10. සඞ්‌ගාරවසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
473. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කොසලෙසු චාරිකං චරති මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං. තෙන ඛො පන සමයෙන ධනඤ්‌ජානී [ධානඤ්‌ජානී (සී. පී.)] නාම බ්‍රාහ්‌මණී චඤ්‌චලිකප්‌පෙ [මණ්‌ඩලකප්‌පෙ (සී.), පච්‌චලකප්‌පෙ (ස්‍යා. කං.), චණ්‌ඩලකප්‌පෙ (පී.)] පටිවසති අභිප්‌පසන්‌නා බුද්‌ධෙ ච ධම්‌මෙ ච සඞ්‌ඝෙ ච. අථ ඛො ධනඤ්‌ජානී බ්‍රාහ්‌මණී උපක්‌ඛලිත්‌වා තික්‌ඛත්‌තුං උදානං උදානෙසි – ‘‘නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස. නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස. නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’’ති .
තෙන ඛො පන සමයෙන සඞ්‌ගාරවො නාම මාණවො චඤ්‌චලිකප්‌පෙ පටිවසති තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සනිඝණ්‌ඩුකෙටුභානං සාක්‌ඛරප්‌පභෙදානං ඉතිහාසපඤ්‌චමානං , පදකො, වෙය්‍යාකරණො, ලොකායතමහාපුරිසලක්‌ඛණෙසු අනවයො. අස්‌සොසි ඛො සඞ්‌ගාරවො මාණවො ධනඤ්‌ජානියා බ්‍රාහ්‌මණියා එවං වාචං භාසමානාය. සුත්‌වා ධනඤ්‌ජානිං බ්‍රාහ්‌මණිං එතදවොච – ‘‘අවභූතාව අයං [අවභූතා චයං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] ධනඤ්‌ජානී බ්‍රාහ්‌මණී, පරභූතාව අයං [පරාභූතා චයං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] ධනඤ්‌ජානී බ්‍රාහ්‌මණී, විජ්‌ජමානානං (තෙවිජ්‌ජානං) [( ) සී. ස්‍යා. කං. පී. පොත්‌ථකෙසු නත්‌ථි] බ්‍රාහ්‌මණානං, අථ ච පන තස්‌ස මුණ්‌ඩකස්‌ස සමණකස්‌ස වණ්‌ණං භාසිස්‌සතී’’ති [භාසතීති (සී. ස්‍යා. කං. පී)]. ‘‘න හි පන ත්‌වං, තාත භද්‍රමුඛ, තස්‌ස භගවතො සීලපඤ්‌ඤාණං ජානාසි. සචෙ ත්‌වං, තාත භද්‍රමුඛ, තස්‌ස භගවතො සීලපඤ්‌ඤාණං ජානෙය්‍යාසි, න ත්‌වං, තාත භද්‍රමුඛ, තං භගවන්‌තං අක්‌කොසිතබ්‌බං පරිභාසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤෙය්‍යාසී’’ති. ‘‘තෙන හි, භොති, යදා සමණො ගොතමො චඤ්‌චලිකප්‌පං අනුප්‌පත්‌තො හොති අථ මෙ ආරොචෙය්‍යාසී’’ති. ‘‘එවං, භද්‍රමුඛා’’ති ඛො ධනඤ්‌ජානී බ්‍රාහ්‌මණී සඞ්‌ගාරවස්‌ස මාණවස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
අථ ඛො භගවා කොසලෙසු අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන චඤ්‌චලිකප්‌පං තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා චඤ්‌චලිකප්‌පෙ විහරති තොදෙය්‍යානං බ්‍රාහ්‌මණානං අම්‌බවනෙ. අස්‌සොසි ඛො ධනඤ්‌ජානී බ්‍රාහ්‌මණී – ‘‘භගවා කිර චඤ්‌චලිකප්‌පං අනුප්‌පත්‌තො, චඤ්‌චලිකප්‌පෙ විහරති තොදෙය්‍යානං බ්‍රාහ්‌මණානං අම්‌බවනෙ’’ති. අථ ඛො ධනඤ්‌ජානී බ්‍රාහ්‌මණී යෙන සඞ්‌ගාරවො මාණවො තෙනුපසඞ්‌කමි ; උපසඞ්‌කමිත්‌වා සඞ්‌ගාරවං මාණවං එතදවොච – ‘‘අයං, තාත භද්‍රමුඛ, සො භගවා චඤ්‌චලිකප්‌පං අනුප්‌පත්‌තො, චඤ්‌චලිකප්‌පෙ විහරති තොදෙය්‍යානං බ්‍රාහ්‌මණානං අම්‌බවනෙ. යස්‌සදානි, තාත භද්‍රමුඛ, කාලං මඤ්‌ඤසී’’ති.
474. ‘‘එවං, භො’’ති ඛො සඞ්‌ගාරවො මාණවො ධනඤ්‌ජානියා බ්‍රාහ්‌මණියා පටිස්‌සුත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සඞ්‌ගාරවො මාණවො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සන්‌ති ඛො, භො ගොතම, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති. තත්‍ර, භො ගොතම, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති, තෙසං භවං ගොතමො කතමො’’ති? ‘‘දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තානං, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌තානම්‌පි ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, වෙමත්‌තං වදාමි. සන්‌ති, භාරද්‌වාජ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අනුස්‌සවිකා. තෙ අනුස්‌සවෙන දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති; සෙය්‍යථාපි බ්‍රාහ්‌මණා තෙවිජ්‌ජා. සන්‌ති පන, භාරද්‌වාජ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා කෙවලං සද්‌ධාමත්‌තකෙන දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති; සෙය්‍යථාපි තක්‌කී වීමංසී. සන්‌ති, භාරද්‌වාජ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බෙ අනනුස්‌සුතෙසු ධම්‌මෙසු සාමංයෙව ධම්‌මං අභිඤ්‌ඤාය දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති. තත්‍ර, භාරද්‌වාජ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බෙ අනනුස්‌සුතෙසු ධම්‌මෙසු සාමංයෙව ධම්‌මං අභිඤ්‌ඤාය දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති, තෙසාහමස්‌මි. තදමිනාපෙතං, භාරද්‌වාජ, පරියායෙන වෙදිතබ්‌බං, යථා යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බෙ අනනුස්‌සුතෙසු ධම්‌මෙසු සාමංයෙව ධම්‌මං අභිඤ්‌ඤාය දිට්‌ඨධම්‌මාභිඤ්‌ඤාවොසානපාරමිප්‌පත්‌තා, ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං පටිජානන්‌ති, තෙසාහමස්‌මි.
475. ‘‘ඉධ මෙ, භාරද්‌වාජ, පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා අනභිසම්‌බුද්‌ධස්‌ස බොධිසත්‌තස්‌සෙව සතො එතදහොසි – ‘සම්‌බාධො ඝරාවාසො රජාපථො, අබ්‌භොකාසො පබ්‌බජ්‌ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්‌ඣාවසතා එකන්‌තපරිපුණ්‌ණං එකන්‌තපරිසුද්‌ධං සඞ්‌ඛලිඛිතං බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතුං. යංනූනාහං කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, අපරෙන සමයෙන දහරොව සමානො සුසුකාළකෙසො භද්‍රෙන යොබ්‌බනෙන සමන්‌නාගතො පඨමෙන වයසා අකාමකානං මාතාපිතූනං අස්‌සුමුඛානං රුදන්‌තානං කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිං. සො එවං පබ්‌බජිතො සමානො කිංකුසලගවෙසී අනුත්‌තරං සන්‌තිවරපදං පරියෙසමානො යෙන ආළාරො කාලාමො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආළාරං කාලාමං එතදවොචං – ‘ඉච්‌ඡාමහං, ආවුසො කාලාම, ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතු’න්‌ති. එවං වුත්‌තෙ, භාරද්‌වාජ, ආළාරො කාලාමො මං එතදවොච – ‘විහරතායස්‌මා. තාදිසො අයං ධම්‌මො යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො නචිරස්‌සෙව සකං ආචරියකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරෙය්‍යා’ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, නචිරස්‌සෙව ඛිප්‌පමෙව තං ධම්‌මං පරියාපුණිං. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, තාවතකෙනෙව ඔට්‌ඨපහතමත්‌තෙන ලපිතලාපනමත්‌තෙන ‘ඤාණවාදඤ්‌ච වදාමි, ථෙරවාදඤ්‌ච ජානාමි, පස්‌සාමී’ති ච පටිජානාමි, අහඤ්‌චෙව අඤ්‌ඤෙ ච. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘න ඛො ආළාරො කාලාමො ඉමං ධම්‌මං කෙවලං සද්‌ධාමත්‌තකෙන සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමීති පවෙදෙති; අද්‌ධා ආළාරො කාලාමො ඉමං ධම්‌මං ජානං පස්‌සං විහරතී’ති.
‘‘අථ ඛ්‌වාහං, භාරද්‌වාජ, යෙන ආළාරො කාලාමො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආළාරං කාලාමං එතදවොචං – ‘කිත්‌තාවතා නො, ආවුසො කාලාම, ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමීති පවෙදෙසී’ති? එවං වුත්‌තෙ, භාරද්‌වාජ, ආළාරො කාලාමො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං පවෙදෙසි. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘න ඛො ආළාරස්‌සෙව කාලාමස්‌ස අත්‌ථි සද්‌ධා, මය්‌හංපත්‌ථි සද්‌ධා; න ඛො ආළාරස්‌සෙව කාලාමස්‌ස අත්‌ථි වීරියං…පෙ.… සති… සමාධි… පඤ්‌ඤා, මය්‌හංපත්‌ථි පඤ්‌ඤා. යංනූනාහං යං ධම්‌මං ආළාරො කාලාමො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමීති පවෙදෙති තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය පදහෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, නචිරස්‌සෙව ඛිප්‌පමෙව තං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසිං. අථ ඛ්‌වාහං, භාරද්‌වාජ, යෙන ආළාරො කාලාමො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආළාරං කාලාමං එතදවොචං – ‘එත්‌තාවතා නො, ආවුසො කාලාම, ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙසී’ති? ‘එත්‌තාවතා ඛො අහං, ආවුසො, ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙමී’ති. ‘අහම්‌පි ඛො, ආවුසො, එත්‌තාවතා ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. ‘ලාභා නො, ආවුසො, සුලද්‌ධං නො, ආවුසො, යෙ මයං ආයස්‌මන්‌තං තාදිසං සබ්‍රහ්‌මචාරිං පස්‌සාම. ඉති යාහං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙමි තං ත්‌වං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරසි; යං ත්‌වං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරසි තමහං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙමි. ඉති යාහං ධම්‌මං ජානාමි තං ත්‌වං ධම්‌මං ජානාසි, යං ත්‌වං ධම්‌මං ජානාසි තමහං ධම්‌මං ජානාමි . ඉති යාදිසො අහං තාදිසො තුවං, යාදිසො තුවං තාදිසො අහං. එහි දානි, ආවුසො, උභොව සන්‌තා ඉමං ගණං පරිහරාමා’ති. ඉති ඛො, භාරද්‌වාජ, ආළාරො කාලාමො ආචරියො මෙ සමානො අත්‌තනො අන්‌තෙවාසිං මං සමානං අත්‌තනා සමසමං ඨපෙසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජෙසි. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘නායං ධම්‌මො නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තති, යාවදෙව ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනූපපත්‌තියා’ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, තං ධම්‌මං අනලඞ්‌කරිත්‌වා තස්‌මා ධම්‌මා නිබ්‌බිජ්‌ජ අපක්‌කමිං.
476. ‘‘සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, කිංකුසලගවෙසී අනුත්‌තරං සන්‌තිවරපදං පරියෙසමානො යෙන උදකො රාමපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා උදකං රාමපුත්‌තං එතදවොචං – ‘ඉච්‌ඡාමහං, ආවුසො [පස්‌ස ම. නි. 1.278 පාසරාසිසුත්‌තෙ], ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරිතු’න්‌ති. එවං වුත්‌තෙ, භාරද්‌වාජ, උදකො රාමපුත්‌තො මං එතදවොච – ‘විහරතායස්‌මා. තාදිසො අයං ධම්‌මො යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො නචිරස්‌සෙව සකං ආචරියකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරෙය්‍යා’ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, නචිරස්‌සෙව ඛිප්‌පමෙව තං ධම්‌මං පරියාපුණිං. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, තාවතකෙනෙව ඔට්‌ඨපහතමත්‌තෙන ලපිතලාපනමත්‌තෙන ‘ඤාණවාදඤ්‌ච වදාමි, ථෙරවාදඤ්‌ච ජානාමි, පස්‌සාමී’ති ච පටිජානාමි, අහඤ්‌චෙව අඤ්‌ඤෙ ච . තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘න ඛො රාමො ඉමං ධම්‌මං කෙවලං සද්‌ධාමත්‌තකෙන සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමීති පවෙදෙසි; අද්‌ධා රාමො ඉමං ධම්‌මං ජානං පස්‌සං විහාසී’ති. අථ ඛ්‌වාහං, භාරද්‌වාජ, යෙන උදකො රාමපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා උදකං රාමපුත්‌තං එතදවොචං – ‘කිත්‌තාවතා නො, ආවුසො, රාමො ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමීති පවෙදෙසී’ති? එවං වුත්‌තෙ, භාරද්‌වාජ, උදකො රාමපුත්‌තො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං පවෙදෙසි. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘න ඛො රාමස්‌සෙව අහොසි සද්‌ධා, මය්‌හංපත්‌ථි සද්‌ධා; න ඛො රාමස්‌සෙව අහොසි වීරියං…පෙ.… සති… සමාධි… පඤ්‌ඤා, මය්‌හංපත්‌ථි පඤ්‌ඤා. යංනූනාහං යං ධම්‌මං රාමො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමීති පවෙදෙසි තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය පදහෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, නචිරස්‌සෙව ඛිප්‌පමෙව තං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසිං.
‘‘අථ ඛ්‌වාහං, භාරද්‌වාජ, යෙන උදකො රාමපුත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා උදකං රාමපුත්‌තං එතදවොචං – ‘එත්‌තාවතා නො, ආවුසො, රාමො ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙසී’ති? ‘එත්‌තාවතා ඛො, ආවුසො, රාමො ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙසී’ති. ‘අහම්‌පි ඛො, ආවුසො, එත්‌තාවතා ඉමං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. ‘ලාභා නො, ආවුසො, සුලද්‌ධං නො, ආවුසො, යෙ මයං ආයස්‌මන්‌තං තාදිසං සබ්‍රහ්‌මචාරිං පස්‌සාම. ඉති යං ධම්‌මං රාමො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙසි තං ත්‌වං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරසි; යං ත්‌වං ධම්‌මං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරසි තං ධම්‌මං රාමො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ පවෙදෙසි. ඉති යං ධම්‌මං රාමො අභිඤ්‌ඤාසි තං ත්‌වං ධම්‌මං ජානාසි, යං ත්‌වං ධම්‌මං ජානාසි තං ධම්‌මං රාමො අභිඤ්‌ඤාසි. ඉති යාදිසො රාමො අහොසි තාදිසො තුවං, යාදිසො තුවං තාදිසො රාමො අහොසි. එහි දානි, ආවුසො, තුවං ඉමං ගණං පරිහරා’ති. ඉති ඛො, භාරද්‌වාජ, උදකො රාමපුත්‌තො සබ්‍රහ්‌මචාරී මෙ සමානො ආචරියට්‌ඨානෙ මං ඨපෙසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජෙසි. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘නායං ධම්‌මො නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තති, යාවදෙව නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනූපපත්‌තියා’ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, තං ධම්‌මං අනලඞ්‌කරිත්‌වා තස්‌මා ධම්‌මා නිබ්‌බිජ්‌ජ අපක්‌කමිං.
477. ‘‘සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, කිංකුසලගවෙසී අනුත්‌තරං සන්‌තිවරපදං පරියෙසමානො මගධෙසු අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන උරුවෙළා සෙනානිගමො තදවසරිං. තත්‌ථද්‌දසං රමණීයං භූමිභාගං, පාසාදිකඤ්‌ච වනසණ්‌ඩං, නදිඤ්‌ච සන්‌දන්‌තිං සෙතකං සුපතිත්‌ථං රමණීයං, සමන්‌තා ච ගොචරගාමං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘රමණීයො වත, භො, භූමිභාගො, පාසාදිකො ච වනසණ්‌ඩො, නදී ච සන්‌දති සෙතකා සුපතිත්‌ථා රමණීයා, සමන්‌තා ච ගොචරගාමො. අලං වතිදං කුලපුත්‌තස්‌ස පධානත්‌ථිකස්‌ස පධානායා’ති . සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, තත්‌ථෙව නිසීදිං – ‘අලමිදං පධානායා’ති. අපිස්‌සු මං, භාරද්‌වාජ, තිස්‌සො උපමා පටිභංසු අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, අල්‌ලං කට්‌ඨං සස්‌නෙහං උදකෙ නික්‌ඛිත්‌තං. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය උත්‌තරාරණිං ආදාය – ‘අග්‌ගිං අභිනිබ්‌බත්‌තෙස්‌සාමි, තෙජො පාතුකරිස්‌සාමී’ති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, භාරද්‌වාජ, අපි නු සො පුරිසො අමුං අල්‌ලං කට්‌ඨං සස්‌නෙහං උදකෙ නික්‌ඛිත්‌තං උත්‌තරාරණිං ආදාය අභිමන්‌ථෙන්‌තො අග්‌ගිං අභිනිබ්‌බත්‌තෙය්‍ය, තෙජො පාතුකරෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම. තං කිස්‌ස හෙතු? අදුඤ්‌හි, භො ගොතම, අල්‌ලං කට්‌ඨං සස්‌නෙහං, තඤ්‌ච පන උදකෙ නික්‌ඛිත්‌තං; යාවදෙව ච පන සො පුරිසො කිලමථස්‌ස විඝාතස්‌ස භාගී අස්‌සා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, භාරද්‌වාජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා කායෙන චෙව චිත්‌තෙන ච කාමෙහි අවූපකට්‌ඨා විහරන්‌ති, යො ච නෙසං කාමෙසු කාමච්‌ඡන්‌දො කාමස්‌නෙහො කාමමුච්‌ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහො සො ච අජ්‌ඣත්‌තං න සුප්‌පහීනො හොති න සුප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, ඔපක්‌කමිකා චෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති, අභබ්‌බාව තෙ ඤාණාය දස්‌සනාය අනුත්‌තරාය සම්‌බොධාය. නො චපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති අභබ්‌බාව තෙ ඤාණාය දස්‌සනාය අනුත්‌තරාය සම්‌බොධාය. අයං ඛො මං, භාරද්‌වාජ, පඨමා උපමා පටිභාසි අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා.
478. ‘‘අපරාපි ඛො මං, භාරද්‌වාජ, දුතියා උපමා පටිභාසි අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා. සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, අල්‌ලං කට්‌ඨං සස්‌නෙහං ආරකා උදකා ථලෙ නික්‌ඛිත්‌තං. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය උත්‌තරාරණිං ආදාය – ‘අග්‌ගිං අභිනිබ්‌බත්‌තෙස්‌සාමි, තෙජො පාතුකරිස්‌සාමී’ති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, භාරද්‌වාජ, අපි නු සො පුරිසො අමුං අල්‌ලං කට්‌ඨං සස්‌නෙහං ආරකා උදකා ථලෙ නික්‌ඛිත්‌තං උත්‌තරාරණිං ආදාය අභිමන්‌ථෙන්‌තො අග්‌ගිං අභිනිබ්‌බත්‌තෙය්‍ය තෙජො පාතුකරෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම. තං කිස්‌ස හෙතු? අදුඤ්‌හි, භො ගොතම, අල්‌ලං කට්‌ඨං සස්‌නෙහං, කිඤ්‌චාපි ආරකා උදකා ථලෙ නික්‌ඛිත්‌තං; යාවදෙව ච පන සො පුරිසො කිලමථස්‌ස විඝාතස්‌ස භාගී අස්‌සා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, භාරද්‌වාජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා කායෙන චෙව චිත්‌තෙන ච කාමෙහි වූපකට්‌ඨා විහරන්‌ති, යො ච නෙසං කාමෙසු කාමච්‌ඡන්‌දො කාමස්‌නෙහො කාමමුච්‌ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහො සො ච අජ්‌ඣත්‌තං න සුප්‌පහීනො හොති න සුප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, ඔපක්‌කමිකා චෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති, අභබ්‌බාව තෙ ඤාණාය දස්‌සනාය අනුත්‌තරාය සම්‌බොධාය. නො චෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති, අභබ්‌බාව තෙ ඤාණාය දස්‌සනාය අනුත්‌තරාය සම්‌බොධාය. අයං ඛො මං, භාරද්‌වාජ, දුතියා උපමා පටිභාසි අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා.
479. ‘‘අපරාපි ඛො මං, භාරද්‌වාජ, තතියා උපමා පටිභාසි අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා. සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, සුක්‌ඛං කට්‌ඨං කොළාපං ආරකා උදකා ථලෙ නික්‌ඛිත්‌තං. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය උත්‌තරාරණිං ආදාය – ‘අග්‌ගිං අභිනිබ්‌බත්‌තෙස්‌සාමි, තෙජො පාතුකරිස්‌සාමී’ති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, භාරද්‌වාජ, අපි නු සො පුරිසො අමුං සුක්‌ඛං කට්‌ඨං කොළාපං ආරකා උදකා ථලෙ නික්‌ඛිත්‌තං උත්‌තරාරණිං ආදාය අභිමන්‌ථෙන්‌තො අග්‌ගිං අභිනිබ්‌බත්‌තෙය්‍ය, තෙජො පාතුකරෙය්‍යා’’ති? ‘‘එවං භො ගොතම. තං කිස්‌ස හෙතු? අදුඤ්‌හි, භො ගොතම, සුක්‌ඛං කට්‌ඨං කොළාපං, තඤ්‌ච පන ආරකා උදකා ථලෙ නික්‌ඛිත්‌ත’’න්‌ති. ‘‘එවමෙව ඛො, භාරද්‌වාජ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා කායෙන චෙව චිත්‌තෙන ච කාමෙහි වූපකට්‌ඨා විහරන්‌ති, යො ච නෙසං කාමෙසු කාමච්‌ඡන්‌දො කාමස්‌නෙහො කාමමුච්‌ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහො සො ච අජ්‌ඣත්‌තං සුප්‌පහීනො හොති සුප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, ඔපක්‌කමිකා චෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති, භබ්‌බාව තෙ ඤාණාය දස්‌සනාය අනුත්‌තරාය සම්‌බොධාය. නො චෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති, භබ්‌බාව තෙ ඤාණාය දස්‌සනාය අනුත්‌තරාය සම්‌බොධාය. අයං ඛො මං, භාරද්‌වාජ, තතියා උපමා පටිභාසි අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා. ඉමා ඛො මං, භාරද්‌වාජ, තිස්‌සො උපමා පටිභංසු අනච්‌ඡරියා පුබ්‌බෙ අස්‌සුතපුබ්‌බා.
480. ‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං දන්‌තෙභිදන්‌තමාධාය, ජිව්‌හාය තාලුං ආහච්‌ච, චෙතසා චිත්‌තං අභිනිග්‌ගණ්‌හෙය්‍යං අභිනිප්‌පීළෙය්‍යං අභිසන්‌තාපෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, දන්‌තෙභිදන්‌තමාධාය, ජිව්‌හාය තාලුං ආහච්‌ච, චෙතසා චිත්‌තං අභිනිග්‌ගණ්‌හාමි අභිනිප්‌පීළෙමි අභිසන්‌තාපෙමි. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, දන්‌තෙභිදන්‌තමාධාය, ජිව්‌හාය තාලුං ආහච්‌ච, චෙතසා චිත්‌තං අභිනිග්‌ගණ්‌හතො අභිනිප්‌පීළයතො අභිසන්‌තාපයතො කච්‌ඡෙහි සෙදා මුච්‌චන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, බලවා පුරිසො දුබ්‌බලතරං පුරිසං සීසෙ වා ගහෙත්‌වා ඛන්‌ධෙ වා ගහෙත්‌වා අභිනිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය අභිනිප්‌පීළෙය්‍ය අභිසන්‌තාපෙය්‍ය, එවමෙව ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, දන්‌තෙභිදන්‌තමාධාය, ජිව්‌හාය තාලුං ආහච්‌ච, චෙතසා චිත්‌තං අභිනිග්‌ගණ්‌හතො අභිනිප්‌පීළයතො අභිසන්‌තාපයතො කච්‌ඡෙහි සෙදා මුච්‌චන්‌ති. ආරද්‌ධං ඛො පන මෙ, භාරද්‌වාජ, වීරියං හොති අසල්‌ලීනං, උපට්‌ඨිතා සති අසම්‌මුට්‌ඨා; සාරද්‌ධො ච පන මෙ කායො හොති අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, තෙනෙව දුක්‌ඛප්‌පධානෙන පධානාභිතුන්‌නස්‌ස සතො.
481. ‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං අප්‌පාණකංයෙව ඣානං ඣායෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙ උපරුන්‌ධිං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු කණ්‌ණසොතෙහි වාතානං නික්‌ඛමන්‌තානං අධිමත්‌තො සද්‌දො හොති. සෙය්‍යථාපි නාම කම්‌මාරගග්‌ගරියා ධමමානාය අධිමත්‌තො සද්‌දො හොති, එවමෙව ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු කණ්‌ණසොතෙහි වාතානං නික්‌ඛමන්‌තානං අධිමත්‌තො සද්‌දො හොති. ආරද්‌ධං ඛො පන මෙ, භාරද්‌වාජ, වීරියං හොති අසල්‌ලීනං, උපට්‌ඨිතා සති අසම්‌මුට්‌ඨා; සාරද්‌ධො ච පන මෙ කායො හොති අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, තෙනෙව දුක්‌ඛප්‌පධානෙන පධානාභිතුන්‌නස්‌ස සතො.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං අප්‌පාණකංයෙව ඣානං ඣායෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙ උපරුන්‌ධිං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තා වාතා මුද්‌ධනි ඌහනන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, බලවා පුරිසො, තිණ්‌හෙන සිඛරෙන මුද්‌ධනි අභිමත්‌ථෙය්‍ය, එවමෙව ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තා වාතා මුද්‌ධනි ඌහනන්‌ති. ආරද්‌ධං ඛො පන මෙ, භාරද්‌වාජ, වීරියං හොති අසල්‌ලීනං , උපට්‌ඨිතා සති අසම්‌මුට්‌ඨා; සාරද්‌ධො ච පන මෙ කායො හොති අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, තෙනෙව දුක්‌ඛප්‌පධානෙන පධානාභිතුන්‌නස්‌ස සතො.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං අප්‌පාණකංයෙව ඣානං ඣායෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙ උපරුන්‌ධිං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තා සීසෙ සීසවෙදනා හොන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, බලවා පුරිසො දළ්‌හෙන වරත්‌තක්‌ඛණ්‌ඩෙන සීසෙ සීසවෙඨං දදෙය්‍ය, එවමෙව ඛො, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තා සීසෙ සීසවෙදනා හොන්‌ති. ආරද්‌ධං ඛො පන මෙ, භාරද්‌වාජ, වීරියං හොති අසල්‌ලීනං, උපට්‌ඨිතා සති අසම්‌මුට්‌ඨා; සාරද්‌ධො ච පන මෙ කායො හොති අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, තෙනෙව දුක්‌ඛප්‌පධානෙන පධානාභිතුන්‌නස්‌ස සතො.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං අප්‌පාණකංයෙව ඣානං ඣායෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙ උපරුන්‌ධිං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තා වාතා කුච්‌ඡිං පරිකන්‌තන්‌ති. සෙය්‍යථාපි , භාරද්‌වාජ, දක්‌ඛො ගොඝාතකො වා ගොඝාතකන්‌තෙවාසී වා තිණ්‌හෙන ගොවිකන්‌තනෙන කුච්‌ඡිං පරිකන්‌තෙය්‍ය, එවමෙව ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තා වාතා කුච්‌ඡිං පරිකන්‌තන්‌ති. ආරද්‌ධං ඛො පන මෙ, භාරද්‌වාජ, වීරියං හොති අසල්‌ලීනං උපට්‌ඨිතා සති අසම්‌මුට්‌ඨා; සාරද්‌ධො ච පන මෙ කායො හොති අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, තෙනෙව දුක්‌ඛප්‌පධානෙන පධානාභිතුන්‌නස්‌ස සතො.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං අප්‌පාණකංයෙව ඣානං ඣායෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙ උපරුන්‌ධිං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තො කායස්‌මිං ඩාහො හොති. සෙය්‍යථාපි, භාරද්‌වාජ, ද්‌වෙ බලවන්‌තො පුරිසා දුබ්‌බලතරං පුරිසං නානාබාහාසු ගහෙත්‌වා අඞ්‌ගාරකාසුයා සන්‌තාපෙය්‍යුං සම්‌පරිතාපෙය්‍යුං, එවමෙව ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, මුඛතො ච නාසතො ච කණ්‌ණතො ච අස්‌සාසපස්‌සාසෙසු උපරුද්‌ධෙසු අධිමත්‌තො කායස්‌මිං ඩාහො හොති. ආරද්‌ධං ඛො පන මෙ, භාරද්‌වාජ, වීරියං හොති අසල්‌ලීනං, උපට්‌ඨිතා සති අසම්‌මුට්‌ඨා, සාරද්‌ධො ච පන මෙ කායො හොති අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධො, තෙනෙව දුක්‌ඛප්‌පධානෙන පධානාභිතුන්‌නස්‌ස සතො. අපිස්‌සු මං, භාරද්‌වාජ, දෙවතා දිස්‌වා එවමාහංසු – ‘කාලඞ්‌කතො සමණො ගොතමො’ති. එකච්‌චා දෙවතා එවමාහංසු – ‘න කාලඞ්‌කතො සමණො ගොතමො, අපි ච කාලඞ්‌කරොතී’ති. එකච්‌චා දෙවතා එවමාහංසු – ‘න කාලඞ්‌කතො සමණො ගොතමො, නාපි කාලඞ්‌කරොති; අරහං සමණො ගොතමො, විහාරොත්‌වෙව සො අරහතො එවරූපො හොතී’ති.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං සබ්‌බසො ආහාරුපච්‌ඡෙදාය පටිපජ්‌ජෙය්‍ය’න්‌ති. අථ ඛො මං, භාරද්‌වාජ, දෙවතා උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතදවොචුං – ‘මා ඛො ත්‌වං, මාරිස, සබ්‌බසො ආහාරුපච්‌ඡෙදාය පටිපජ්‌ජි. සචෙ ඛො ත්‌වං, මාරිස, සබ්‌බසො ආහාරුපච්‌ඡෙදාය පටිපජ්‌ජිස්‌සසි, තස්‌ස තෙ මයං දිබ්‌බං ඔජං ලොමකූපෙහි අජ්‌ඣොහාරෙස්‌සාම. තාය ත්‌වං යාපෙස්‌සසී’ති. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘අහඤ්‌චෙව ඛො පන සබ්‌බසො අජජ්‌ජිතං පටිජානෙය්‍යං, ඉමා ච මෙ දෙවතා දිබ්‌බං ඔජං ලොමකූපෙහි අජ්‌ඣොහාරෙය්‍යුං, තාය චාහං යාපෙය්‍යං. තං මමස්‌ස මුසා’ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, තා දෙවතා පච්‌චාචික්‌ඛාමි, ‘හල’න්‌ති වදාමි.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යංනූනාහං ථොකං ථොකං ආහාරං ආහාරෙය්‍යං පසතං පසතං , යදි වා මුග්‌ගයූසං, යදි වා කුලත්‌ථයූසං, යදි වා කළායයූසං, යදි වා හරෙණුකයූස’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, ථොකං ථොකං ආහාරං ආහාරෙසිං පසතං පසතං, යදි වා මුග්‌ගයූසං , යදි වා කුලත්‌ථයූසං, යදි වා කළායයූසං, යදි වා හරෙණුකයූසං. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, ථොකං ථොකං ආහාරං ආහාරයතො පසතං පසතං, යදි වා මුග්‌ගයූසං, යදි වා කුලත්‌ථයූසං, යදි වා කළායයූසං, යදි වා හරෙණුකයූසං, අධිමත්‌තකසිමානං පත්‌තො කායො හොති. සෙය්‍යථාපි නාම ආසීතිකපබ්‌බානි වා කාළපබ්‌බානි වා, එවමෙවස්‌සු මෙ අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගානි භවන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය; සෙය්‍යථාපි නාම ඔට්‌ඨපදං, එවමෙවස්‌සු මෙ ආනිසදං හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය; සෙය්‍යථාපි නාම වට්‌ටනාවළී, එවමෙවස්‌සු මෙ පිට්‌ඨිකණ්‌ටකො උණ්‌ණතාවනතො හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය; සෙය්‍යථාපි නාම ජරසාලාය ගොපානසියො ඔලුග්‌ගවිලුග්‌ගා භවන්‌ති, එවමෙවස්‌සු මෙ ඵාසුළියො ඔලුග්‌ගවිලුග්‌ගා භවන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය; සෙය්‍යථාපි නාම ගම්‌භීරෙ උදපානෙ උදකතාරකා ගම්‌භීරගතා ඔක්‌ඛායිකා දිස්‌සන්‌ති, එවමෙවස්‌සු මෙ අක්‌ඛිකූපෙසු අක්‌ඛිතාරකා ගම්‌භීරගතා ඔක්‌ඛායිකා දිස්‌සන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය; සෙය්‍යථාපි නාම තිත්‌තකාලාබු ආමකච්‌ඡින්‌නො වාතාතපෙන සංඵුටිතො හොති සම්‌මිලාතො, එවමෙවස්‌සු මෙ සීසච්‌ඡවි සංඵුටිතා හොති සම්‌මිලාතා තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, ‘උදරච්‌ඡවිං පරිමසිස්‌සාමී’ති පිට්‌ඨිකණ්‌ටකංයෙව පරිග්‌ගණ්‌හාමි, ‘පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං පරිමසිස්‌සාමී’ති උදරච්‌ඡවිංයෙව පරිග්‌ගණ්‌හාමි; යාවස්‌සු මෙ, භාරද්‌වාජ, උදරච්‌ඡවි පිට්‌ඨිකණ්‌ටකං අල්‌ලීනා හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ , ‘වච්‌චං වා මුත්‌තං වා කරිස්‌සාමී’ති තත්‌ථෙව අවකුජ්‌ජො පපතාමි තායෙවප්‌පාහාරතාය. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, ඉමමෙව කායං අස්‌සාසෙන්‌තො පාණිනා ගත්‌තානි අනුමජ්‌ජාමි. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, පාණිනා ගත්‌තානි අනුමජ්‌ජතො පූතිමූලානි ලොමානි කායස්‌මා පපතන්‌ති තායෙවප්‌පාහාරතාය. අපිස්‌සු මං, භාරද්‌වාජ, මනුස්‌සා දිස්‌වා එවමාහංසු – ‘කාළො සමණො ගොතමො’ති. එකච්‌චෙ මනුස්‌සා එවමාහංසු – ‘න කාළො සමණො ගොතමො, සාමො සමණො ගොතමො’ති. එකච්‌චෙ මනුස්‌සා එවමාහංසු – ‘න කාළො සමණො ගොතමො නපි සාමො, මඞ්‌ගුරච්‌ඡවි සමණො ගොතමො’ති; යාවස්‌සු මෙ, භාරද්‌වාජ, තාව පරිසුද්‌ධො ඡවිවණ්‌ණො පරියොදාතො උපහතො හොති තායෙවප්‌පාහාරතාය.
482. ‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘යෙ ඛො කෙචි අතීතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයිංසු , එතාවපරමං, නයිතො භිය්‍යො; යෙපි හි කෙචි අනාගතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයිස්‌සන්‌ති, එතාවපරමං, නයිතො භිය්‍යො; යෙපි හි කෙචි එතරහි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා ඔපක්‌කමිකා දුක්‌ඛා තිබ්‌බා ඛරා කටුකා වෙදනා වෙදයන්‌ති, එතාවපරමං, නයිතො භිය්‍යො. න ඛො පනාහං ඉමාය කටුකාය දුක්‌කරකාරිකාය අධිගච්‌ඡාමි උත්‌තරි මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං. සියා නු ඛො අඤ්‌ඤො මග්‌ගො බොධායා’ති ? තස්‌ස මය්‌හං භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘අභිජානාමි ඛො පනාහං පිතු සක්‌කස්‌ස කම්‌මන්‌තෙ සීතාය ජම්‌බුච්‌ඡායාය නිසින්‌නො විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිතා. සියා නු ඛො එසො මග්‌ගො බොධායා’ති? තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, සතානුසාරි විඤ්‌ඤාණං අහොසි – ‘එසෙව මග්‌ගො බොධායා’ති. තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘කිං නු ඛො අහං තස්‌ස සුඛස්‌ස භායාමි යං තං සුඛං අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහී’ති? තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘න ඛො අහං තස්‌ස සුඛස්‌ස භායාමි යං තං සුඛං අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහී’ති.
483. ‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භාරද්‌වාජ, එතදහොසි – ‘න ඛො තං සුකරං සුඛං අධිගන්‌තුං එවං අධිමත්‌තකසිමානං පත්‌තකායෙන. යංනූනාහං ඔළාරිකං ආහාරං ආහාරෙය්‍යං ඔදනකුම්‌මාස’න්‌ති. සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, ඔළාරිකං ආහාරං ආහාරෙසිං ඔදනකුම්‌මාසං. තෙන ඛො පන මං, භාරද්‌වාජ, සමයෙන පඤ්‌චවග්‌ගියා භික්‌ඛූ පච්‌චුපට්‌ඨිතා හොන්‌ති – ‘යං ඛො සමණො ගොතමො ධම්‌මං අධිගමිස්‌සති තං නො ආරොචෙස්‌සතී’ති. යතො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, ඔළාරිකං ආහාරං ආහාරෙසිං ඔදනකුම්‌මාසං, අථ මෙ තෙ පඤ්‌චවග්‌ගියා භික්‌ඛූ නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමිංසු – ‘බාහුල්‌ලිකො සමණො ගොතමො පධානවිබ්‌භන්‌තො ආවත්‌තො බාහුල්‌ලායා’ති.
‘‘සො ඛො අහං, භාරද්‌වාජ, ඔළාරිකං ආහාරං ආහාරෙත්‌වා බලං ගහෙත්‌වා විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසිං. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං… තතියං ඣානං… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසිං.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙසිං. සො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො…පෙ.… ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. අයං ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, රත්‌තියා පඨමෙ යාමෙ පඨමා විජ්‌ජා අධිගතා, අවිජ්‌ජා විහතා, විජ්‌ජා උප්‌පන්‌නා; තමො විහතො, ආලොකො උප්‌පන්‌නො; යථා තං අප්‌පමත්‌තස්‌ස ආතාපිනො පහිතත්‌තස්‌ස විහරතො.
484. ‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ සත්‌තානංචුතූපපාතඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙසිං. සො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සාමි චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාමි…පෙ.… අයං ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, රත්‌තියා මජ්‌ඣිමෙ යාමෙ දුතියා විජ්‌ජා අධිගතා, අවිජ්‌ජා විහතා, විජ්‌ජා උප්‌පන්‌නා; තමො විහතො, ආලොකො උප්‌පන්‌නො; යථා තං අප්‌පමත්‌තස්‌ස ආතාපිනො පහිතත්‌තස්‌ස විහරතො.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙසිං. සො ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං; ‘ඉමෙ ආසවා’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං, ‘අයං ආසවසමුදයො’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං, ‘අයං ආසවනිරොධො’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං, ‘අයං ආසවනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං. තස්‌ස මෙ එවං ජානතො එවං පස්‌සතො කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චිත්‌ථ, භවාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චිත්‌ථ, අවිජ්‌ජාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චිත්‌ථ. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං අහොසි. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති අබ්‌භඤ්‌ඤාසිං. අයං ඛො මෙ, භාරද්‌වාජ, රත්‌තියා පච්‌ඡිමෙ යාමෙ තතියා විජ්‌ජා අධිගතා, අවිජ්‌ජා විහතා, විජ්‌ජා උප්‌පන්‌නා; තමො විහතො, ආලොකො උප්‌පන්‌නො; යථා තං අප්‌පමත්‌තස්‌ස ආතාපිනො පහිතත්‌තස්‌ස විහරතො’’ති.
485. එවං වුත්‌තෙ, සඞ්‌ගාරවො මාණවො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අට්‌ඨිතවතං [අට්‌ඨිත වත (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] භොතො ගොතමස්‌ස පධානං අහොසි, සප්‌පුරිසවතං[සප්‌පුරිස වත (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] භොතො ගොතමස්‌ස පධානං අහොසි; යථා තං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස. කිං නු ඛො, භො ගොතම, අත්‌ථි දෙවා’’ති [අධිදෙවාති (ක.) එවං සබ්‌බෙසු ‘අත්‌ථි දෙවා’තිපදෙසු]? ‘‘ඨානසො මෙතං [ඛො පනෙතං (ස්‍යා. කං. ක.)], භාරද්‌වාජ, විදිතං යදිදං – අධිදෙවා’’ති [අත්‌ථි දෙවාති (සී. ස්‍යා. කං. පී.), අතිදෙවාති (?) එවං සබ්‌බෙසු ‘අධිදෙවා’තිපදෙසු]. ‘‘කිං නු ඛො, භො ගොතම, ‘අත්‌ථි දෙවා’ති පුට්‌ඨො සමානො ‘ඨානසො මෙතං, භාරද්‌වාජ , විදිතං යදිදං අධිදෙවා’ති වදෙසි. නනු, භො ගොතම, එවං සන්‌තෙ තුච්‌ඡා මුසා හොතී’’ති? ‘‘‘අත්‌ථි දෙවා’ති, භාරද්‌වාජ, පුට්‌ඨො සමානො ‘අත්‌ථි දෙවා’ති යො වදෙය්‍ය, ‘ඨානසො මෙ විදිතා’ති [ඨානසො විදිතා මෙ විදිතාති (සී. ස්‍යා. කං. පී.), ඨානසො මෙ විදිතා අතිදෙවාති (?)] යො වදෙය්‍ය; අථ ඛ්‌වෙත්‌ථ විඤ්‌ඤුනා පුරිසෙන එකංසෙන නිට්‌ඨං ගන්‌තබ්‌බං [ගන්‌තුං (ක.), ගන්‌තුං වා (ස්‍යා. කං.)] යදිදං – ‘අත්‌ථි දෙවා’’’ති. ‘‘කිස්‌ස පන මෙ භවං ගොතමො ආදිකෙනෙව න බ්‍යාකාසී’’ති[ගොතමො ආදිකෙනෙව බ්‍යාකාසීති (ක.), ගොතමො අත්‌ථි දෙවාති න බ්‍යාකාසීති (?)]? ‘‘උච්‌චෙන සම්‌මතං ඛො එතං, භාරද්‌වාජ, ලොකස්‌මිං යදිදං – ‘අත්‌ථි දෙවා’’’ති.
486. එවං වුත්‌තෙ, සඞ්‌ගාරවො මාණවො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම! සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය – චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තීති – එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති.
සඞ්‌ගාරවසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දසමං.
No comments:
Post a Comment