්‌ගා භවන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම ගම්‌භීරෙ උදපානෙ උදකතාරකා ගම්‌භීරගතා ඔක්‌ඛායිකා දිස්‌සන්‌ති, එවමෙවස්‌සු මෙ අක්‌ඛිකූපෙසු අක්‌ඛිතාරකා ගම්‌භීරගතා ඔක්‌ඛායිකා දිස්‌සන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම තිත්‌තකාලාබුආමකච්‌ඡින්‌නො වාතාතපෙන සංඵුටිතො [සම්‌ඵුසිතො (ස්‍යා.), සංපුටිතො (පී. ක.) එත්‌ථ සංඵුටිතොති සඞ්‌කුචිතොති අත්‌ථො] හොති සම්‌මිලාතො, එවමෙවස්‌සු මෙ සීසච්‌ඡවි සංඵුටිතා හොති සම්‌මිලාතා තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ‘උදරච්‌ඡවිං පරිමසිස්‌සාමී’ති පිට්‌ඨිකණ්‌ටකංයෙව පරිග්‌ගණ්‌හාමි, ‘පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං පරිමසිස්‌සාමී’ති උදරච්‌ඡවිංයෙව පරිග්‌ගණ්‌හාමි, යාවස්‌සු මෙ, සාරිපුත්‌ත, උදරච්‌ඡවි පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං අල්‌ලීනා හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ‘වච්‌චං වා මුත්‌තං වා කරිස්‌සාමී’ති තත්‌ථෙව අවකුජ්‌ජො පපතාමි තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, තමෙව කායං අස්‌සාසෙන්‌තො පාණිනා ගත්‌තානි අනොමජ්‌ජාමි. තස්‌ස මය්‌හං, සාරිපුත්‌ත, පාණිනා ගත්‌තානි අනොමජ්‌ජතො පූතිමූලානි ලොමානි කායස්‌මා පතන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය.
159. ‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘ආහාරෙන සුද්‌ධී’ති. තෙ එවමාහංසු – ‘මුග්‌ගෙහි යාපෙම…පෙ.… තිලෙහි යාපෙම…පෙ.… තණ්‌ඩුලෙහි යාපෙමා’ති. තෙ තණ්‌ඩුලම්‌පි ඛාදන්‌ති, තණ්‌ඩුලචුණ්‌ණම්‌පි ඛාදන්‌ති, තණ්‌ඩුලොදකම්‌පි පිවන්‌ති – අනෙකවිහිතම්‌පි තණ්‌ඩුලවිකතිං පරිභුඤ්‌ජන්‌ති. අභිජානාමි ඛො පනාහං, සාරිපුත්‌ත, එකංයෙව තණ්‌ඩුලං ආහාරං ආහාරිතා. සියා ඛො පන තෙ, සාරිපුත්‌ත, එවමස්‌ස – ‘මහා නූන තෙන සමයෙන තණ්‌ඩුලො අහොසී’ති. න ඛො පනෙතං, සාරිපුත්‌ත, එවං දට්‌ඨබ්‌බං. තදාපි එතපරමොයෙව තණ්‌ඩුලො අහොසි , සෙය්‍යථාපි එතරහි. තස්‌ස මය්‌හං, සාරිපුත්‌ත, එකංයෙව තණ්‌ඩුලං ආහාරං ආහාරයතො අධිමත්‌තකසිමානං පත්‌තො කායො හොති. සෙය්‍යථාපි නාම ආසීතිකපබ්‌බානි වා කාළපබ්‌බානි වා, එවමෙවස්‌සු මෙ අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගානි භවන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම ඔට්‌ඨපදං, එවමෙවස්‌සු මෙ ආනිසදං හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම වට්‌ටනාවළී, එවමෙවස්‌සු මෙ පිට්‌ඨිකණ්‌ටකො උන්‌නතාවනතො හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම ජරසාලාය ගොපානසියො ඔලුග්‌ගවිලුග්‌ගා භවන්‌ති, එවමෙවස්‌සු මෙ ඵාසුළියො ඔලුග්‌ගවිලුග්‌ගා භවන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම ගම්‌භීරෙ උදපානෙ උදකතාරකා ගම්‌භීරගතා ඔක්‌ඛායිකා දිස්‌සන්‌ති, එවමෙවස්‌සු මෙ අක්‌ඛිකූපෙසු අක්‌ඛිතාරකා ගම්‌භීරගතා ඔක්‌ඛායිකා දිස්‌සන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සෙය්‍යථාපි නාම තිත්‌තකාලාබු ආමකච්‌ඡින්‌නො වාතාතපෙන සංඵුටිතො හොති සම්‌මිලාතො, එවමෙවස්‌සු මෙ සීසච්‌ඡවි සංඵුටිතා හොති සම්‌මිලාතා තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ‘උදරච්‌ඡවිං පරිමසිස්‌සාමී’ති පිට්‌ඨිකණ්‌ටකංයෙව පරිග්‌ගණ්‌හාමි, ‘පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං පරිමසිස්‌සාමී’ති උදරච්‌ඡවිංයෙව පරිග්‌ගණ්‌හාමි. යාවස්‌සු මෙ, සාරිපුත්‌ත, උදරච්‌ඡවි පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං අල්‌ලීනා හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ‘වච්‌චං වා මුත්‌තං වා කරිස්‌සාමී’ති තත්‌ථෙව අවකුජ්‌ජො පපතාමි තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, තමෙව කායං අස්‌සාසෙන්‌තො පාණිනා ගත්‌තානි අනොමජ්‌ජාමි. තස්‌ස මය්‌හං, සාරිපුත්‌ත, පාණිනා ගත්‌තානි අනොමජ්‌ජතො පූතිමූලානි ලොමානි කායස්‌මා පතන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය.
‘‘තායපි ඛො අහං, සාරිපුත්‌ත, ඉරියාය තාය පටිපදාය තාය දුක්‌කරකාරිකාය නාජ්‌ඣගමං උත්‌තරිං මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං. තං කිස්‌ස හෙතු? ඉමිස්‌සායෙව අරියාය පඤ්‌ඤාය අනධිගමා, යායං අරියා පඤ්‌ඤා අධිගතා අරියා නිය්‍යානිකා, නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයාය.
160. ‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සංසාරෙන සුද්‌ධී’ති. න ඛො පන සො [න ඛො පනෙසො (සී. ස්‍යා.)], සාරිපුත්‌ත, සංසාරො සුලභරූපො යො මයා අසංසරිතපුබ්‌බො ඉමිනා දීඝෙන අද්‌ධුනා, අඤ්‌ඤත්‍ර සුද්‌ධාවාසෙහි දෙවෙහි. සුද්‌ධාවාසෙ චාහං, සාරිපුත්‌ත, දෙවෙ සංසරෙය්‍යං, නයිමං ලොකං පුනරාගච්‌ඡෙය්‍යං.
‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘උපපත්‌තියා සුද්‌ධී’ති. න ඛො පන සා, සාරිපුත්‌ත , උපපත්‌ති සුලභරූපා යා මයා අනුපපන්‌නපුබ්‌බා ඉමිනා දීඝෙන අද්‌ධුනා, අඤ්‌ඤත්‍ර සුද්‌ධාවාසෙහි දෙවෙහි. සුද්‌ධාවාසෙ චාහං, සාරිපුත්‌ත, දෙවෙ උපපජ්‌ජෙය්‍යං, නයිමං ලොකං පුනරාගච්‌ඡෙය්‍යං.
‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘ආවාසෙන සුද්‌ධී’ති. න ඛො පන සො, සාරිපුත්‌ත, ආවාසො සුලභරූපො යො මයා අනාවුට්‌ඨපුබ්‌බො [අනාවුත්‌ථපුබ්‌බො (සී. පී.)] ඉමිනා දීඝෙන අද්‌ධුනා, අඤ්‌ඤත්‍ර සුද්‌ධාවාසෙහි දෙවෙහි. සුද්‌ධාවාසෙ චාහං, සාරිපුත්‌ත, දෙවෙ ආවසෙය්‍යං, නයිමං ලොකං පුනරාගච්‌ඡෙය්‍යං.
‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යඤ්‌ඤෙන සුද්‌ධී’ති. න ඛො පන සො, සාරිපුත්‌ත, යඤ්‌ඤො සුලභරූපො යො මයා අයිට්‌ඨපුබ්‌බො ඉමිනා දීඝෙන අද්‌ධුනා, තඤ්‌ච ඛො රඤ්‌ඤා වා සතා ඛත්‌තියෙන මුද්‌ධාවසිත්‌තෙන බ්‍රාහ්‌මණෙන වා මහාසාලෙන.
‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අග්‌ගිපරිචරියාය සුද්‌ධී’ති. න ඛො පන සො, සාරිපුත්‌ත, අග්‌ගි සුලභරූපො යො මයා අපරිචිණ්‌ණපුබ්‌බො ඉමිනා දීඝෙන අද්‌ධුනා, තඤ්‌ච ඛො රඤ්‌ඤා වා සතා ඛත්‌තියෙන මුද්‌ධාවසිත්‌තෙන බ්‍රාහ්‌මණෙන වා මහාසාලෙන.
161. ‘‘සන්‌ති ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යාවදෙවායං භවං පුරිසො දහරො හොති යුවා සුසුකාළකෙසො භද්‍රෙන යොබ්‌බනෙන සමන්‌නාගතො පඨමෙන වයසා තාවදෙව පරමෙන පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියෙන සමන්‌නාගතො හොති. යතො ච ඛො අයං භවං පුරිසො ජිණ්‌ණො හොති වුද්‌ධො මහල්‌ලකො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ආසීතිකො වා නාවුතිකො වා වස්‌සසතිකො වා ජාතියා, අථ තම්‌හා පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියා, පරිහායතී’ති. න ඛො පනෙතං, සාරිපුත්‌ත , එවං දට්‌ඨබ්‌බං. අහං ඛො පන, සාරිපුත්‌ත, එතරහි ජිණ්‌ණො වුද්‌ධො මහල්‌ලකො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ආසීතිකො මෙ වයො වත්‌තති. ඉධ මෙ අස්‌සු, සාරිපුත්‌ත, චත්‌තාරො සාවකා වස්‌සසතායුකා වස්‌සසතජීවිනො, පරමාය සතියා ච ගතියා ච ධිතියා ච සමන්‌නාගතා පරමෙන ච පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියෙන. සෙය්‍යථාපි, සාරිපුත්‌ත, දළ්‌හධම්‌මා [දළ්‌හධම්‌මො (බහූසු) ටීකා ච මොග්‌ගල්‌ලානබ්‍යාකරණං ච ඔලොකෙතබ්‌බං] ධනුග්‌ගහො සික්‌ඛිතො කතහත්‌ථො කතූපාසනො ලහුකෙන අසනෙන අප්‌පකසිරෙනෙව තිරියං තාලච්‌ඡායං අතිපාතෙය්‍ය, එවං අධිමත්‌තසතිමන්‌තො එවං අධිමත්‌තගතිමන්‌තො එවංඅධිමත්‌තධිතිමන්‌තො එවං පරමෙන පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියෙන සමන්‌නාගතා. තෙ මං චතුන්‌නං සතිපට්‌ඨානානං උපාදායුපාදාය පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍යුං, පුට්‌ඨො පුට්‌ඨො චාහං තෙසං බ්‍යාකරෙය්‍යං, බ්‍යාකතඤ්‌ච මෙ බ්‍යාකතතො ධාරෙය්‍යුං, න ච මං දුතියකං උත්‌තරි පටිපුච්‌ඡෙය්‍යුං. අඤ්‌ඤත්‍ර අසිතපීතඛායිතසායිතා අඤ්‌ඤත්‍ර උච්‌චාරපස්‌සාවකම්‌මා, අඤ්‌ඤත්‍ර නිද්‌දාකිලමථපටිවිනොදනා අපරියාදින්‌නායෙවස්‌ස, සාරිපුත්‌ත, තථාගතස්‌ස ධම්‌මදෙසනා, අපරියාදින්‌නංයෙවස්‌ස තථාගතස්‌ස ධම්‌මපදබ්‍යඤ්‌ජනං, අපරියාදින්‌නංයෙවස්‌ස තථාගතස්‌ස පඤ්‌හපටිභානං . අථ මෙ තෙ චත්‌තාරො සාවකා වස්‌සසතායුකා වස්‌සසතජීවිනො වස්‌සසතස්‌ස අච්‌චයෙන කාලං කරෙය්‍යුං. මඤ්‌චකෙන චෙපි මං, සාරිපුත්‌ත, පරිහරිස්‌සථ, නෙවත්‌ථි තථාගතස්‌ස පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියස්‌ස අඤ්‌ඤථත්‌තං. යං ඛො තං [යං ඛො පනෙතං (සී.)], සාරිපුත්‌ත, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘අසම්‌මොහධම්‌මො සත්‌තො ලොකෙ උප්‌පන්‌නො බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සාන’න්‌ති, මමෙව තං සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය ‘අසම්‌මොහධම්‌මො සත්‌තො ලොකෙ උප්‌පන්‌නො බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සාන’’’න්‌ති.
162. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා නාගසමාලො භගවතො පිට්‌ඨිතො ඨිතො හොති භගවන්‌තං බීජයමානො. අථ ඛො ආයස්‌මා නාගසමාලො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ! අපි හි මෙ, භන්‌තෙ, ඉමං ධම්‌මපරියායං සුත්‌වා ලොමානි හට්‌ඨානි. කොනාමො අයං, භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො’’ති? ‘‘තස්‌මාතිහ ත්‌වං, නාගසමාල, ඉමං ධම්‌මපරියායං ලොමහංසනපරියායො ත්‌වෙව නං ධාරෙහී’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා නාගසමාලො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
මහාසීහනාදසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දුතියං.
No comments:
Post a Comment