3. මහාවෙදල්‌ලසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
449. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. අථ ඛො ආයස්‌මා මහාකොට්‌ඨිකො සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො යෙනායස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මතා සාරිපුත්‌තෙන සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා මහාකොට්‌ඨිකො ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං එතදවොච –
‘‘‘දුප්‌පඤ්‌ඤො දුප්‌පඤ්‌ඤො’ති, ආවුසො, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො, දුප්‌පඤ්‌ඤොති වුච්‌චතී’’ති?
‘‘‘නප්‌පජානාති නප්‌පජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා දුප්‌පඤ්‌ඤොති වුච්‌චති.
‘‘කිඤ්‌ච නප්‌පජානාති? ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති නප්‌පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති නප්‌පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති නප්‌පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති නප්‌පජානාති. ‘නප්‌පජානාති නප්‌පජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා දුප්‌පඤ්‌ඤොති වුච්‌චතී’’ති.
‘‘‘සාධාවුසො’ති ඛො ආයස්‌මා මහාකොට්‌ඨිකො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස භාසිතං අභිනන්‌දිත්‌වා අනුමොදිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං උත්‌තරිං පඤ්‌හං අපුච්‌ඡි –
‘‘‘පඤ්‌ඤවා පඤ්‌ඤවා’ති, ආවුසො, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො, පඤ්‌ඤවාති වුච්‌චතී’’ති?
‘‘‘පජානාති පජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා පඤ්‌ඤවාති වුච්‌චති.
‘‘කිඤ්‌ච පජානාති? ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති පජානාති. ‘පජානාති පජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා පඤ්‌ඤවාති වුච්‌චතී’’ති.
‘‘‘විඤ්‌ඤාණං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති, ආවුසො, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො, විඤ්‌ඤාණන්‌ති වුච්‌චතී’’ති?
‘‘‘විජානාති විජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා විඤ්‌ඤාණන්‌ති වුච්‌චති.
‘‘කිඤ්‌ච විජානාති? සුඛන්‌තිපි විජානාති, දුක්‌ඛන්‌තිපි විජානාති, අදුක්‌ඛමසුඛන්‌තිපි විජානාති. ‘විජානාති විජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා විඤ්‌ඤාණන්‌ති වුච්‌චතී’’ති.
‘‘යා චාවුසො, පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා සංසට්‌ඨා උදාහු විසංසට්‌ඨා? ලබ්‌භා ච පනිමෙසං ධම්‌මානං විනිබ්‌භුජිත්‌වා [විනිබ්‌භුජ්‌ජිත්‌වා විනිබ්‌භුජ්‌ජිත්‌වා (ක.)] විනිබ්‌භුජිත්‌වා නානාකරණං පඤ්‌ඤාපෙතු’’න්‌ති? ‘‘යා චාවුසො, පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා සංසට්‌ඨා, නො විසංසට්‌ඨා. න ච ලබ්‌භා ඉමෙසං ධම්‌මානං විනිබ්‌භුජිත්‌වා විනිබ්‌භුජිත්‌වා නානාකරණං පඤ්‌ඤාපෙතුං. යං හාවුසො [යඤ්‌චාවුසො (ස්‍යා. කං. ක.)], පජානාති තං විජානාති, යං විජානාති තං පජානාති. තස්‌මා ඉමෙ ධම්‌මා සංසට්‌ඨා, නො විසංසට්‌ඨා. න ච ලබ්‌භා ඉමෙසං ධම්‌මානං විනිබ්‌භුජිත්‌වා විනිබ්‌භුජිත්‌වා නානාකරණං පඤ්‌ඤාපෙතු’’න්‌ති.
‘‘යා චාවුසො, පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙසං ධම්‌මානං සංසට්‌ඨානං නො විසංසට්‌ඨානං කිං නානාකරණ’’න්‌ති? ‘‘යා චාවුසො, පඤ්‌ඤා යඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙසං ධම්‌මානං සංසට්‌ඨානං නො විසංසට්‌ඨානං පඤ්‌ඤා භාවෙතබ්‌බා, විඤ්‌ඤාණං පරිඤ්‌ඤෙය්‍යං. ඉදං නෙසං නානාකරණ’’න්‌ති.
450. ‘‘‘වෙදනා වෙදනා’ති, ආවුසො, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො , වෙදනාති වුච්‌චතී’’ති?
‘‘‘වෙදෙති වෙදෙතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා වෙදනාති වුච්‌චති.
‘‘කිඤ්‌ච වෙදෙති? සුඛම්‌පි වෙදෙති, දුක්‌ඛම්‌පි වෙදෙති, අදුක්‌ඛමසුඛම්‌පි වෙදෙති. ‘වෙදෙති වෙදෙතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා වෙදනාති වුච්‌චතී’’ති.
‘‘‘සඤ්‌ඤා සඤ්‌ඤා’ති, ආවුසො, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො, සඤ්‌ඤාති වුච්‌චතී’’ති?
‘‘‘සඤ්‌ජානාති සඤ්‌ජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා සඤ්‌ඤාති වුච්‌චති.
‘‘කිඤ්‌ච සඤ්‌ජානාති? නීලකම්‌පි සඤ්‌ජානාති, පීතකම්‌පි සඤ්‌ජානාති, ලොහිතකම්‌පි සඤ්‌ජානාති, ඔදාතම්‌පි සඤ්‌ජානාති. ‘සඤ්‌ජානාති සඤ්‌ජානාතී’ති ඛො, ආවුසො, තස්‌මා සඤ්‌ඤාති වුච්‌චතී’’ති.
‘‘යා චාවුසො, වෙදනා යා ච සඤ්‌ඤා යඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා සංසට්‌ඨා උදාහු විසංසට්‌ඨා? ලබ්‌භා ච පනිමෙසං ධම්‌මානං විනිබ්‌භුජිත්‌වා විනිබ්‌භුජිත්‌වා නානාකරණං පඤ්‌ඤාපෙතු’’න්‌ති? ‘‘යා චාවුසො, වෙදනා යා ච සඤ්‌ඤා යඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං – ඉමෙ ධම්‌මා සංසට්‌ඨා, නො විසංසට්‌ඨා. න ච ලබ්‌භා ඉමෙසං ධම්‌මානං විනිබ්‌භුජිත්‌වා විනිබ්‌භුජිත්‌වා නානාකරණං පඤ්‌ඤාපෙතුං. යං හාවුසො [යඤ්‌චාවුසො (ස්‍යා. කං. ක.)], වෙදෙති තං සඤ්‌ජානාති, යං සඤ්‌ජානාති තං විජානාති. තස්‌මා ඉමෙ ධම්‌මා සංසට්‌ඨා නො විසංසට්‌ඨා. න ච ලබ්‌භා ඉමෙසං ධම්‌මානං විනිබ්‌භුජිත්‌වා විනිබ්‌භුජිත්‌වා නානාකරණං පඤ්‌ඤාපෙතු’’න්‌ති.
451. ‘‘නිස්‌සට්‌ඨෙන හාවුසො [නිස්‌සට්‌ඨෙන පනාවුසො (?)], පඤ්‌චහි ඉන්‌ද්‍රියෙහි පරිසුද්‌ධෙන මනොවිඤ්‌ඤාණෙන කිං නෙය්‍ය’’න්‌ති?
‘‘නිස්‌සට්‌ඨෙන ආවුසො, පඤ්‌චහි ඉන්‌ද්‍රියෙහි පරිසුද්‌ධෙන මනොවිඤ්‌ඤාණෙන ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං නෙය්‍යං, ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං නෙය්‍යං, ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං නෙය්‍ය’’න්‌ති.
‘‘නෙය්‍යං පනාවුසො, ධම්‌මං කෙන පජානාතී’’ති?
‘‘නෙය්‍යං ඛො, ආවුසො, ධම්‌මං පඤ්‌ඤාචක්‌ඛුනා පජානාතී’’ති.
‘‘පඤ්‌ඤා පනාවුසො, කිමත්‌ථියා’’ති?
‘‘පඤ්‌ඤා ඛො, ආවුසො, අභිඤ්‌ඤත්‌ථා පරිඤ්‌ඤත්‌ථා පහානත්‌ථා’’ති.
452. ‘‘කති පනාවුසො, පච්‌චයා සම්‌මාදිට්‌ඨියා උප්‌පාදායා’’ති?
‘‘ද්‌වෙ ඛො, ආවුසො, පච්‌චයා සම්‌මාදිට්‌ඨියා උප්‌පාදාය – පරතො ච ඝොසො, යොනිසො ච මනසිකාරො. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, ද්‌වෙ පච්‌චයා සම්‌මාදිට්‌ඨියා උප්‌පාදායා’’ති.
‘‘කතිහි පනාවුසො, අඞ්‌ගෙහි අනුග්‌ගහිතා සම්‌මාදිට්‌ඨි චෙතොවිමුත්‌තිඵලා ච හොති චෙතොවිමුත්‌තිඵලානිසංසා ච, පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිඵලා ච හොති පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිඵලානිසංසා චා’’ති?
‘‘පඤ්‌චහි ඛො, ආවුසො, අඞ්‌ගෙහි අනුග්‌ගහිතා සම්‌මාදිට්‌ඨි චෙතොවිමුත්‌තිඵලා ච හොති චෙතොවිමුත්‌තිඵලානිසංසා ච, පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිඵලා ච හොති පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිඵලානිසංසා ච. ඉධාවුසො, සම්‌මාදිට්‌ඨි සීලානුග්‌ගහිතා ච හොති, සුතානුග්‌ගහිතා ච හොති, සාකච්‌ඡානුග්‌ගහිතා ච හොති, සමථානුග්‌ගහිතා ච හොති, විපස්‌සනානුග්‌ගහිතා ච හොති. ඉමෙහි ඛො, ආවුසො, පඤ්‌චහඞ්‌ගෙහි අනුග්‌ගහිතා සම්‌මාදිට්‌ඨි චෙතොවිමුත්‌තිඵලා ච හොති චෙතොවිමුත්‌තිඵලානිසංසා ච, පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිඵලා ච හොති පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිඵලානිසංසා චා’’ති.
‘‘තයොමෙ, ආවුසො, භවා – කාමභවො , රූපභවො, අරූපභවො’’ති.
‘‘කථං පනාවුසො, ආයතිං පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌ති හොතී’’ති?
‘‘අවිජ්‌ජානීවරණානං ඛො, ආවුසො, සත්‌තානං තණ්‌හාසංයොජනානං තත්‍රතත්‍රාභිනන්‌දනා – එවං ආයතිං පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌ති හොතී’’ති.
‘‘කථං පනාවුසො, ආයතිං පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌ති න හොතී’’ති?
‘‘අවිජ්‌ජාවිරාගා ඛො, ආවුසො, විජ්‌ජුප්‌පාදා තණ්‌හානිරොධා – එවං ආයතිං පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌ති න හොතී’’ති.
454. ‘‘කතමං පනාවුසො, පඨමං ඣාන’’න්‌ති?
‘‘ඉධාවුසො, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ඉදං වුච්‌චති, ආවුසො, පඨමං ඣාන’’න්‌ති.
‘‘පඨමං පනාවුසො, ඣානං කතිඅඞ්‌ගික’’න්‌ති?
‘‘පඨමං ඛො, ආවුසො, ඣානං පඤ්‌චඞ්‌ගිකං. ඉධාවුසො, පඨමං ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස භික්‌ඛුනො විතක්‌කො ච වත්‌තති, විචාරො ච පීති ච සුඛඤ්‌ච චිත්‌තෙකග්‌ගතා ච. පඨමං ඛො, ආවුසො, ඣානං එවං පඤ්‌චඞ්‌ගික’’න්‌ති.
‘‘පඨමං පනාවුසො, ඣානං කතඞ්‌ගවිප්‌පහීනං කතඞ්‌ගසමන්‌නාගත’’න්‌ති?
‘‘පඨමං ඛො, ආවුසො, ඣානං පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනං, පඤ්‌චඞ්‌ගසමන්‌නාගතං. ඉධාවුසො, පඨමං ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස භික්‌ඛුනො කාමච්‌ඡන්‌දො පහීනො හොති, බ්‍යාපාදො පහීනො හොති, ථීනමිද්‌ධං පහීනං හොති, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චං පහීනං හොති, විචිකිච්‌ඡා පහීනා හොති; විතක්‌කො ච වත්‌තති, විචාරො ච පීති ච සුඛඤ්‌ච චිත්‌තෙකග්‌ගතා ච. පඨමං ඛො, ආවුසො, ඣානං එවං පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනං පඤ්‌චඞ්‌ගසමන්‌නාගත’’න්‌ති.
455. ‘‘පඤ්‌චිමානි , ආවුසො, ඉන්‌ද්‍රියානි නානාවිසයානි නානාගොචරානි, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, සොතින්‌ද්‍රියං, ඝානින්‌ද්‍රියං, ජිව්‌හින්‌ද්‍රියං, කායින්‌ද්‍රියං. ඉමෙසං ඛො, ආවුසො, පඤ්‌චන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං නානාවිසයානං නානාගොචරානං, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොන්‌තානං, කිං පටිසරණං, කො ච නෙසං ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොතී’’ති?
‘‘පඤ්‌චිමානි, ආවුසො, ඉන්‌ද්‍රියානි නානාවිසයානි නානාගොචරානි, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, සොතින්‌ද්‍රියං, ඝානින්‌ද්‍රියං, ජිව්‌හින්‌ද්‍රියං, කායින්‌ද්‍රියං. ඉමෙසං ඛො, ආවුසො, පඤ්‌චන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං නානාවිසයානං නානාගොචරානං, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොන්‌තානං, මනො පටිසරණං, මනො ච නෙසං ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොතී’’ති.
456. ‘‘පඤ්‌චිමානි, ආවුසො, ඉන්‌ද්‍රියානි, සෙය්‍යථිදං – චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, සොතින්‌ද්‍රියං, ඝානින්‌ද්‍රියං, ජිව්‌හින්‌ද්‍රියං, කායින්‌ද්‍රියං. ඉමානි ඛො, ආවුසො, පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි කිං පටිච්‌ච තිට්‌ඨන්‌තී’’ති?
‘‘පඤ්‌චිමානි, ආවුසො, ඉන්‌ද්‍රියානි, සෙය්‍යථිදං – චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, සොතින්‌ද්‍රියං, ඝානින්‌ද්‍රියං, ජිව්‌හින්‌ද්‍රියං, කායින්‌ද්‍රියං. ඉමානි ඛො, ආවුසො, පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි ආයුං පටිච්‌ච තිට්‌ඨන්‌තී’’ති.
‘‘ආයු පනාවුසො, කිං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’’ති?
‘‘ආයු උස්‌මං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’’ති.
‘‘උස්‌මා පනාවුසො, කිං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’’ති?
‘‘උස්‌මා ආයුං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’’ති.
‘‘ඉදානෙව ඛො මයං, ආවුසො, ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස භාසිතං එවං ආජානාම – ‘ආයු උස්‌මං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’ති. ඉදානෙව පන මයං, ආවුසො, ආයස්‌මතොසාරිපුත්‌තස්‌ස භාසිතං එවං ආජානාම – ‘උස්‌මා ආයුං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’ති.
‘‘යථා කථං පනාවුසො, ඉමස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො’’ති?
‘‘තෙන හාවුසො, උපමං තෙ කරිස්‌සාමි; උපමායපිධෙකච්‌චෙ විඤ්‌ඤූ පුරිසා භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, තෙලප්‌පදීපස්‌ස ඣායතො අච්‌චිං පටිච්‌ච ආභා පඤ්‌ඤායති, ආභං පටිච්‌ච අච්‌චි පඤ්‌ඤායති; එවමෙව ඛො, ආවුසො, ආයු උස්‌මං පටිච්‌ච තිට්‌ඨති, උස්‌මා ආයුං පටිච්‌ච තිට්‌ඨතී’’ති.
457. ‘‘තෙව නු ඛො, ආවුසො, ආයුසඞ්‌ඛාරා, තෙ වෙදනියා ධම්‌මා උදාහු අඤ්‌ඤෙ ආයුසඞ්‌ඛාරා අඤ්‌ඤෙ වෙදනියා ධම්‌මා’’ති? ‘‘න ඛො , ආවුසො, තෙව ආයුසඞ්‌ඛාරා තෙ වෙදනියා ධම්‌මා. තෙ ච හාවුසො, ආයුසඞ්‌ඛාරා අභවිංසු තෙ වෙදනියා ධම්‌මා, න යිදං සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං සමාපන්‌නස්‌ස භික්‌ඛුනො වුට්‌ඨානං පඤ්‌ඤායෙථ. යස්‌මා ච ඛො, ආවුසො, අඤ්‌ඤෙ ආයුසඞ්‌ඛාරා අඤ්‌ඤෙ වෙදනියා ධම්‌මා, තස්‌මා සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං සමාපන්‌නස්‌ස භික්‌ඛුනො වුට්‌ඨානං පඤ්‌ඤායතී’’ති.
‘‘යදා නු ඛො, ආවුසො, ඉමං කායං කති ධම්‌මා ජහන්‌ති; අථායං කායො උජ්‌ඣිතො අවක්‌ඛිත්‌තො සෙති, යථා කට්‌ඨං අචෙතන’’න්‌ති?
‘‘යදා ඛො, ආවුසො, ඉමං කායං තයො ධම්‌මා ජහන්‌ති – ආයු උස්‌මා ච විඤ්‌ඤාණං; අථායං කායො උජ්‌ඣිතො අවක්‌ඛිත්‌තො සෙති, යථා කට්‌ඨං අචෙතන’’න්‌ති.
‘‘ය්‌වායං, ආවුසො, මතො කාලඞ්‌කතො, යො චායං භික්‌ඛු සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං සමාපන්‌නො – ඉමෙසං කිං නානාකරණ’’න්‌ති?
‘‘ය්‌වායං, ආවුසො, මතො කාලඞ්‌කතො තස්‌ස කායසඞ්‌ඛාරා නිරුද්‌ධා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා , වචීසඞ්‌ඛාරා නිරුද්‌ධා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා, චිත්‌තසඞ්‌ඛාරා නිරුද්‌ධා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා, ආයු පරික්‌ඛීණො, උස්‌මා වූපසන්‌තා, ඉන්‌ද්‍රියානි පරිභින්‌නානි. යො චායං භික්‌ඛු සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං සමාපන්‌නො තස්‌සපි කායසඞ්‌ඛාරා නිරුද්‌ධා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා, වචීසඞ්‌ඛාරා නිරුද්‌ධා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා, චිත්‌තසඞ්‌ඛාරා නිරුද්‌ධා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා, ආයු න පරික්‌ඛීණො, උස්‌මා අවූපසන්‌තා, ඉන්‌ද්‍රියානි විප්‌පසන්‌නානි. ය්‌වායං, ආවුසො, මතො කාලඞ්‌කතො, යො චායං භික්‌ඛු සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං සමාපන්‌නො – ඉදං නෙසං නානාකරණ’’න්‌ති.
458. ‘‘කති පනාවුසො, පච්‌චයා අදුක්‌ඛමසුඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා’’ති?
‘‘චත්‌තාරො ඛො, ආවුසො, පච්‌චයා අදුක්‌ඛමසුඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, චත්‌තාරො පච්‌චයා අදුක්‌ඛමසුඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා’’ති.
‘‘කති පනාවුසො, පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා’’ති?
‘‘ද්‌වෙ ඛො, ආවුසො, පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා – සබ්‌බනිමිත්‌තානඤ්‌ච අමනසිකාරො, අනිමිත්‌තාය ච ධාතුයා මනසිකාරො. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, ද්‌වෙ පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා සමාපත්‌තියා’’ති.
‘‘කති පනාවුසො, පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා ඨිතියා’’ති?
‘‘තයො ඛො, ආවුසො, පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා ඨිතියා – සබ්‌බනිමිත්‌තානඤ්‌ච අමනසිකාරො, අනිමිත්‌තාය ච ධාතුයා මනසිකාරො, පුබ්‌බෙ ච අභිසඞ්‌ඛාරො. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තයො පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා ඨිතියා’’ති.
‘‘කති පනාවුසො, පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා වුට්‌ඨානායා’’ති?
‘‘ද්‌වෙ ඛො, ආවුසො, පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා වුට්‌ඨානාය – සබ්‌බනිමිත්‌තානඤ්‌ච මනසිකාරො, අනිමිත්‌තාය ච ධාතුයා අමනසිකාරො. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, ද්‌වෙ පච්‌චයා අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා වුට්‌ඨානායා’’ති.
459. ‘‘යා චායං, ආවුසො, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති – ඉමෙ ධම්‌මා නානාත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච උදාහු එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති?
‘‘යා චායං, ආවුසො, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති – අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා නානාත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච; අත්‌ථි ච ඛො, ආවුසො, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා, බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං’’.
‘‘කතමො චාවුසො, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා නානාත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච’’?
‘‘ඉධාවුසො, භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාබජ්‌ඣෙන ඵරිත්‌වා විහරති. කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාබජ්‌ඣෙන ඵරිත්‌වා විහරති. අයං වුච්‌චතාවුසො, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌ති’’.
‘‘කතමා චාවුසො, ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති’’?
‘‘ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම නත්‌ථි කිඤ්‌චීති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං වුච්‌චතාවුසො, ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති’’.
‘‘කතමා චාවුසො, සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති’’?
‘‘ඉධාවුසො, භික්‌ඛු අරඤ්‌ඤගතො වා රුක්‌ඛමූලගතො වා සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘සුඤ්‌ඤමිදං අත්‌තෙන වා අත්‌තනියෙන වා’ති. අයංවුච්‌චතාවුසො, සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති’’.
‘‘කතමා චාවුසො, අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති’’?
‘‘ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සබ්‌බනිමිත්‌තානං අමනසිකාරා අනිමිත්‌තං චෙතොසමාධිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං වුච්‌චතාවුසො, අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති. අයං ඛො, ආවුසො, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා නානාත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච’’.
‘‘කතමො චාවුසො, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං’’?
‘‘රාගො ඛො, ආවුසො, පමාණකරණො, දොසො පමාණකරණො, මොහො පමාණකරණො. තෙ ඛීණාසවස්‌ස භික්‌ඛුනො පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. යාවතා ඛො, ආවුසො, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌තියො, අකුප්‌පා තාසං චෙතොවිමුත්‌ති අග්‌ගමක්‌ඛායති. සා ඛො පනාකුප්‌පා චෙතොවිමුත්‌ති සුඤ්‌ඤා රාගෙන, සුඤ්‌ඤා දොසෙන, සුඤ්‌ඤා මොහෙන. රාගො ඛො, ආවුසො, කිඤ්‌චනො, දොසො කිඤ්‌චනො, මොහො කිඤ්‌චනො. තෙ ඛීණාසවස්‌ස භික්‌ඛුනො පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. යාවතා ඛො, ආවුසො, ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌තියො, අකුප්‌පා තාසං චෙතොවිමුත්‌ති අග්‌ගමක්‌ඛායති. සා ඛො පනාකුප්‌පා චෙතොවිමුත්‌ති සුඤ්‌ඤා රාගෙන, සුඤ්‌ඤා දොසෙන , සුඤ්‌ඤා මොහෙන. රාගො ඛො, ආවුසො, නිමිත්‌තකරණො, දොසො නිමිත්‌තකරණො, මොහො නිමිත්‌තකරණො. තෙ ඛීණාසවස්‌ස භික්‌ඛුනො පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. යාවතා ඛො, ආවුසො, අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌තියො, අකුප්‌පා තාසං චෙතොවිමුත්‌ති අග්‌ගමක්‌ඛායති. සා ඛො පනාකුප්‌පා චෙතොවිමුත්‌ති සුඤ්‌ඤා රාගෙන, සුඤ්‌ඤා දොසෙන, සුඤ්‌ඤා මොහෙන. අයං ඛො, ආවුසො, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති.
ඉදමවොචායස්‌මා සාරිපුත්‌තො. අත්‌තමනො ආයස්‌මා මහාකොට්‌ඨිකො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස භාසිතං අභිනන්‌දීති.
මහාවෙදල්‌ලසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං තතියං.
No comments:
Post a Comment