5. දන්‌තභූමිසුත්‌තං
213. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්‌දකනිවාපෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අචිරවතො සමණුද්‌දෙසො අරඤ්‌ඤකුටිකායං විහරති. අථ ඛො ජයසෙනො රාජකුමාරො ජඞ්‌ඝාවිහාරං අනුචඞ්‌කමමානො අනුවිචරමානො යෙන අචිරවතො සමණුද්‌දෙසො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා අචිරවතෙන සමණුද්‌දෙසෙන සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ජයසෙනො රාජකුමාරො අචිරවතං සමණුද්‌දෙසං එතදවොච –
‘‘සුතං මෙතං, භො අග්‌ගිවෙස්‌සන – ‘ඉධ භික්‌ඛු අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො ඵුසෙය්‍ය චිත්‌තස්‌ස එකග්‌ගත’න්‌ති. ‘එවමෙතං, රාජකුමාර, එවමෙතං, රාජකුමාර. ඉධ භික්‌ඛු අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො ඵුසෙය්‍ය චිත්‌තස්‌ස එකග්‌ගත’න්‌ති. ‘සාධු මෙ භවං අග්‌ගිවෙස්‌සනො යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං දෙසෙතූ’ති. ‘න ඛො තෙ අහං, රාජකුමාර, සක්‌කොමි යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං දෙසෙතුං. අහඤ්‌ච හි තෙ, රාජකුමාර, යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං දෙසෙය්‍යං, ත්‌වඤ්‌ච මෙ භාසිතස්‌ස අත්‌ථං න ආජානෙය්‍යාසි; සො මමස්‌ස කිලමථො, සා මමස්‌ස විහෙසා’ති. ‘දෙසෙතු මෙ භවං අග්‌ගිවෙස්‌සනො යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං. අප්‌පෙවනාමාහං භොතො අග්‌ගිවෙස්‌සනස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානෙය්‍ය’න්‌ති. ‘දෙසෙය්‍යං ඛො තෙ අහං, රාජකුමාර, යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං. සචෙ මෙ ත්‌වං භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානෙය්‍යාසි, ඉච්‌චෙතං කුසලං; නො චෙ මෙ ත්‌වං භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානෙය්‍යාසි, යථාසකෙ තිට්‌ඨෙය්‍යාසි, න මං තත්‌ථ උත්‌තරිං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාසී’ති. ‘දෙසෙතු මෙ භවං අග්‌ගිවෙස්‌සනො යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං. සචෙ අහං භොතො අග්‌ගිවෙස්‌සනස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානිස්‌සාමි [ආජානෙය්‍යාමි (ක.)], ඉච්‌චෙතං කුසලං; නො චෙ අහං භොතො අග්‌ගිවෙස්‌සනස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානිස්‌සාමි, යථාසකෙ තිට්‌ඨිස්‌සාමි [තිට්‌ඨෙය්‍යාමි (ක.)], නාහං තත්‌ථ භවන්‌තං අග්‌ගිවෙස්‌සනං උත්‌තරිං පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමී’’’ති.
214. අථ ඛො අචිරවතො සමණුද්‌දෙසො ජයසෙනස්‌ස රාජකුමාරස්‌ස යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං දෙසෙසි. එවං වුත්‌තෙ, ජයසෙනො රාජකුමාරො අචිරවතං සමණුද්‌දෙසං එතදවොච – ‘‘අට්‌ඨානමෙතං, භො අග්‌ගිවෙස්‌සන, අනවකාසො යං භික්‌ඛු අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො ඵුසෙය්‍ය චිත්‌තස්‌ස එකග්‌ගත’’න්‌ති. අථ ඛො ජයසෙනො රාජකුමාරො අචිරවතස්‌ස සමණුද්‌දෙසස්‌ස අට්‌ඨානතඤ්‌ච අනවකාසතඤ්‌ච පවෙදෙත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමි.
අථ ඛො අචිරවතො සමණුද්‌දෙසො අචිරපක්‌කන්‌තෙ ජයසෙනෙ රාජකුමාරෙ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො අචිරවතො සමණුද්‌දෙසො යාවතකො අහොසි ජයසෙනෙන රාජකුමාරෙන සද්‌ධිං කථාසල්‌ලාපො තං සබ්‌බං භගවතො ආරොචෙසි.
එවං වුත්‌තෙ, භගවා අචිරවතං සමණුද්‌දෙසං එතදවොච – ‘‘තං කුතෙත්‌ථ, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ලබ්‌භා. යං තං නෙක්‌ඛම්‌මෙන ඤාතබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන දට්‌ඨබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන පත්‌තබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන සච්‌ඡිකාතබ්‌බං තං වත ජයසෙනො රාජකුමාරො කාමමජ්‌ඣෙ වසන්‌තො කාමෙ පරිභුඤ්‌ජන්‌තො කාමවිතක්‌කෙහි ඛජ්‌ජමානො කාමපරිළාහෙන පරිඩය්‌හමානො කාමපරියෙසනාය උස්‌සුකො [උස්‌සුක්‌කො (සබ්‌බත්‌ථ)] ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතී’’ති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
215. ‘‘සෙය්‍යථාපිස්‌සු, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ද්‌වෙ හත්‌ථිදම්‌මා වා අස්‌සදම්‌මා වා ගොදම්‌මා වා සුදන්‌තා සුවිනීතා, ද්‌වෙ හත්‌ථිදම්‌මා වා අස්‌සදම්‌මා වා ගොදම්‌මා වා අදන්‌තා අවිනීතා. තං කිං මඤ්‌ඤසි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, යෙ තෙ ද්‌වෙ හත්‌ථිදම්‌මා වා අස්‌සදම්‌මා වා ගොදම්‌මා වා සුදන්‌තා සුවිනීතා, අපි නු තෙ දන්‌තාව දන්‌තකාරණං ගච්‌ඡෙය්‍යුං, දන්‌තාව දන්‌තභූමිං සම්‌පාපුණෙය්‍යු’’න්‌ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ ද්‌වෙ හත්‌ථිදම්‌මා වා අස්‌සදම්‌මා වා ගොදම්‌මා වා අදන්‌තා අවිනීතා, අපි නු තෙ අදන්‌තාව දන්‌තකාරණං ගච්‌ඡෙය්‍යුං, අදන්‌තාව දන්‌තභූමිං සම්‌පාපුණෙය්‍යුං, සෙය්‍යථාපි තෙ ද්‌වෙ හත්‌ථිදම්‌මා වා අස්‌සදම්‌මා වා ගොදම්‌මා වා සුදන්‌තා සුවිනීතා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘එවමෙව ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, යං තං නෙක්‌ඛම්‌මෙන ඤාතබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන දට්‌ඨබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන පත්‌තබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන සච්‌ඡිකාතබ්‌බං තං වත ජයසෙනො රාජකුමාරො කාමමජ්‌ඣෙ වසන්‌තො කාමෙ පරිභුඤ්‌ජන්‌තො කාමවිතක්‌කෙහි ඛජ්‌ජමානො කාමපරිළාහෙන පරිඩය්‌හමානො කාමපරියෙසනාය උස්‌සුකො ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතී’’ති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
216. ‘‘සෙය්‍යථාපි , අග්‌ගිවෙස්‌සන, ගාමස්‌ස වා නිගමස්‌ස වා අවිදූරෙ මහාපබ්‌බතො. තමෙනං ද්‌වෙ සහායකා තම්‌හා ගාමා වා නිගමා වා නික්‌ඛමිත්‌වා හත්‌ථවිලඞ්‌ඝකෙන යෙන සො පබ්‌බතො තෙනුපසඞ්‌කමෙය්‍යුං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එකො සහායකො හෙට්‌ඨා පබ්‌බතපාදෙ තිට්‌ඨෙය්‍ය, එකො සහායකො උපරිපබ්‌බතං ආරොහෙය්‍ය. තමෙනං හෙට්‌ඨා පබ්‌බතපාදෙ ඨිතො සහායකො උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතං සහායකං එවං වෙදය්‍ය – ‘යං, සම්‌ම, කිං ත්‌වං පස්‌සසි උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො’ති? සො එවං වදෙය්‍ය – ‘පස්‌සාමි ඛො අහං, සම්‌ම, උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’’’න්‌ති.
‘‘සො එවං වදෙය්‍ය – ‘අට්‌ඨානං ඛො එතං, සම්‌ම , අනවකාසො යං ත්‌වං උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො පස්‌සෙය්‍යාසි ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’න්‌ති. තමෙනං උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො සහායකො හෙට්‌ඨිමපබ්‌බතපාදං ඔරොහිත්‌වා තං සහායකං බාහායං ගහෙත්‌වා උපරිපබ්‌බතං ආරොපෙත්‌වා මුහුත්‌තං අස්‌සාසෙත්‌වා එවං වදෙය්‍ය – ‘යං, සම්‌ම, කිං ත්‌වං පස්‌සසි උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො’ති? සො එවං වදෙය්‍ය – ‘පස්‌සාමි ඛො අහං, සම්‌ම, උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’’’න්‌ති .
‘‘සො එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉදානෙව ඛො තෙ, සම්‌ම, භාසිතං – මයං එවං ආජානාම – අට්‌ඨානං ඛො එතං සම්‌ම, අනවකාසො යං ත්‌වං උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො පස්‌සෙය්‍යාසි ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’න්‌ති. ඉදානෙව ච පන තෙ භාසිතං මයං එවං ආජානාම – ‘පස්‌සාමි ඛො අහං, සම්‌ම, උපරිපබ්‌බතෙ ඨිතො ආරාමරාමණෙය්‍යකං වනරාමණෙය්‍යකං භූමිරාමණෙය්‍යකං පොක්‌ඛරණීරාමණෙය්‍යක’න්‌ති. සො එවං වදෙය්‍ය – ‘තථා හි පනාහං, සම්‌ම, ඉමිනා මහතා පබ්‌බතෙන ආවුතො[ආවටො (සී. අට්‌ඨ. පී.), ආවුටො (ස්‍යා. කං. ක.)] දට්‌ඨෙය්‍යං නාද්‌දස’’’න්‌ති.
‘‘අතො මහන්‌තතරෙන, අග්‌ගිවෙස්‌සන, අවිජ්‌ජාඛන්‌ධෙන ජයසෙනො රාජකුමාරො ආවුතො නිවුතො [නිවුටො (ස්‍යා. කං. පී. ක.)] ඔඵුටො [ඔවුතො (සී.), ඔවුටො (ස්‍යා. කං. පී.)] පරියොනද්‌ධො. සො වත යං තං නෙක්‌ඛම්‌මෙන ඤාතබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන දට්‌ඨබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන පත්‌තබ්‌බං නෙක්‌ඛම්‌මෙන සච්‌ඡිකාතබ්‌බං තං වත ජයසෙනො රාජකුමාරො කාමමජ්‌ඣෙ වසන්‌තො කාමෙ පරිභුඤ්‌ජන්‌තො කාමවිතක්‌කෙහි ඛජ්‌ජමානො කාමපරිළාහෙන පරිඩය්‌හමානො කාමපරියෙසනාය උස්‌සුකො ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති . සචෙ ඛො තං, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ජයසෙනස්‌ස රාජකුමාරස්‌ස ඉමා ද්‌වෙ උපමා පටිභායෙය්‍යුං[පටිභාසෙය්‍යුං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)], අනච්‌ඡරියං තෙ ජයසෙනො රාජකුමාරො පසීදෙය්‍ය, පසන්‌නො ච තෙ පසන්‌නාකාරං කරෙය්‍යා’’ති. ‘‘කුතො පන මං, භන්‌තෙ, ජයසෙනස්‌ස රාජකුමාරස්‌ස ඉමා ද්‌වෙ උපමා පටිභායිස්‌සන්‌ති [පටිභාසිස්‌සන්‌ති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා, සෙය්‍යථාපිභගවන්‌ත’’න්‌ති?
217. ‘‘සෙය්‍යථාපි , අග්‌ගිවෙස්‌සන, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාවසිත්‌තො නාගවනිකං ආමන්‌තෙති – ‘එහි ත්‌වං, සම්‌ම නාගවනික, රඤ්‌ඤො නාගං අභිරුහිත්‌වා නාගවනං පවිසිත්‌වා ආරඤ්‌ඤකං නාගං අතිපස්‌සිත්‌වා රඤ්‌ඤො නාගස්‌ස ගීවායං උපනිබන්‌ධාහී’ති. ‘එවං, දෙවා’ති ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, නාගවනිකො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා රඤ්‌ඤො නාගං අභිරුහිත්‌වා නාගවනං පවිසිත්‌වා ආරඤ්‌ඤකං නාගං අතිපස්‌සිත්‌වා රඤ්‌ඤො නාගස්‌ස ගීවායං උපනිබන්‌ධති. තමෙනං රඤ්‌ඤො නාගො අබ්‌භොකාසං නීහරති. එත්‌තාවතා ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකො නාගො අබ්‌භොකාසං ගතො හොති. එත්‌ථගෙධා [එතගෙධා (සී. පී.)] හි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකා නාගා යදිදං – නාගවනං. තමෙනං නාගවනිකො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස ආරොචෙසි – ‘අබ්‌භොකාසගතො ඛො [ඛො තෙ (ස්‍යා. කං. ක.)], දෙව, ආරඤ්‌ඤකො නාගො’ති. අථ ඛො අග්‌ගිවෙස්‌සන, තමෙනං රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාවසිත්‌තො හත්‌ථිදමකං ආමන්‌තෙසි – ‘එහි ත්‌වං, සම්‌ම හත්‌ථිදමක, ආරඤ්‌ඤකං නාගං දමයාහි ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව සීලානං අභිනිම්‌මදනාය ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව සරසඞ්‌කප්‌පානං අභිනිම්‌මදනාය ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්‌මදනාය ගාමන්‌තෙ අභිරමාපනාය මනුස්‌සකන්‌තෙසු සීලෙසු සමාදපනායා’’’ති [සමාදාපනායාති (?)].
‘‘‘එවං , දෙවා’ති ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, හත්‌ථිදමකො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා මහන්‌තං ථම්‌භං පථවියං නිඛණිත්‌වා ආරඤ්‌ඤකස්‌ස නාගස්‌ස ගීවායං උපනිබන්‌ධති ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව සීලානං අභිනිම්‌මදනාය ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව සරසඞ්‌කප්‌පානං අභිනිම්‌මදනාය ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්‌මදනාය ගාමන්‌තෙ අභිරමාපනාය මනුස්‌සකන්‌තෙසු සීලෙසු සමාදපනාය. තමෙනං හත්‌ථිදමකො යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපාහි වාචාහි සමුදාචරති. යතො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකො නාගො හත්‌ථිදමකස්‌ස යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපාහි වාචාහි සමුදාචරියමානො සුස්‌සූසති, සොතං ඔදහති, අඤ්‌ඤා චිත්‌තං උපට්‌ඨාපෙති; තමෙනං හත්‌ථිදමකො උත්‌තරි තිණඝාසොදකං අනුප්‌පවෙච්‌ඡති.
‘‘යතො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකො නාගො හත්‌ථිදමකස්‌ස තිණඝාසොදකං පටිග්‌ගණ්‌හාති, තත්‍ර හත්‌ථිදමකස්‌ස එවං හොති – ‘ජීවිස්‌සති ඛො [නු ඛො (සී. ක.)] දානි ආරඤ්‌ඤකො [රඤ්‌ඤො (සී. පී.)] නාගො’ති. තමෙනං හත්‌ථිදමකො උත්‌තරි කාරණං කාරෙති – ‘ආදිය, භො, නික්‌ඛිප, භො’ති. යතො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකො නාගො හත්‌ථිදමකස්‌ස ආදානනික්‌ඛෙපෙ වචනකරො හොති ඔවාදප්‌පටිකරො, තමෙනං හත්‌ථිදමකො උත්‌තරි කාරණං කාරෙති – ‘අභික්‌කම, භො, පටික්‌කම, භො’ති. යතො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකො නාගො හත්‌ථිදමකස්‌ස අභික්‌කමපටික්‌කමවචනකරො හොති ඔවාදප්‌පටිකරො, තමෙනං හත්‌ථිදමකො උත්‌තරි කාරණං කාරෙති – ‘උට්‌ඨහ, භො, නිසීද, භො’ති. යතො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ආරඤ්‌ඤකො නාගො හත්‌ථිදමකස්‌ස උට්‌ඨානනිසජ්‌ජාය වචනකරො හොති ඔවාදප්‌පටිකරො, තමෙනං හත්‌ථිදමකො උත්‌තරි ආනෙඤ්‌ජං නාම කාරණං කාරෙති, මහන්‌තස්‌ස ඵලකං සොණ්‌ඩාය උපනිබන්‌ධති, තොමරහත්‌ථො ච පුරිසො උපරිගීවාය නිසින්‌නො හොති, සමන්‌තතො ච තොමරහත්‌ථා පුරිසා පරිවාරෙත්‌වා ඨිතා හොන්‌ති, හත්‌ථිදමකො ච දීඝතොමරයට්‌ඨිං ගහෙත්‌වා පුරතො ඨිතො හොති. සො ආනෙඤ්‌ජං කාරණං කාරියමානො නෙව පුරිමෙ පාදෙ චොපෙති න පච්‌ඡිමෙ පාදෙ චොපෙති, න පුරිමකායං චොපෙති න පච්‌ඡිමකායං චොපෙති, න සීසං චොපෙති, න කණ්‌ණෙ චොපෙති, න දන්‌තෙ චොපෙති , න නඞ්‌ගුට්‌ඨං චොපෙති, න සොණ්‌ඩං චොපෙති. සො හොති ආරඤ්‌ඤකො නාගො ඛමො සත්‌තිප්‌පහාරානං අසිප්‌පහාරානං උසුප්‌පහාරානං සරපත්‌තප්‌පහාරානං[පරසත්‌ථප්‌පහාරානං (සී.), පරසත්‌තුප්‌පහාරානං (ස්‍යා. කං. පී.)]භෙරිපණවවංසසඞ්‌ඛඩිණ්‌ඩිමනින්‌නාදසද්‌දානං[භෙරිපණවසඞ්‌ඛතිණවනින්‌නාදසද්‌දානං (පී.)] සබ්‌බවඞ්‌කදොසනිහිතනින්‌නීතකසාවො රාජාරහො රාජභොග්‌ගො රඤ්‌ඤො අඞ්‌ගන්‌තෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති.
218. ‘‘එවමෙව ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ඉධ තථාගතො ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා. සො ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්‍රහ්‌මකං සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණිං පජං සදෙවමනුස්‌සං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති. සො ධම්‌මං දෙසෙති ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං, කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙති. තං ධම්‌මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්‌තො වා අඤ්‌ඤතරස්‌මිං වා කුලෙ පච්‌චාජාතො. සො තං ධම්‌මං සුත්‌වා තථාගතෙ සද්‌ධං පටිලභති. සො තෙන සද්‌ධාපටිලාභෙන සමන්‌නාගතො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘සම්‌බාධො ඝරාවාසො රජාපථො, අබ්‌භොකාසො පබ්‌බජ්‌ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්‌ඣාවසතා එකන්‌තපරිපුණ්‌ණං එකන්‌තපරිසුද්‌ධං සඞ්‌ඛලිඛිතං බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතුං. යංනූනාහං කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජෙය්‍ය’න්‌ති.
‘‘සො අපරෙන සමයෙන අප්‌පං වා භොගක්‌ඛන්‌ධං පහාය මහන්‌තං වා භොගක්‌ඛන්‌ධං පහාය අප්‌පං වා ඤාතිපරිවට්‌ටං පහාය මහන්‌තං වා ඤාතිපරිවට්‌ටං පහාය කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. එත්‌තාවතා ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, අරියසාවකො අබ්‌භොකාසගතො හොති. එත්‌ථගෙධා හි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, දෙවමනුස්‌සා යදිදං – පඤ්‌ච කාමගුණා. තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, සීලවා හොහි, පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරාහි ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො, අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී, සමාදාය සික්‌ඛස්‌සු සික්‌ඛාපදෙසූ’’’ති.
‘‘යතො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, අරියසාවකො සීලවා හොති, පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී, සමාදාය සික්‌ඛති සික්‌ඛාපදෙසු, තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරො හොහි, චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා මා නිමිත්‌තග්‌ගාහී…පෙ.… (යථා ගණකමොග්‌ගල්‌ලානසුත්‌තන්‌තෙ, එවං විත්‌ථාරෙතබ්‌බානි.)
219. ‘‘සො ඉමෙ පඤ්‌ච නීවරණෙ පහාය චෙතසො උපක්‌කිලෙසෙ පඤ්‌ඤාය දුබ්‌බලීකරණෙ කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. වෙදනාසු…පෙ.… චිත්‌තෙ…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. සෙය්‍යථාපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, හත්‌ථිදමකො මහන්‌තං ථම්‌භං පථවියං නිඛණිත්‌වා ආරඤ්‌ඤකස්‌ස නාගස්‌ස ගීවායං උපනිබන්‌ධති ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව සීලානං අභිනිම්‌මදනාය ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව සරසඞ්‌කප්‌පානං අභිනිම්‌මදනාය ආරඤ්‌ඤකානඤ්‌චෙව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්‌මදනාය ගාමන්‌තෙ අභිරමාපනාය මනුස්‌සකන්‌තෙසු සීලෙසු සමාදපනාය; එවමෙව ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, අරියසාවකස්‌ස ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා චෙතසො උපනිබන්‌ධනා හොන්‌ති ගෙහසිතානඤ්‌චෙව සීලානං අභිනිම්‌මදනාය ගෙහසිතානඤ්‌චෙව සරසඞ්‌කප්‌පානං අභිනිම්‌මදනාය ගෙහසිතානඤ්‌චෙව දරථකිලමථපරිළාහානං අභිනිම්‌මදනාය ඤායස්‌ස අධිගමාය නිබ්‌බානස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය.
220. ‘‘තමෙනං තථාගතො උත්‌තරිං විනෙති – ‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, කායෙ කායානුපස්‌සී විහරාහි , මා ච කාමූපසංහිතං විතක්‌කං විතක්‌කෙසි. වෙදනාසු… චිත්‌තෙ… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරාහි, මා ච කාමූපසංහිතං විතක්‌කං විතක්‌කෙසී’’’ති.
‘‘සො විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං…පෙ.… තතියං ඣානං… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො…පෙ.… ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
221. ‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ සත්‌තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ, සුගතෙ දුග්‌ගතෙ…පෙ.… යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති; ‘ඉමෙ ආසවා’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස එවං ජානතො එවං පස්‌සතො කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, භවාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, අවිජ්‌ජාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති.
‘‘සො හොති භික්‌ඛු ඛමො සීතස්‌ස උණ්‌හස්‌ස ජිඝච්‌ඡාය පිපාසාය ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්‌ඵස්‌සානංදුරුත්‌තානං දුරාගතානං වචනපථානං, උප්‌පන්‌නානං සාරීරිකානං වෙදනානං දුක්‌ඛානං තිබ්‌බානං ඛරානං කටුකානං අසාතානං අමනාපානං පාණහරානං අධිවාසකජාතිකො හොති සබ්‌බරාගදොසමොහනිහිතනින්‌නීතකසාවො ආහුනෙය්‍යො පාහුනෙය්‍යො දක්‌ඛිණෙය්‍යො අඤ්‌ජලිකරණීයො අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌ස.
222. ‘‘මහල්‌ලකො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, රඤ්‌ඤො නාගො අදන්‌තො අවිනීතො කාලඞ්‌කරොති, ‘අදන්‌තමරණං[අදන්‌තං මරණං (ක.)] මහල්‌ලකො රඤ්‌ඤො නාගො කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති; මජ්‌ඣිමො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, රඤ්‌ඤො නාගො. දහරො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, රඤ්‌ඤො නාගො අදන්‌තො අවිනීතො කාලඞ්‌කරොති , ‘අදන්‌තමරණං දහරො රඤ්‌ඤො නාගො කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති; එවමෙව ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ථෙරො චෙපි භික්‌ඛු අඛීණාසවො කාලඞ්‌කරොති, ‘අදන්‌තමරණං ථෙරො භික්‌ඛු කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති; මජ්‌ඣිමො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, භික්‌ඛු. නවො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, භික්‌ඛු අඛීණාසවො කාලඞ්‌කරොති, ‘අදන්‌තමරණං නවො භික්‌ඛු කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති.
‘‘මහල්‌ලකො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, රඤ්‌ඤො නාගො සුදන්‌තො සුවිනීතො කාලඞ්‌කරොති, ‘දන්‌තමරණං මහල්‌ලකො රඤ්‌ඤො නාගො කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති; මජ්‌ඣිමො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, රඤ්‌ඤො නාගො… දහරො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, රඤ්‌ඤො නාගො සුදන්‌තො සුවිනීතො කාලඞ්‌කරොති, ‘දන්‌තමරණං දහරො රඤ්‌ඤො නාගො කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති; එවමෙව ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, ථෙරො චෙපි භික්‌ඛු ඛීණාසවො කාලඞ්‌කරොති, ‘දන්‌තමරණං ථෙරො භික්‌ඛු කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති; මජ්‌ඣිමො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, භික්‌ඛු. නවො චෙපි, අග්‌ගිවෙස්‌සන, භික්‌ඛු ඛීණාසවො කාලඞ්‌කරොති, ‘දන්‌තමරණං නවො භික්‌ඛු කාලඞ්‌කතො’ත්‌වෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡතී’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො අචිරවතො සමණුද්‌දෙසො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
දන්‌තභූමිසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඤ්‌චමං.
No comments:
Post a Comment