8. මහාතණ්හාසඞ්ඛයසුත්තං
මෙම සුත්ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
396. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සාතිස්ස නාම භික්ඛුනො කෙවට්ටපුත්තස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං හොති – ‘‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති අනඤ්ඤ’’න්ති. අස්සොසුං ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ – ‘‘සාතිස්ස කිර නාම භික්ඛුනො කෙවට්ටපුත්තස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’’’න්ති. අථ ඛො තෙ භික්ඛූ යෙන සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතදවොචුං – ‘‘සච්චං කිර තෙ, ආවුසො සාති, එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’’’න්ති? ‘‘එවං බ්යා ඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’’න්ති. අථ ඛො තෙ භික්ඛූ සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවෙචෙතුකාමා සමනුයුඤ්ජන්ති සමනුගාහන්ති සමනුභාසන්ති – ‘‘මා එවං, ආවුසො සාති, අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්භක්ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්ය. අනෙකපරියායෙනාවුසො සාති, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං භගවතා, අඤ්ඤත්ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවො’’ති. එවම්පි ඛො සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො තෙහි භික්ඛූහි සමනුයුඤ්ජියමානො සමනුගාහියමානො සමනුභාසියමානො තදෙව පාපකං දිට්ඨිගතං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්ස වොහරති – ‘‘එවං බ්යා ඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති අනඤ්ඤ’’න්ති.
397. යතො ඛො තෙ භික්ඛූ නාසක්ඛිංසු සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවෙචෙතුං, අථ ඛො තෙ භික්ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නා ඛො තෙ භික්ඛූ භගවන්තං එතදවොචුං – ‘‘සාතිස්ස නාම, භන්තෙ, භික්ඛුනො කෙවට්ටපුත්තස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’න්ති. අස්සුම්හ ඛො මයං, භන්තෙ, සාතිස්ස කිර නාම භික්ඛුනො කෙවට්ටපුත්තස්ස එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’න්ති. අථ ඛො මයං, භන්තෙ, යෙන සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො තෙනුපසඞ්කමිම්හ; උපසඞ්කමිත්වා සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතදවොචුම්හ – ‘සච්චං කිර තෙ, ආවුසො සාති, එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං – ‘‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’’න්ති? එවං වුත්තෙ, භන්තෙ, සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො අම්හෙ එතදවොච – ‘එවං බ්යා ඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’න්ති. අථ ඛො මයං, භන්තෙ, සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවෙචෙතුකාමා සමනුයුඤ්ජිම්හ සමනුගාහිම්හ සමනුභාසිම්හ – ‘මා එවං, ආවුසො සාති, අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්භක්ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්ය. අනෙකපරියායෙනාවුසො සාති, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං භගවතා, අඤ්ඤත්ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවො’ති. එවම්පි ඛො, භන්තෙ, සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො අම්හෙහි සමනුයුඤ්ජියමානො සමනුගාහියමානො සමනුභාසියමානො තදෙව පාපකං දිට්ඨිගතං ථාමසා පරාමසා අභිනිවිස්ස වොහරති – ‘එවං බ්යා ඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’න්ති. යතො ඛො මයං, භන්තෙ, නාසක්ඛිම්හ සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතස්මා පාපකා දිට්ඨිගතා විවෙචෙතුං, අථ මයං එතමත්ථං භගවතො ආරොචෙමා’’ති.
398. අථ ඛො භගවා අඤ්ඤතරං භික්ඛුං ආමන්තෙසි – ‘‘එහි ත්වං භික්ඛු, මම වචනෙන සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං ආමන්තෙහි – ‘සත්ථා තං, ආවුසො සාති, ආමන්තෙතී’’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො සො භික්ඛු භගවතො පටිස්සුත්වා යෙන සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතදවොච – ‘‘සත්ථා තං, ආවුසො සාති, ආමන්තෙතී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො තස්ස භික්ඛුනො පටිස්සුත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තංඅභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං භගවා එතදවොච – ‘‘සච්චං කිර, තෙ, සාති, එවරූපං පාපකං දිට්ඨිගතං උප්පන්නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’’’න්ති? ‘‘එවං බ්යා ඛො අහං, භන්තෙ, භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා තදෙවිදං විඤ්ඤාණං සන්ධාවති සංසරති, අනඤ්ඤ’’න්ති. ‘‘කතමං තං, සාති, විඤ්ඤාණ’’න්ති? ‘‘ය්වායං, භන්තෙ, වදො වෙදෙය්යො තත්ර තත්ර කල්යාණපාපකානං කම්මානං විපාකං පටිසංවෙදෙතී’’ති. ‘‘කස්ස නු ඛො නාම ත්වං, මොඝපුරිස, මයා එවං ධම්මං දෙසිතං ආජානාසි? නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං, අඤ්ඤත්ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවොති? අථ ච පන ත්වං, මොඝපුරිස, අත්තනා දුග්ගහිතෙන අම්හෙ චෙව අබ්භාචික්ඛසි, අත්තානඤ්ච ඛණසි, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවසි. තඤ්හි තෙ, මොඝපුරිස, භවිස්සති දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛායා’’ති.
399. අථ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘තං කිං මඤ්ඤථ, භික්ඛවෙ, අපි නායං සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො උස්මීකතොපි ඉමස්මිං ධම්මවිනයෙ’’ති? ‘‘කිඤ්හි සියා භන්තෙ? නො හෙතං, භන්තෙ’’ති. එවං වුත්තෙ, සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො තුණ්හීභූතො මඞ්කුභූතො පත්තක්ඛන්ධො අධොමුඛො පජ්ඣායන්තො අප්පටිභානො නිසීදි. අථ ඛො භගවා සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං තුණ්හීභූතං මඞ්කුභූතං පත්තක්ඛන්ධං අධොමුඛං පජ්ඣායන්තං අප්පටිභානං විදිත්වා සාතිං භික්ඛුං කෙවට්ටපුත්තං එතදවොච – ‘‘පඤ්ඤායිස්සසි ඛො ත්වං, මොඝපුරිස, එතෙන සකෙන පාපකෙන දිට්ඨිගතෙන. ඉධාහං භික්ඛූ පටිපුච්ඡිස්සාමී’’ති. අථ ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි – ‘‘තුම්හෙපි මෙ, භික්ඛවෙ, එවං ධම්මං දෙසිතං ආජානාථ යථායං සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තොඅත්තනා දුග්ගහිතෙන අම්හෙ චෙව අබ්භාචික්ඛති, අත්තානඤ්ච ඛණති, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවතී’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ! අනෙකපරියායෙන හි නො, භන්තෙ, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං භගවතා, අඤ්ඤත්ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවො’’ති. ‘‘සාධු සාධු, භික්ඛවෙ! සාධු ඛො මෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ධම්මං දෙසිතං ආජානාථ. අනෙකපරියායෙන හි වො, භික්ඛවෙ, පටිච්චසමුප්පන්නං විඤ්ඤාණං වුත්තං මයා, අඤ්ඤත්ර පච්චයා නත්ථි විඤ්ඤාණස්ස සම්භවොති. අථ ච පනායං සාති භික්ඛු කෙවට්ටපුත්තො අත්තනා දුග්ගහිතෙන අම්හෙ චෙව අබ්භාචික්ඛති, අත්තානඤ්ච ඛණති, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවති පසවති. තඤ්හි තස්ස මොඝපුරිසස්ස භවිස්සති දීඝරත්තං අහිතාය දුක්ඛාය.
400. ‘‘යං යදෙව, භික්ඛවෙ, පච්චයං පටිච්ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, තෙන තෙනෙව විඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති [සඞ්ඛං ගච්ඡති (සී. පී.)]. චක්ඛුඤ්ච පටිච්ච රූපෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, චක්ඛුවිඤ්ඤාණංත්වෙවසඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; සොතඤ්ච පටිච්ච සද්දෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, සොතවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; ඝානඤ්ච පටිච්ච ගන්ධෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ඝානවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; ජිව්හඤ්ච පටිච්ච රසෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ජිව්හාවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; කායඤ්ච පටිච්ච ඵොට්ඨබ්බෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, කායවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; මනඤ්ච පටිච්ච ධම්මෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, මනොවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති.
‘‘සෙය්යථාපි, භික්ඛවෙ, යං යදෙව පච්චයං පටිච්ච අග්ගි ජලති තෙන තෙනෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. කට්ඨඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, කට්ඨග්ගිත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; සකලිකඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, සකලිකග්ගිත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; තිණඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, තිණග්ගිත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; ගොමයඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, ගොමයග්ගිත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; ථුසඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, ථුසග්ගිත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; සඞ්කාරඤ්ච පටිච්ච අග්ගි ජලති, සඞ්කාරග්ගිත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, යං යදෙව පච්චයං පටිච්ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, තෙන තෙනෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. චක්ඛුඤ්ච පටිච්ච රූපෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, චක්ඛුවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති; සොතඤ්ච පටිච්ච සද්දෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, සොතවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති, ඝානඤ්ච පටිච්ච ගන්ධෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං , ඝාණවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති, ජිව්හඤ්ච පටිච්ච රසෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, ජිව්හාවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. කායඤ්ච පටිච්ච ඵොට්ඨබ්බෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, කායවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති. මනඤ්ච පටිච්ච ධම්මෙ ච උප්පජ්ජති විඤ්ඤාණං, මනොවිඤ්ඤාණංත්වෙව සඞ්ඛ්යං ගච්ඡති.
401. ‘‘භූතමිදන්ති , භික්ඛවෙ, පස්සථා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවෙ, පස්සථා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරනිරොධා යං භූතං, තං නිරොධධම්මන්ති, භික්ඛවෙ, පස්සථා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘භූතමිදං නොස්සූති, භික්ඛවෙ, කඞ්ඛතො උප්පජ්ජති විචිකිච්ඡා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරසම්භවං නොස්සූති, භික්ඛවෙ , කඞ්ඛතො උප්පජ්ජති විචිකිච්ඡා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරනිරොධා යං භූතං, තං නිරොධධම්මං නොස්සූති, භික්ඛවෙ, කඞ්ඛතො උප්පජ්ජති විචිකිච්ඡා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘භූතමිදන්ති, භික්ඛවෙ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතො යා විචිකිච්ඡා සා පහීයතී’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවෙ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතාඑ යා විචිකිච්ඡා සා පහීයතී’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරනිරොධා යං භූතං, තං නිරොධධම්මන්ති, භික්ඛවෙ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය පස්සතාඑ යා විචිකිච්ඡා සා පහීයතී’’ති?
‘‘භූතමිදන්ති, භික්ඛවෙ, ඉතිපි වො එත්ථ නිබ්බිචිකිච්ඡා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවෙ, ඉතිපි වො එත්ථ නිබ්බිචිකිච්ඡා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්මන්ති, භික්ඛවෙ, ඉතිපි වො එත්ථ නිබ්බිචිකිච්ඡා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘භූතමිදන්ති, භික්ඛවෙ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය සුදිට්ඨ’’න්ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරසම්භවන්ති, භික්ඛවෙ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය සුදිට්ඨ’’න්ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්මන්ති, භික්ඛවෙ, යථාභූතං සම්මප්පඤ්ඤාය සුදිට්ඨ’’න්ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘ඉමං චෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, දිට්ඨිං එවං පරිසුද්ධං එවං පරියොදාතං අල්ලීයෙථ කෙලායෙථ ධනායෙථ මමායෙථ, අපි නු මෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, කුල්ලූපමං ධම්මං දෙසිතං ආජානෙය්යාථ නිත්ථරණත්ථාය නො ගහණත්ථායා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘ඉමං චෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, දිට්ඨිං එවං පරිසුද්ධං එවං පරියොදාතං න අල්ලීයෙථ න කෙලායෙථ න ධනායෙථ න මමායෙථ, අපි නු මෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, කුල්ලූපමං ධම්මං දෙසිතං ආජානෙය්යාථ නිත්ථරණත්ථාය නො ගහණත්ථායා’’ති?
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
402. ‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, ආහාරා භූතානං වා සත්තානං ඨිතියා, සම්භවෙසීනං වා අනුග්ගහාය. කතමෙ චත්තාරො? කබළීකාරො ආහාරො ඔළාරිකො වා සුඛුමො වා, ඵස්සො දුතියො, මනොසඤ්චෙතනා තතියා, විඤ්ඤාණං චතුත්ථං.
‘‘ඉමෙ ච, භික්ඛවෙ, චත්තාරො ආහාරා කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා?
‘‘ඉමෙ චත්තාරො ආහාරා තණ්හානිදානා තණ්හාසමුදයා තණ්හාජාතිකා තණ්හාපභවා.
‘‘තණ්හා චායං, භික්ඛවෙ, කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා?
‘‘තණ්හා වෙදනානිදානා වෙදනාසමුදයා වෙදනාජාතිකා වෙදනාපභවා.
‘‘වෙදනා චායං, භික්ඛවෙ, කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා?
‘‘වෙදනා ඵස්සනිදානා ඵස්සසමුදයා ඵස්සජාතිකා ඵස්සපභවා .
‘‘ඵස්සො චායං, භික්ඛවෙ, කිංනිදානො කිංසමුදයො කිංජාතිකො කිංපභවො?
‘‘ඵස්සො සළායතනනිදානො සළායතනසමුදයො සළායතනජාතිකො සළායතනපභවො.
‘‘සළායතනං චිදං, භික්ඛවෙ, කිංනිදානං කිංසමුදයං කිංජාතිකං කිංපභවං?
‘‘සළායතනං නාමරූපනිදානං නාමරූපසමුදයං නාමරූපජාතිකං නාමරූපපභවං.
‘‘නාමරූපං චිදං, භික්ඛවෙ, කිංනිදානං කිංසමුදයං කිංජාතිකං කිංපභවං?
‘‘නාමරූපං විඤ්ඤාණනිදානං විඤ්ඤාණසමුදයං විඤ්ඤාණජාතිකං විඤ්ඤාණපභවං.
‘‘විඤ්ඤාණං චිදං, භික්ඛවෙ, කිංනිදානං කිංසමුදයං කිංජාතිකං කිංපභවං?
‘‘විඤ්ඤාණං සඞ්ඛාරනිදානං සඞ්ඛාරසමුදයං සඞ්ඛාරජාතිකං සඞ්ඛාරපභවං.
‘‘සඞ්ඛාරා චිමෙ, භික්ඛවෙ, කිංනිදානා කිංසමුදයා කිංජාතිකා කිංපභවා?
‘‘සඞ්ඛාරා අවිජ්ජානිදානා අවිජ්ජාසමුදයා අවිජ්ජාජාතිකා අවිජ්ජාපභවා.
‘‘ඉති ඛො, භික්ඛවෙ, අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරා, සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්චයා සළායතනං, සළායතනපච්චයා ඵස්සො, ඵස්සපච්චයා වෙදනා, වෙදනාපච්චයා තණ්හා, තණ්හාපච්චයා උපාදානං, උපාදානපච්චයා භවො, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයො හොති.’’’
403. ‘‘ජාතිපච්චයා ජරාමරණන්ති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; ජාතිපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, ජරාමරණං, නො වා, කථං වා එත්ථ [කථං වා වො එත්ථ (?)]හොතී’’ති? ‘‘ජාතිපච්චයා, භන්තෙ, ජරාමරණං; එවං නො එත්ථ හොති[එවං නො එත්ථ හොතීති (ක.)] – ජාතිපච්චයා ජරාමරණ’’න්ති. ‘‘භවපච්චයා ජාතීති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; භවපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, ජාති, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘භවපච්චයා, භන්තෙ , ජාති; එවං නො එත්ථ හොති – භවපච්චයා ජාතී’’ති . ‘‘උපාදානපච්චයා භවොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; උපාදානපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, භවො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘උපාදානපච්චයා, භන්තෙ, භවො; එවං නො එත්ථ හොති – උපාදානපච්චයා භවො’’ති. ‘‘තණ්හාපච්චයා උපාදානන්ති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං, තණ්හාපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, උපාදානං, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘තණ්හාපච්චයා, භන්තෙ, උපාදානං; එවං නො එත්ථ හොති – තණ්හාපච්චයා උපාදාන’’න්ති. ‘‘වෙදනාපච්චයාතණ්හාති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; වෙදනාපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, තණ්හා, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘වෙදනාපච්චයා, භන්තෙ, තණ්හා; එවං නො එත්ථ හොති – වෙදනාපච්චයා තණ්හා’’ති. ‘‘ඵස්සපච්චයා වෙදනාති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; ඵස්සපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, වෙදනා, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘ඵස්සපච්චයා, භන්තෙ, වෙදනා; එවං නො එත්ථ හොති – ඵස්සපච්චයා වෙදනා’’ති. ‘‘සළායතනපච්චයා ඵස්සොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; සළායතනපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, ඵස්සො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘සළායතනපච්චයා, භන්තෙ, ඵස්සො; එවං නො එත්ථ හොති – සළායතනපච්චයා ඵස්සො’’ති. ‘‘නාමරූපපච්චයා සළායතනන්ති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; නාමරූපපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, සළායතනං, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘නාමරූපපච්චයා, භන්තෙ, සළායතනං; එවං නො එත්ථ හොති – නාමරූපපච්චයා සළායතන’’න්ති. ‘‘විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපන්ති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; විඤ්ඤාණපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, නාමරූපං, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘විඤ්ඤාණපච්චයා, භන්තෙ, නාමරූපං; එවං නො එත්ථ හොති – විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූප’’න්ති. ‘‘සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණන්ති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; සඞ්ඛාරපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, විඤ්ඤාණං, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘සඞ්ඛාරපච්චයා, භන්තෙ, විඤ්ඤාණං; එවං නො එත්ථ හොති – සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණ’’න්ති. ‘‘අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරාති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; අවිජ්ජාපච්චයා නු ඛො, භික්ඛවෙ, සඞ්ඛාරා, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘අවිජ්ජාපච්චයා, භන්තෙ, සඞ්ඛාරා; එවං නො එත්ථ හොති – අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරා’’ති.
404. ‘‘සාධු, භික්ඛවෙ. ඉති ඛො, භික්ඛවෙ, තුම්හෙපි එවං වදෙථ, අහම්පි එවං වදාමි – ඉමස්මිං සති ඉදං හොති, ඉමස්සුප්පාදා ඉදං උප්පජ්ජති, යදිදං – අවිජ්ජාපච්චයා සඞ්ඛාරා, සඞ්ඛාරපච්චයා විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤාණපච්චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්චයා සළායතනං, සළායතනපච්චයා ඵස්සො, ඵස්සපච්චයා වෙදනා, වෙදනාපච්චයා තණ්හා, තණ්හාපච්චයා උපාදානං, උපාදානපච්චයා භවො, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයො හොති.
‘‘අවිජ්ජායත්වෙව අසෙසවිරාගනිරොධා සඞ්ඛාරනිරොධො, සඞ්ඛාරනිරොධා විඤ්ඤාණනිරොධො, විඤ්ඤාණනිරොධා නාමරූපනිරොධො, නාමරූපනිරොධා සළායතනනිරොධො , සළායතනනිරොධා ඵස්සනිරොධො, ඵස්සනිරොධා වෙදනානිරොධො, වෙදනානිරොධා තණ්හානිරොධො, තණ්හානිරොධා උපාදානනිරොධො, උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරොධො හොති.
405. ‘‘ජාතිනිරොධා ජරාමරණනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; ජාතිනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, ජරාමරණනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘ජාතිනිරොධා, භන්තෙ, ජරාමරණනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – ජාතිනිරොධා ජරාමරණනිරොධො’’ති. ‘‘භවනිරොධා ජාතිනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; භවනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, ජාතිනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘භවනිරොධා, භන්තෙ, ජාතිනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – භවනිරොධා ජාතිනිරොධො’’ති. ‘‘උපාදානනිරොධා භවනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; උපාදානනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, භවනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘උපාදානනිරොධා, භන්තෙ, භවනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – උපාදානනිරොධා භවනිරොධො’’ති. ‘‘තණ්හානිරොධා උපාදානනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; තණ්හානිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, උපාදානනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘තණ්හානිරොධා, භන්තෙ, උපාදානනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – තණ්හානිරොධා උපාදානනිරොධො’’ති. ‘‘වෙදනානිරොධා තණ්හානිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; වෙදනානිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, තණ්හානිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘වෙදනානිරොධා, භන්තෙ, තණ්හානිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – වෙදනානිරොධා තණ්හානිරොධො’’ති. ‘‘ඵස්සනිරොධා වෙදනානිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; ඵස්සනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, වෙදනානිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘ඵස්සනිරොධා, භන්තෙ, වෙදනානිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – ඵස්සනිරොධා වෙදනානිරොධො’’ති. ‘‘සළායතනනිරොධා ඵස්සනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; සළායතනනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, ඵස්සනිරොධො, නො වා , කථං වා එත්ථ හොතීති? සළායතනනිරොධා, භන්තෙ, ඵස්සනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – සළායතනනිරොධා ඵස්සනිරොධො’’ති. ‘‘නාමරූපනිරොධා සළායතනනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; නාමරූපනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, සළායතනනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘නාමරූපනිරොධා, භන්තෙ, සළායතනනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – නාමරූපනිරොධා සළායතනනිරොධො’’ති. ‘‘විඤ්ඤාණනිරොධා නාමරූපනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; විඤ්ඤාණනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, නාමරූපනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘විඤ්ඤාණනිරොධා, භන්තෙ, නාමරූපනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – විඤ්ඤාණනිරොධා නාමරූපනිරොධො’’ති. ‘‘සඞ්ඛාරනිරොධා විඤ්ඤාණනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; සඞ්ඛාරනිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, විඤ්ඤාණනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘සඞ්ඛාරනිරොධා, භන්තෙ , විඤ්ඤාණනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – සඞ්ඛාරනිරොධා විඤ්ඤාණනිරොධො’’ති. ‘‘අවිජ්ජානිරොධා සඞ්ඛාරනිරොධොති ඉති ඛො පනෙතං වුත්තං; අවිජ්ජානිරොධා නු ඛො, භික්ඛවෙ, සඞ්ඛාරනිරොධො, නො වා, කථං වා එත්ථ හොතී’’ති? ‘‘අවිජ්ජානිරොධා, භන්තෙ, සඞ්ඛාරනිරොධො; එවං නො එත්ථ හොති – අවිජ්ජානිරොධා සඞ්ඛාරනිරොධො’’ති.
406. ‘‘සාධු, භික්ඛවෙ. ඉති ඛො, භික්ඛවෙ, තුම්හෙපි එවං වදෙථ, අහම්පි එවං වදාමි – ඉමස්මිං අසති ඉදං න හොති, ඉමස්ස නිරොධා ඉදං නිරුජ්ඣති, යදිදං – අවිජ්ජානිරොධා සඞ්ඛාරනිරොධො, සඞ්ඛාරනිරොධා විඤ්ඤාණනිරොධො, විඤ්ඤාණනිරොධා නාමරූපනිරොධො, නාමරූපනිරොධා සළායතනනිරොධො, සළායතනනිරොධා ඵස්සනිරොධො, ඵස්සනිරොධා වෙදනානිරොධො, වෙදනානිරොධා තණ්හානිරොධො, තණ්හානිරොධා උපාදානනිරොධො, උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරොධො හොති.
407. ‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා පුබ්බන්තං වා පටිධාවෙය්යාථ – ‘අහෙසුම්හ නු ඛො මයං අතීතමද්ධානං, නනු ඛො අහෙසුම්හ අතීතමද්ධානං, කිං නු ඛො අහෙසුම්හ අතීතමද්ධානං, කථං නු ඛො අහෙසුම්හ අතීතමද්ධානං, කිං හුත්වා කිං අහෙසුම්හ නු ඛො මයං අතීතමද්ධාන’’’න්ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා අපරන්තං වා පටිධාවෙය්යාථ – භවිස්සාම නු ඛො මයං අනාගතමද්ධානං, නනු ඛො භවිස්සාම අනාගතමද්ධානං, කිං නු ඛො භවිස්සාම අනාගතමද්ධානං, කථං නු ඛො භවිස්සාම අනාගතමද්ධානං, කිං හුත්වා කිං භවිස්සාම නු ඛො මයං අනාගතමද්ධාන’’න්ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා එතරහි වා පච්චුප්පන්නමද්ධානං අජ්ඣත්තං කථංකථී අස්සථ – අහං නු ඛොස්මි, නො නු ඛොස්මි, කිං නු ඛොස්මි, කථං නු ඛොස්මි, අයං නු ඛො සත්තො කුතො ආගතො, සො කුහිංගාමී භවිස්සතී’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා එවං වදෙය්යාථ – සත්ථා නො ගරු, සත්ථුගාරවෙන ච මයං එවං වදෙමා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා එවං වදෙය්යාථ – සමණො එවමාහ, සමණා ච නාම මයං එවං වදෙමා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා අඤ්ඤං සත්ථාරං උද්දිසෙය්යාථා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’.
‘‘අපි නු තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එවං ජානන්තා එවං පස්සන්තා යානි තානි පුථුසමණබ්රාහ්මණානං වත කොතූහලමඞ්ගලානි තානි සාරතො පච්චාගච්ඡෙය්යාථා’’ති?
‘‘නනු, භික්ඛවෙ, යදෙව තුම්හාකං සාමං ඤාතං සාමං දිට්ඨං සාමං විදිතං, තදෙව තුම්හෙ වදෙථා’’ති.
‘‘එවං, භන්තෙ’’.
‘‘සාධු, භික්ඛවෙ, උපනීතා ඛො මෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, ඉමිනා සන්දිට්ඨිකෙන ධම්මෙන අකාලිකෙන එහිපස්සිකෙන ඔපනෙය්යිකෙන පච්චත්තං වෙදිතබ්බෙන විඤ්ඤූහි. සන්දිට්ඨිකො අයං, භික්ඛවෙ, ධම්මො අකාලිකො එහිපස්සිකො ඔපනෙය්යිකො පච්චත්තං වෙදිතබ්බො විඤ්ඤූහි – ඉති යන්තං වුත්තං, ඉදමෙතං පටිච්ච වුත්ත’’න්ති.
408. ‘‘තිණ්ණං ඛො පන, භික්ඛවෙ, සන්නිපාතා ගබ්භස්සාවක්කන්ති හොති. ඉධ මාතාපිතරො ච සන්නිපතිතා හොන්ති, මාතා ච න උතුනී හොති, ගන්ධබ්බො ච න පච්චුපට්ඨිතො හොති, නෙව තාව ගබ්භස්සාවක්කන්තිහොති. ඉධ මාතාපිතරො ච සන්නිපතිතා හොන්ති, මාතා ච උතුනී හොති, ගන්ධබ්බො ච න පච්චුපට්ඨිතො හොති, නෙව තාව ගබ්භස්සාවක්කන්ති හොති. යතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, මාතාපිතරො ච සන්නිපතිතා හොන්ති, මාතා ච උතුනී හොති, ගන්ධබ්බො ච පච්චුපට්ඨිතො හොති – එවං තිණ්ණං සන්නිපාතා ගබ්භස්සාවක්කන්ති හොති. තමෙනං, භික්ඛවෙ, මාතා නව වා දස වා මාසෙ ගබ්භං කුච්ඡිනා පරිහරති මහතා සංසයෙන ගරුභාරං [ගරුම්භාරං (සී. පී.)]. තමෙනං, භික්ඛවෙ, මාතා නවන්නං වා දසන්නං වා මාසානං අච්චයෙන විජායති මහතා සංසයෙන ගරුභාරං. තමෙනං ජාතං සමානං සකෙන ලොහිතෙන පොසෙති. ලොහිතඤ්හෙතං, භික්ඛවෙ, අරියස්ස විනයෙ යදිදං මාතුථඤ්ඤං. ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, කුමාරො වුද්ධිමන්වාය ඉන්ද්රියානං පරිපාකමන්වාය යානි තානි කුමාරකානං කීළාපනකානි තෙහි කීළති, සෙය්යථිදං – වඞ්කකං ඝටිකං මොක්ඛචිකං චිඞ්ගුලකං පත්තාළ්හකං රථකං ධනුකං. ස ඛො සො, භික්ඛවෙ, කුමාරො වුද්ධිමන්වාය ඉන්ද්රියානං පරිපාකමන්වාය පඤ්චහි කාමගුණෙහි සමප්පිතො සමඞ්ගීභූතො පරිචාරෙති – චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්යෙහි රූපෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි, සොතවිඤ්ඤෙය්යෙහි සද්දෙහි… ඝානවිඤ්ඤෙය්යෙහි ගන්ධෙහි… ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්යෙහි රසෙහි… කායවිඤ්ඤෙය්යෙහි ඵොට්ඨබ්බෙහි ඉට්ඨෙහි කන්තෙහි මනාපෙහි පියරූපෙහි කාමූපසංහිතෙහි රජනීයෙහි.
409. ‘‘සො චක්ඛුනා රූපං දිස්වා පියරූපෙ රූපෙ සාරජ්ජති, අප්පියරූපෙ රූපෙ බ්යාපජ්ජති, අනුපට්ඨිතකායසති ච විහරති පරිත්තචෙතසො. තඤ්ච චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං නප්පජානාති – යත්ථස්ස තෙ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසෙසා නිරුජ්ඣන්ති. සො එවං අනුරොධවිරොධං සමාපන්නො යං කිඤ්චි වෙදනං වෙදෙති සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සො තං වෙදනං අභිනන්දති අභිවදති අජ්ඣොසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වෙදනං අභිනන්දතො අභිවදතො අජ්ඣොසාය තිට්ඨතො උප්පජ්ජති නන්දී . යා වෙදනාසු නන්දී තදුපාදානං, තස්සුපාදානපච්චයා භවො, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයො හොති. සොතෙන සද්දං සුත්වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්ධං ඝායිත්වා…පෙ.… ජිව්හාය රසං සායිත්වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා…පෙ.… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය පියරූපෙ ධම්මෙ සාරජ්ජති, අප්පියරූපෙ ධම්මෙ බ්යාපජ්ජති, අනුපට්ඨිතකායසති ච විහරති පරිත්තචෙතසො. තඤ්ච චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං නප්පජානාති – යත්ථස්ස තෙ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසෙසා නිරුජ්ඣන්ති. සො එවං අනුරොධවිරොධං සමාපන්නො යං කිඤ්චි වෙදනං වෙදෙති සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සො තං වෙදනං අභිනන්දති අභිවදති අජ්ඣොසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වෙදනං අභිනන්දතො අභිවදතො අජ්ඣොසාය තිට්ඨතො උප්පජ්ජති නන්දී. යා වෙදනාසු නන්දී තදුපාදානං, තස්සුපාදානපච්චයා භවො, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස සමුදයො හොති.
410. ‘‘ඉධ, භික්ඛවෙ, තථාගතො ලොකෙ උප්පජ්ජති අරහං සම්මාසම්බුද්ධො විජ්ජාචරණසම්පන්නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවා. සො ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්රහ්මකං සස්සමණබ්රාහ්මණිං පජං සදෙවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවෙදෙති. සො ධම්මං දෙසෙති ආදිකල්යාණං මජ්ඣෙකල්යාණං පරියොසානකල්යාණං සාත්ථං සබ්යඤ්ජනං; කෙවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං පකාසෙති. තං ධම්මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්තො වා අඤ්ඤතරස්මිං වා කුලෙ පච්චාජාතො. සො තං ධම්මං සුත්වා තථාගතෙ සද්ධං පටිලභති. සො තෙන සද්ධාපටිලාභෙන සමන්නාගතො ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘සම්බාධො ඝරාවාසො රජාපථො, අබ්භොකාසො පබ්බජ්ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්ඣාවසතා එකන්තපරිපුණ්ණං එකන්තපරිසුද්ධං සඞ්ඛලිඛිතං බ්රහ්මචරියං චරිතුං. යංනූනාහං කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා, කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා, අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජෙය්ය’’’න්ති. සො අපරෙන සමයෙන අප්පං වා භොගක්ඛන්ධං පහාය, මහන්තං වා භොගක්ඛන්ධං පහාය, අප්පං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, මහන්තං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා, කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා, අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති.
411. ‘‘සො එවං පබ්බජිතො සමානො භික්ඛූනං සික්ඛාසාජීවසමාපන්නො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, නිහිතදණ්ඩො නිහිතසත්ථො ලජ්ජී දයාපන්නො සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති.
‘‘අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතො හොති, දින්නාදායී දින්නපාටිකඞ්ඛී අථෙනෙන සුචිභූතෙන අත්තනා විහරති.
‘‘අබ්රහ්මචරියං පහාය බ්රහ්මචාරී හොති, ආරාචාරී විරතො මෙථුනා ගාමධම්මා.
‘‘මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, සච්චවාදී සච්චසන්ධො ථෙතො පච්චයිකො අවිසංවාදකො ලොකස්ස.
‘‘පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති – ඉතො සුත්වා න අමුත්ර අක්ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්ර වා සුත්වා න ඉමෙසං අක්ඛාතා අමූසං භෙදාය. ඉති භින්නානං වා සන්ධාතා, සහිතානං වා අනුප්පදාතා සමග්ගාරාමො සමග්ගරතො සමග්ගනන්දී, සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හොති.
‘‘ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති – යා සා වාචා නෙලා කණ්ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්ගමා පොරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති.
‘‘සම්ඵප්පලාපං පහාය සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතො හොති, කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලෙන, සාපදෙසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතං.
‘‘සො බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතො හොති, එකභත්තිකො හොති රත්තූපරතො, විරතො විකාලභොජනා. නච්චගීතවාදිතවිසූකදස්සනා පටිවිරතො හොති, මාලාගන්ධවිලෙපනධාරණමණ්ඩනවිභූසනට්ඨානා පටිවිරතො හොති, උච්චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො හොති, ජාතරූපරජතපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, ආමකධඤ්ඤපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, ආමකමංසපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, ඉත්ථිකුමාරිකපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, දාසිදාසපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, අජෙළකපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, කුක්කුටසූකරපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, හත්ථිගවාස්සවළවපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, ඛෙත්තවත්ථුපටිග්ගහණා පටිවිරතො හොති, දූතෙය්යපහිණගමනානුයොගා පටිවිරතො හොති, කයවික්කයා පටිවිරතො හොති, තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතො හොති, උක්කොටනවඤ්චන-නිකති-සාචියොගා පටිවිරතො හොති, ඡෙදන-වධබන්ධනවිපරාමොස-ආලොප-සහසාකාරා පටිවිරතො හොති [පස්ස ම. නි. 1.293 චූළහත්ථිපදොපමෙ].
‘‘සො සන්තුට්ඨො හොති කායපරිහාරිකෙන චීවරෙන කුච්ඡිපරිහාරිකෙන පිණ්ඩපාතෙන. සො යෙන යෙනෙව පක්කමති සමාදායෙව පක්කමති . සෙය්යථාපි නාම පක්ඛී සකුණො යෙන යෙනෙව ඩෙති සපත්තභාරොව ඩෙති, එවමෙව භික්ඛු සන්තුට්ඨො හොති කායපරිහාරිකෙන චීවරෙන, කුච්ඡිපරිහාරිකෙන පිණ්ඩපාතෙන. සො යෙන යෙනෙව පක්කමති සමාදායෙව පක්කමති. සො ඉමිනා අරියෙන සීලක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො අජ්ඣත්තං අනවජ්ජසුඛං පටිසංවෙදෙති.
‘‘සො චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හොති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමෙනං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදොමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියෙ සංවරං ආපජ්ජති. සොතෙන සද්දං සුත්වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්ධං ඝායිත්වා…පෙ.… ජිව්හාය රසං සායිත්වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා…පෙ.… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය න නිමිත්තග්ගාහී හොති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමෙනං මනින්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදොමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවෙය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති මනින්ද්රියං මනින්ද්රියෙ සංවරං ආපජ්ජති. සො ඉමිනා අරියෙන ඉන්ද්රියසංවරෙන සමන්නාගතො අජ්ඣත්තං අබ්යාසෙකසුඛංපටිසංවෙදෙති.
‘‘සො අභික්කන්තෙ පටික්කන්තෙ සම්පජානකාරී හොති, ආලොකිතෙ විලොකිතෙ සම්පජානකාරී හොති , සමිඤ්ජිතෙ පසාරිතෙ සම්පජානකාරී හොති, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණෙ සම්පජානකාරී හොති, අසිතෙ පීතෙ ඛායිතෙ සායිතෙ සම්පජානකාරී හොති, උච්චාරපස්සාවකම්මෙ සම්පජානකාරී හොති, ගතෙ ඨිතෙ නිසින්නෙ සුත්තෙ ජාගරිතෙ භාසිතෙ තුණ්හීභාවෙ සම්පජානකාරී හොති.
412. ‘‘සො ඉමිනා ච අරියෙන සීලක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො, (ඉමාය ච අරියාය සන්තුට්ඨියා සමන්නාගතො)[පස්ස ම. නි. 1.296 චූළහත්ථිපදොපමෙ], ඉමිනා ච අරියෙන ඉන්ද්රියසංවරෙන සමන්නාගතො, ඉමිනා ච අරියෙන සතිසම්පජඤ්ඤෙන සමන්නාගතො, විවිත්තං සෙනාසනං භජති – අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භොකාසං පලාලපුඤ්ජං. සො පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා, උජුං කායං පණිධාය, පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපෙත්වා. සො අභිජ්ඣං ලොකෙ පහාය විගතාභිජ්ඣෙන චෙතසා විහරති, අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසොධෙති; බ්යාපාදපදොසං පහායඅබ්යාපන්නචිත්තො විහරති, සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී, බ්යාපාදපදොසා චිත්තං පරිසොධෙති; ථීනමිද්ධං පහාය විගතථීනමිද්ධො විහරති ආලොකසඤ්ඤී, සතො සම්පජානො, ථීනමිද්ධා චිත්තං පරිසොධෙති; උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතො විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තො, උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසොධෙති; විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡො විහරති අකථංකථී කුසලෙසු ධම්මෙසු, විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසොධෙති.
413. ‘‘සො ඉමෙ පඤ්ච නීවරණෙ පහාය චෙතසො උපක්කිලෙසෙ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණෙ, විවිච්චෙව කාමෙහි විවිච්ච අකුසලෙහි ධම්මෙහි සවිතක්කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං…පෙ.… තතියං ඣානං…පෙ.… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
414. ‘‘සො චක්ඛුනා රූපං දිස්වා පියරූපෙ රූපෙ න සාරජ්ජති, අප්පියරූපෙ රූපෙ න බ්යාපජ්ජති, උපට්ඨිතකායසති ච විහරති අප්පමාණචෙතසො. තඤ්ච චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං පජානාති – යත්ථස්ස තෙ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසෙසා නිරුජ්ඣන්ති. සො එවං අනුරොධවිරොධවිප්පහීනො යං කිඤ්චි වෙදනං වෙදෙති, සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සො තං වෙදනං නාභිනන්දති නාභිවදති නාජ්ඣොසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වෙදනං අනභිනන්දතො අනභිවදතො අනජ්ඣොසාය තිට්ඨතො යා වෙදනාසු නන්දී සා නිරුජ්ඣති. තස්ස නන්දීනිරොධා උපාදානනිරොධො, උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරොධො හොති. සොතෙන සද්දං සුත්වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්ධං ඝායිත්වා…පෙ.… ජිව්හාය රසං සායිත්වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා…පෙ.… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය පියරූපෙධම්මෙ න සාරජ්ජති, අප්පියරූපෙ ධම්මෙ න බ්යාපජ්ජති, උපට්ඨිතකායසති ච විහරති අප්පමාණචෙතසො, තඤ්ච චෙතොවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං පජානාති – යත්ථස්ස තෙ පාපකා අකුසලා ධම්මා අපරිසෙසා නිරුජ්ඣන්ති. සො එවං අනුරොධවිරොධවිප්පහීනො යං කිඤ්චි වෙදනං වෙදෙති, සුඛං වා දුක්ඛං වා අදුක්ඛමසුඛං වා, සො තං වෙදනං නාභිනන්දති නාභිවදති නාජ්ඣොසාය තිට්ඨති. තස්ස තං වෙදනං අනභිනන්දතො අනභිවදතො අනජ්ඣොසාය තිට්ඨතො යා වෙදනාසු නන්දී සා නිරුජ්ඣති. තස්ස නන්දීනිරොධා උපාදානනිරොධො, උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්ඛදොමනස්සුපායාසා නිරුජ්ඣන්ති. එවමෙතස්ස කෙවලස්ස දුක්ඛක්ඛන්ධස්ස නිරොධො හොති. ඉමං ඛො මෙ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, සංඛිත්තෙන තණ්හාසඞ්ඛයවිමුත්තිං ධාරෙථ, සාතිං පන භික්ඛුංකෙවට්ටපුත්තං මහාතණ්හාජාලතණ්හාසඞ්ඝාටප්පටිමුක්ක’’න්ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්තමනා තෙ භික්ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
මහාතණ්හාසඞ්ඛයසුත්තං නිට්ඨිතං අට්ඨමං.
No comments:
Post a Comment