6. ඡඡක්‌කසුත්‌තං
420. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘ධම්‌මං වො, භික්‌ඛවෙ, දෙසෙස්‌සාමි ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං, කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙස්‌සාමි, යදිදං – ඡ ඡක්‌කානි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
‘‘ඡ අජ්‌ඣත්‌තිකානි ආයතනානි වෙදිතබ්‌බානි, ඡ බාහිරානි ආයතනානි වෙදිතබ්‌බානි, ඡ විඤ්‌ඤාණකායා වෙදිතබ්‌බා, ඡ ඵස්‌සකායා වෙදිතබ්‌බා, ඡ වෙදනාකායා වෙදිතබ්‌බා, ඡ තණ්‌හාකායා වෙදිතබ්‌බා.
421. ‘‘‘ඡ අජ්‌ඣත්‌තිකානි ආයතනානි වෙදිතබ්‌බානී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං , කායායතනං, මනායතනං. ‘ඡ අජ්‌ඣත්‌තිකානි ආයතනානි වෙදිතබ්‌බානී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉදං පඨමං ඡක්‌කං.
‘‘‘ඡ බාහිරානි ආයතනානි වෙදිතබ්‌බානී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං . කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? රූපායතනං, සද්‌දායතනං, ගන්‌ධායතනං, රසායතනං, ඵොට්‌ඨබ්‌බායතනං, ධම්‌මායතනං. ‘ඡ බාහිරානි ආයතනානි වෙදිතබ්‌බානී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉදං දුතියං ඡක්‌කං.
‘‘‘ඡ විඤ්‌ඤාණකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, සොතඤ්‌ච පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච උප්‌පජ්‌ජති සොතවිඤ්‌ඤාණං, ඝානඤ්‌ච පටිච්‌ච ගන්‌ධෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ඝානවිඤ්‌ඤාණං, ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං, කායඤ්‌ච පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ච උප්‌පජ්‌ජති කායවිඤ්‌ඤාණං, මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං. ‘ඡ විඤ්‌ඤාණකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉදං තතියං ඡක්‌කං.
‘‘‘ඡ ඵස්‌සකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො; සොතඤ්‌ච පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච උප්‌පජ්‌ජති සොතවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො; ඝානඤ්‌ච පටිච්‌ච ගන්‌ධෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ඝානවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො; ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො; කායඤ්‌ච පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ච උප්‌පජ්‌ජති කායවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො; මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො. ‘ඡ ඵස්‌සකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉදං චතුත්‌ථං ඡක්‌කං.
‘‘‘ඡ වෙදනාකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා; සොතඤ්‌ච පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච උප්‌පජ්‌ජති සොතවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා; ඝානඤ්‌ච පටිච්‌ච ගන්‌ධෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ඝානවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා; ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා; කායඤ්‌ච පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ච උප්‌පජ්‌ජති කායවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා; මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා. ‘ඡ වෙදනාකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති යං තංවුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉදං පඤ්‌චමං ඡක්‌කං.
‘‘‘ඡ තණ්‌හාකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා; සොතඤ්‌ච පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච උප්‌පජ්‌ජති සොතවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.… ඝානඤ්‌ච පටිච්‌ච ගන්‌ධෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ඝානවිඤ්‌ඤාණං… ජිව්‌හඤ්‌ච පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං… කායඤ්‌ච පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ච උප්‌පජ්‌ජති කායවිඤ්‌ඤාණං… මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා. ‘ඡ තණ්‌හාකායා වෙදිතබ්‌බා’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉදං ඡට්‌ඨං ඡක්‌කං.
422. ‘‘‘චක්‌ඛු අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. චක්‌ඛුස්‌ස උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘චක්‌ඛු අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති චක්‌ඛු අනත්‌තා.
‘‘‘රූපා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. රූපානං උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘රූපා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති චක්‌ඛු අනත්‌තා, රූපා අනත්‌තා.
‘‘‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති චක්‌ඛු අනත්‌තා, රූපා අනත්‌තා, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා.
‘‘‘චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සස්‌ස උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති . යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති චක්‌ඛු අනත්‌තා, රූපා අනත්‌තා, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො අනත්‌තා.
‘‘‘වෙදනා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. වෙදනාය උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘වෙදනා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති චක්‌ඛු අනත්‌තා, රූපා අනත්‌තා, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො අනත්‌තා, වෙදනා අනත්‌තා.
‘‘‘තණ්‌හා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. තණ්‌හාය උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘තණ්‌හා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති චක්‌ඛු අනත්‌තා, රූපා අනත්‌තා, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො අනත්‌තා, වෙදනා අනත්‌තා, තණ්‌හා අනත්‌තා.
423. ‘‘‘සොතං අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය…පෙ.… ‘ඝානං අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය… ‘ජිව්‌හා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය… ‘කායො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය… ‘මනො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. මනස්‌ස උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘මනො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති මනො අනත්‌තා.
‘‘‘ධම්‌මා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. ධම්‌මානං උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘ධම්‌මා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති මනො අනත්‌තා, ධම්‌මා අනත්‌තා.
‘‘‘මනොවිඤ්‌ඤාණං අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. මනොවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘මනොවිඤ්‌ඤාණං අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති මනො අනත්‌තා, ධම්‌මා අනත්‌තා, මනොවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා.
‘‘‘මනොසම්‌ඵස්‌සො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. මනොසම්‌ඵස්‌සස්‌ස උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘මනොසම්‌ඵස්‌සො අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති මනො අනත්‌තා, ධම්‌මා අනත්‌තා, මනොවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා, මනොසම්‌ඵස්‌සො අනත්‌තා.
‘‘‘වෙදනා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. වෙදනාය උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘වෙදනා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති මනො අනත්‌තා, ධම්‌මා අනත්‌තා, මනොවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා, මනොසම්‌ඵස්‌සො අනත්‌තා, වෙදනා අනත්‌තා.
‘‘‘තණ්‌හා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය තං න උපපජ්‌ජති. තණ්‌හාය උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති. යස්‌ස ඛො පන උප්‌පාදොපි වයොපි පඤ්‌ඤායති, ‘අත්‌තා මෙ උප්‌පජ්‌ජති ච වෙති චා’ති ඉච්‌චස්‌ස එවමාගතං හොති. තස්‌මා තං න උපපජ්‌ජති – ‘තණ්‌හා අත්‌තා’ති යො වදෙය්‍ය. ඉති මනො අනත්‌තා, ධම්‌මා අනත්‌තා, මනොවිඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා, මනොසම්‌ඵස්‌සො අනත්‌තා, වෙදනා අනත්‌තා, තණ්‌හා අනත්‌තා.
424. ‘‘අයං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, සක්‌කායසමුදයගාමිනී පටිපදා – චක්‌ඛුං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; රූපෙ ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; වෙදනං ‘එතං මම , එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; තණ්‌හං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; සොතං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති…පෙ.… ඝානං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති…පෙ.… ජිව්‌හං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති…පෙ.… කායං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති…පෙ.… මනං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති, ධම්‌මෙ ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති, මනොවිඤ්‌ඤාණං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති, මනොසම්‌ඵස්‌සං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති, වෙදනං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති, තණ්‌හං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති.
‘‘අයං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, සක්‌කායනිරොධගාමිනී පටිපදා – චක්‌ඛුං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. රූපෙ ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. වෙදනං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. තණ්‌හං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. සොතං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති…පෙ.… ඝානං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති… ජිව්‌හං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති… කායං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති… මනං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. ධම්‌මෙ ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. මනොවිඤ්‌ඤාණං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. මනොසම්‌ඵස්‌සං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. වෙදනං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. තණ්‌හං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති.
425. ‘‘චක්‌ඛුඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා. සො සුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො අභිනන්‌දති අභිවදති අජ්‌ඣොසාය තිට්‌ඨති. තස්‌ස රාගානුසයො අනුසෙති. දුක්‌ඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. තස්‌ස පටිඝානුසයො අනුසෙති. අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො තස්‌සා වෙදනාය සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස අවිජ්‌ජානුසයො අනුසෙති. සො වත, භික්‌ඛවෙ, සුඛාය වෙදනාය රාගානුසයං අප්‌පහාය දුක්‌ඛාය වෙදනාය පටිඝානුසයං අප්‌පටිවිනොදෙත්‌වා අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය අවිජ්‌ජානුසයං අසමූහනිත්‌වා අවිජ්‌ජං අප්‌පහාය විජ්‌ජං අනුප්‌පාදෙත්‌වා දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛස්‌සන්‌තකරො භවිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
‘‘සොතඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච උප්‌පජ්‌ජති සොතවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.… ඝානඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච ගන්‌ධෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ඝානවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.… ජිව්‌හඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.… කායඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ච උප්‌පජ්‌ජති කායවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.… මනඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා. සො සුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො අභිනන්‌දති අභිවදති අජ්‌ඣොසාය තිට්‌ඨති. තස්‌ස රාගානුසයො අනුසෙති. දුක්‌ඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. තස්‌ස පටිඝානුසයො අනුසෙති. අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො තස්‌සා වෙදනාය සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස අවිජ්‌ජානුසයො අනුසෙති. සො වත, භික්‌ඛවෙ, සුඛාය වෙදනාය රාගානුසයං අප්‌පහාය දුක්‌ඛාය වෙදනාය පටිඝානුසයං අප්‌පටිවිනොදෙත්‌වා අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය අවිජ්‌ජානුසයං අසමූහනිත්‌වා අවිජ්‌ජං අප්‌පහාය විජ්‌ජං අනුප්‌පාදෙත්‌වා දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛස්‌සන්‌තකරො භවිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
426. ‘‘චක්‌ඛුඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා. සො සුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො නාභිනන්‌දති නාභිවදති නාජ්‌ඣොසාය තිට්‌ඨති. තස්‌ස රාගානුසයො නානුසෙති. දුක්‌ඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො න සොචති න කිලමති පරිදෙවති න උරත්‌තාළිං කන්‌දති න සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. තස්‌ස පටිඝානුසයො නානුසෙති. අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො තස්‌සා වෙදනාය සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස අවිජ්‌ජානුසයො නානුසෙති. සො වත, භික්‌ඛවෙ, සුඛාය වෙදනාය රාගානුසයං පහාය දුක්‌ඛාය වෙදනාය පටිඝානුසයං පටිවිනොදෙත්‌වා අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය අවිජ්‌ජානුසයං සමූහනිත්‌වා අවිජ්‌ජං පහාය විජ්‌ජං උප්‌පාදෙත්‌වා දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛස්‌සන්‌තකරො භවිස්‌සතීති – ඨානමෙතං විජ්‌ජති.
‘‘සොතඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච උප්‌පජ්‌ජති සොතවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.….
‘‘ඝානඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච ගන්‌ධෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ඝානවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.….
‘‘ජිව්‌හඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච රසෙ ච උප්‌පජ්‌ජති ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.… .
‘‘කායඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ ච උප්‌පජ්‌ජති කායවිඤ්‌ඤාණං…පෙ.….
‘‘මනඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදයිතං සුඛං වා දුක්‌ඛං වා අදුක්‌ඛමසුඛං වා. සො සුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො නාභිනන්‌දති නාභිවදති නාජ්‌ඣොසාය තිට්‌ඨති. තස්‌ස රාගානුසයො නානුසෙති. දුක්‌ඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති න උරත්‌තාළිං කන්‌දති න සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. තස්‌ස පටිඝානුසයො නානුසෙති. අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය ඵුට්‌ඨො සමානො තස්‌සා වෙදනාය සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස අවිජ්‌ජානුසයො නානුසෙති. සො වත, භික්‌ඛවෙ, සුඛාය වෙදනාය රාගානුසයං පහාය දුක්‌ඛාය වෙදනාය පටිඝානුසයං පටිවිනොදෙත්‌වා අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය අවිජ්‌ජානුසයං සමූහනිත්‌වා අවිජ්‌ජං පහාය විජ්‌ජං උප්‌පාදෙත්‌වා දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛස්‌සන්‌තකරො භවිස්‌සතීති – ඨානමෙතං විජ්‌ජති.
427. ‘‘එවං පස්‌සං, භික්‌ඛවෙ, සුතවා අරියසාවකො චක්‌ඛුස්‌මිං [චක්‌ඛුස්‌මිම්‌පි (ස්‍යා. කං.) එවමිතරෙසුපි]නිබ්‌බින්‌දති, රූපෙසු නිබ්‌බින්‌දති, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණෙ නිබ්‌බින්‌දති, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සෙ නිබ්‌බින්‌දති, වෙදනාය නිබ්‌බින්‌දති, තණ්‌හාය නිබ්‌බින්‌දති. සොතස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, සද්‌දෙසු නිබ්‌බින්‌දති…පෙ.… ඝානස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, ගන්‌ධෙසු නිබ්‌බින්‌දති… ජිව්‌හාය නිබ්‌බින්‌දති, රසෙසු නිබ්‌බින්‌දති… කායස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, ඵොට්‌ඨබ්‌බෙසු නිබ්‌බින්‌දති… මනස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, ධම්‌මෙසු නිබ්‌බින්‌දති, මනොවිඤ්‌ඤාණෙ නිබ්‌බින්‌දති, මනොසම්‌ඵස්‌සෙ නිබ්‌බින්‌දති, වෙදනාය නිබ්‌බින්‌දති, තණ්‌හාය නිබ්‌බින්‌දති. නිබ්‌බින්‌දං විරජ්‌ජති , විරාගා විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාතී’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති. ඉමස්‌මිං ඛො පන වෙය්‍යාකරණස්‌මිං භඤ්‌ඤමානෙ සට්‌ඨිමත්‌තානං භික්‌ඛූනං අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තානි විමුච්‌චිංසූති.
ඡඡක්‌කසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං ඡට්‌ඨං.
🙏🙏🌷🙏
ReplyDelete