10. අනුරුද්‌ධමහාවිතක්‌කසුත්‌තං
30. එකං සමයං භගවා භග්‌ගෙසු විහරති සුංසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො චෙතීසු විහරති පාචීනවංසදායෙ. අථ ඛො ආයස්‌මතො අනුරුද්‌ධස්‌ස රහොගතස්‌ස පටිසල්‌ලීනස්‌ස එවං චෙතසො පරිවිතක්‌කො උදපාදි – ‘‘අප්‌පිච්‌ඡස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මහිච්‌ඡස්‌ස; සන්‌තුට්‌ඨස්‌සායං ධම්‌මො , නායං ධම්‌මො අසන්‌තුට්‌ඨස්‌ස; පවිවිත්‌තස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො සඞ්‌ගණිකාරාමස්‌ස; ආරද්‌ධවීරියස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො කුසීතස්‌ස; උපට්‌ඨිතස්‌සතිස්‌සායං [උපට්‌ඨිතසතිස්‌සායං (සී. ස්‍යා. පී.)] ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මුට්‌ඨස්‌සතිස්‌ස [මුට්‌ඨසතිස්‌ස (සී. ස්‍යා. පී.)]; සමාහිතස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසමාහිතස්‌ස; පඤ්‌ඤවතො අයං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො දුප්‌පඤ්‌ඤස්‌සා’’ති.
අථ ඛො භගවා ආයස්‌මතො අනුරුද්‌ධස්‌ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය – සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්‌ජිතං වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්‌ජෙය්‍ය; එවමෙවං – භග්‌ගෙසු සුංසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ අන්‌තරහිතො චෙතීසු පාචීනවංසදායෙ ආයස්‌මතො අනුරුද්‌ධස්‌ස සම්‌මුඛෙ පාතුරහොසි. නිසීදි භගවා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ. ආයස්‌මාපි ඛො අනුරුද්‌ධො භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං
නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං අනුරුද්‌ධං භගවා එතදවොච –
‘‘සාධු සාධු, අනුරුද්‌ධ! සාධු ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, (යං තං මහාපුරිසවිතක්‌කං) [සත්‌ත මහාපුරිසවිතක්‌කෙ (සී. පී.) දී. නි. 3.358] විතක්‌කෙසි – ‘අප්‌පිච්‌ඡස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මහිච්‌ඡස්‌ස; සන්‌තුට්‌ඨස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසන්‌තුට්‌ඨස්‌ස; පවිවිත්‌තස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො සඞ්‌ගණිකාරාමස්‌ස; ආරද්‌ධවීරියස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො කුසීතස්‌ස; උපට්‌ඨිතස්‌සතිස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මුට්‌ඨස්‌සතිස්‌ස; සමාහිතස්‌සායං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසමාහිතස්‌ස; පඤ්‌ඤවතො අයං ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො දුප්‌පඤ්‌ඤස්‌සා’ති. තෙන හි ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමම්‌පි අට්‌ඨමං මහාපුරිසවිතක්‌කං විතක්‌කෙහි – ‘නිප්‌පපඤ්‌චාරාමස්‌සායං ධම්‌මො නිප්‌පපඤ්‌චරතිනො, නායං ධම්‌මො පපඤ්‌චාරාමස්‌ස පපඤ්‌චරතිනො’’’ති.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, තතො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, යාවදෙව [යාවදෙ (සං. නි. 2.152)] ආකඞ්‌ඛිස්‌සසි, විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සසි.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, තතො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, යාවදෙව ආකඞ්‌ඛිස්‌සසි, විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සසි.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, තතො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ , යාවදෙව ආකඞ්‌ඛිස්‌සසි, පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරිස්‌සසි සතො ච සම්‌පජානො සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදිස්‌සසි යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති – ‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’ති තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සසි.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, තතො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, යාවදෙව ආකඞ්‌ඛිස්‌සසි, සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සසි.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ ච අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, ඉමෙසඤ්‌ච චතුන්‌නං ඣානානං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී භවිස්‌සසි අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී, තතො තුය්‌හං, අනුරුද්‌ධ, සෙය්‍යථාපි නාම ගහපතිස්‌ස වා ගහපතිපුත්‌තස්‌ස වා නානාරත්‌තානං දුස්‌සානං දුස්‌සකරණ්‌ඩකො පූරො; එවමෙවං තෙ පංසුකූලචීවරං ඛායිස්‌සති සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස විහරතො රතියා අපරිතස්‌සාය ඵාසුවිහාරාය ඔක්‌කමනාය නිබ්‌බානස්‌ස.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ ච අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, ඉමෙසඤ්‌ච චතුන්‌නං ඣානානං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී භවිස්‌සසි අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී, තතො තුය්‌හං, අනුරුද්‌ධ, සෙය්‍යථාපි නාම ගහපතිස්‌ස වා ගහපතිපුත්‌තස්‌ස වා සාලීනං ඔදනො විචිතකාළකො අනෙකසූපො අනෙකබ්‍යඤ්‌ජනො; එවමෙවං තෙ පිණ්‌ඩියාලොපභොජනං ඛායිස්‌සති සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස විහරතො රතියා අපරිතස්‌සාය ඵාසුවිහාරාය ඔක්‌කමනාය නිබ්‌බානස්‌ස.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ ච අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, ඉමෙසඤ්‌ච චතුන්‌නං ඣානානං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී භවිස්‌සසි අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී, තතො තුය්‌හං, අනුරුද්‌ධ, සෙය්‍යථාපි නාම ගහපතිස්‌ස වා ගහපතිපුත්‌තස්‌ස වා කූටාගාරං උල්‌ලිත්‌තාවලිත්‌තං නිවාතං ඵුසිතග්‌ගළං පිහිතවාතපානං; එවමෙවං තෙ රුක්‌ඛමූලසෙනාසනං ඛායිස්‌සති සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස විහරතො රතියා අපරිතස්‌සාය ඵාසුවිහාරාය ඔක්‌කමනාය නිබ්‌බානස්‌ස.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ ච අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, ඉමෙසඤ්‌ච චතුන්‌නං ඣානානං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී භවිස්‌සසි අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී, තතො තුය්‌හං, අනුරුද්‌ධ , සෙය්‍යථාපි නාම ගහපතිස්‌ස වා ගහපතිපුත්‌තස්‌ස වා පල්‌ලඞ්‌කො ගොනකත්‌ථතො පටිකත්‌ථතො පටලිකත්‌ථතො කදලිමිගපවරපච්‌චත්‌ථරණො [කාදලි… පච්‌චත්‌ථරණො (සී.)] සඋත්‌තරච්‌ඡදො උභතොලොහිතකූපධානො; එවමෙවං තෙ තිණසන්‌ථාරකසයනාසනං ඛායිස්‌සති සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස විහරතො රතියා අපරිතස්‌සාය ඵාසුවිහාරාය ඔක්‌කමනාය නිබ්‌බානස්‌ස.
‘‘යතො ඛො ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ඉමෙ ච අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කෙ විතක්‌කෙස්‌සසි, ඉමෙසඤ්‌ච චතුන්‌නං ඣානානං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී භවිස්‌සසි අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී, තතො තුය්‌හං, අනුරුද්‌ධ, සෙය්‍යථාපි නාම ගහපතිස්‌ස වා ගහපතිපුත්‌තස්‌ස වා නානාභෙසජ්‌ජානි, සෙය්‍යථිදං – සප්‌පි නවනීතං තෙලං මධු ඵාණිතං; එවමෙවං තෙ පූතිමුත්‌තභෙසජ්‌ජං ඛායිස්‌සති සන්‌තුට්‌ඨස්‌ස විහරතො රතියා අපරිතස්‌සාය ඵාසුවිහාරාය ඔක්‌කමනාය නිබ්‌බානස්‌ස. තෙන හි ත්‌වං, අනුරුද්‌ධ, ආයතිකම්‌පි වස්‌සාවාසං ඉධෙව චෙතීසු පාචීනවංසදායෙ විහරෙය්‍යාසී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො භගවතො පච්‌චස්‌සොසි.
අථ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං අනුරුද්‌ධං ඉමිනා ඔවාදෙන ඔවදිත්‌වා – සෙය්‍යථාපි නාම බලවා පුරිසො සමිඤ්‌ජිතං වා බාහං පසාරෙය්‍ය, පසාරිතං වා බාහං සමිඤ්‌ජෙය්‍ය, එවමෙවං – චෙතීසු පාචීනවංසදායෙ අන්‌තරහිතො භග්‌ගෙසු සුංසුමාරගිරෙ භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ පාතුරහොසීති. නිසීදි භගවා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ. නිසජ්‌ජ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘අට්‌ඨ ඛො, භික්‌ඛවෙ, මහාපුරිසවිතක්‌කෙ දෙසෙස්‌සාමි, තං සුණාථ…පෙ.… කතමෙ ච, භික්‌ඛවෙ, අට්‌ඨ මහාපුරිසවිතක්‌කා? අප්‌පිච්‌ඡස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මහිච්‌ඡස්‌ස; සන්‌තුට්‌ඨස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසන්‌තුට්‌ඨස්‌ස; පවිවිත්‌තස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො සඞ්‌ගණිකාරාමස්‌ස; ආරද්‌ධවීරියස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො කුසීතස්‌ස; උපට්‌ඨිතස්‌සතිස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මුට්‌ඨස්‌සතිස්‌ස; සමාහිතස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසමාහිතස්‌ස; පඤ්‌ඤවතො අයං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො දුප්‌පඤ්‌ඤස්‌ස; නිප්‌පපඤ්‌චාරාමස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො නිප්‌පපඤ්‌චරතිනො, නායං ධම්‌මො පපඤ්‌චාරාමස්‌ස පපඤ්‌චරතිනො’’.
‘‘‘අප්‌පිච්‌ඡස්‌සායං , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මහිච්‌ඡස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අප්‌පිච්‌ඡො සමානො ‘අප්‌පිච්‌ඡොති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, සන්‌තුට්‌ඨො සමානො ‘සන්‌තුට්‌ඨොති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, පවිවිත්‌තො සමානො ‘පවිවිත්‌තොති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, ආරද්‌ධවීරියො සමානො ‘ආරද්‌ධවීරියොති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, උපට්‌ඨිතස්‌සති සමානො ‘උපට්‌ඨිතස්‌සතීති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, සමාහිතො සමානො ‘සමාහිතොති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, පඤ්‌ඤවා සමානො ‘පඤ්‌ඤවාති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති, නිප්‌පපඤ්‌චාරාමො සමානො ‘නිප්‌පපඤ්‌චාරාමොති මං ජානෙය්‍යු’න්‌ති න ඉච්‌ඡති. ‘අප්‌පිච්‌ඡස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මහිච්‌ඡස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘සන්‌තුට්‌ඨස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසන්‌තුට්‌ඨස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං, කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති ඉතරීතරචීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරෙන. ‘සන්‌තුට්‌ඨස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසන්‌තුට්‌ඨස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘පවිවිත්‌තස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො සඞ්‌ගණිකාරාමස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං, කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො පවිවිත්‌තස්‌ස විහරතො භවන්‌ති උපසඞ්‌කමිතාරො භික්‌ඛූ භික්‌ඛුනියො උපාසකා උපාසිකායො රාජානො රාජමහාමත්‌තා තිත්‌ථියා තිත්‌ථියසාවකා. තත්‍ර භික්‌ඛු විවෙකනින්‌නෙන චිත්‌තෙන විවෙකපොණෙන විවෙකපබ්‌භාරෙන විවෙකට්‌ඨෙන නෙක්‌ඛම්‌මාභිරතෙන අඤ්‌ඤදත්‌ථු උය්‍යොජනිකපටිසංයුත්‌තංයෙව කථං කත්‌තා [පවත්‌තා (ක.)] හොති. ‘පවිවිත්‌තස්‌සායං , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො සඞ්‌ගණිකාරාමස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘ආරද්‌ධවීරියස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො කුසීතස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං, කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ආරද්‌ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදාය ථාමවා දළ්‌හපරක්‌කමො අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. ‘ආරද්‌ධවීරියස්‌සායං , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො කුසීතස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘උපට්‌ඨිතස්‌සතිස්‌සායං , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො මුට්‌ඨස්‌සතිස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සතිමා හොති පරමෙන සතිනෙපක්‌කෙන සමන්‌නාගතො, චිරකතම්‌පි චිරභාසිතම්‌පි සරිතා අනුස්‌සරිතා. ‘උපට්‌ඨිතස්‌සතිස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො, මුට්‌ඨස්‌සතිස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘සමාහිතස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසමාහිතස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. ‘සමාහිතස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො අසමාහිතස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘පඤ්‌ඤවතො අයං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො දුප්‌පඤ්‌ඤස්‌සා’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පඤ්‌ඤවා හොති උදයත්‌ථගාමිනියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො අරියාය නිබ්‌බෙධිකාය සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා. ‘පඤ්‌ඤවතො අයං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නායං ධම්‌මො දුප්‌පඤ්‌ඤස්‌සා’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘නිප්‌පපඤ්‌චාරාමස්‌සායං , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො නිප්‌පපඤ්‌චරතිනො, නායං ධම්‌මො පපඤ්‌චාරාමස්‌ස පපඤ්‌චරතිනො’ති, ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො පපඤ්‌චනිරොධෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති. ‘නිප්‌පපඤ්‌චාරාමස්‌සායං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මො, නිප්‌පපඤ්‌චරතිනො, නායං ධම්‌මො පපඤ්‌චාරාමස්‌ස පපඤ්‌චරතිනො’ති, ඉති යං තං වුත්‌තං ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌ත’’න්‌ති.
අථ ඛො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො ආයතිකම්‌පි වස්‌සාවාසං තත්‌ථෙව චෙතීසු පාචීනවංසදායෙ විහාසි. අථ ඛො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො එකො වූපකට්‌ඨො අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො නචිරස්‌සෙව – යස්‌සත්‌ථාය කුලපුත්‌තා සම්‌මදෙව අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජන්‌ති, තදනුත්‌තරං – බ්‍රහ්‌මචරියපරියොසානං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’’ති අබ්‌භඤ්‌ඤාසි. අඤ්‌ඤතරො ච පනායස්‌මා අනුරුද්‌ධො අරහතං අහොසීති. අථ ඛො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො අරහත්‌තප්‌පත්‌තො තායං වෙලායං ඉමා ගාථායො අභාසි –
[ථෙරගා. 901-903] ‘‘මම සඞ්‌කප්‌පමඤ්‌ඤාය, සත්‌ථා ලොකෙ අනුත්‌තරො;
මනොමයෙන කායෙන, ඉද්‌ධියා උපසඞ්‌කමි.
‘‘යථා මෙ අහු සඞ්‌කප්‌පො, තතො උත්‌තරි දෙසයි;
නිප්‌පපඤ්‌චරතො බුද්‌ධො, නිප්‌පපඤ්‌චං අදෙසයි.
‘‘තස්‌සාහං ධම්‌මමඤ්‌ඤාය, විහාසිං සාසනෙ රතො;
තිස්‌සො විජ්‌ජා අනුප්‌පත්‌තා, කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසන’’න්‌ති. දසමං;
