9. සුභසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
462. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො සාවත්‌ථියං පටිවසති අඤ්‌ඤතරස්‌ස ගහපතිස්‌ස නිවෙසනෙ කෙනචිදෙව කරණීයෙන. අථ ඛො සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො යස්‌ස ගහපතිස්‌ස නිවෙසනෙ පටිවසති තං ගහපතිං එතදවොච – ‘‘සුතං මෙතං, ගහපති – ‘අවිවිත්‌තා සාවත්‌ථී අරහන්‌තෙහී’ති. කං නු ඛ්‌වජ්‌ජ සමණං වා බ්‍රාහ්‌මණං වා පයිරුපාසෙය්‍යාමා’’ති? ‘‘අයං, භන්‌තෙ, භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තං, භන්‌තෙ, භගවන්‌තං පයිරුපාසස්‌සූ’’ති. අථ ඛො සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො තස්‌ස ගහපතිස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘බ්‍රාහ්‌මණා, භො ගොතම, එවමාහංසු – ‘ගහට්‌ඨො ආරාධකො හොති ඤායං ධම්‌මං කුසලං, න පබ්‌බජිතො ආරාධකො හොති ඤායං ධම්‌මං කුසල’න්‌ති. ඉධ භවං ගොතමො කිමාහා’’ති?
463. ‘‘විභජ්‌ජවාදො ඛො අහමෙත්‌ථ, මාණව; නාහමෙත්‌ථ එකංසවාදො. ගිහිස්‌ස වාහං, මාණව, පබ්‌බජිතස්‌ස වා මිච්‌ඡාපටිපත්‌තිං න වණ්‌ණෙමි. ගිහී වා හි , මාණව, පබ්‌බජිතො වා මිච්‌ඡාපටිපන්‌නො මිච්‌ඡාපටිපත්‌තාධිකරණහෙතු න ආරාධකො හොති ඤායං ධම්‌මං කුසලං. ගිහිස්‌ස වාහං, මාණව, පබ්‌බජිතස්‌ස වා සම්‌මාපටිපත්‌තිං වණ්‌ණෙමි. ගිහී වා හි, මාණව, පබ්‌බජිතො වා සම්‌මාපටිපන්‌නො සම්‌මාපටිපත්‌තාධිකරණහෙතු ආරාධකො හොති ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති.
‘‘බ්‍රාහ්‌මණා, භො ගොතම, එවමාහංසු – ‘මහට්‌ඨමිදං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං ඝරාවාසකම්‌මට්‌ඨානං මහප්‌ඵලං හොති; අප්‌පට්‌ඨමිදං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං පබ්‌බජ්‌ජා කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පඵලං හොතී’ති. ඉධ භවං ගොතමො කිමාහා’’ති.
‘‘එත්‌ථාපි ඛො අහං, මාණව, විභජ්‌ජවාදො; නාහමෙත්‌ථ එකංසවාදො. අත්‌ථි, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති; අත්‌ථි, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති; අත්‌ථි, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති; අත්‌ථි, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති. කතමඤ්‌ච, මාණව , කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති? කසි ඛො, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති. කතමඤ්‌ච, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති? කසියෙව ඛො, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති. කතමඤ්‌ච, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති? වණිජ්‌ජා ඛො, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති. කතමඤ්‌ච මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති? වණිජ්‌ජායෙව ඛො, මාණව, කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති.
464. ‘‘සෙය්‍යථාපි, මාණව, කසි කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති; එවමෙව ඛො, මාණව, ඝරාවාසකම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති. සෙය්‍යථාපි, මාණව, කසියෙව කම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති; එවමෙව ඛො, මාණව, ඝරාවාසකම්‌මට්‌ඨානං මහට්‌ඨං මහාකිච්‌චං මහාධිකරණං මහාසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති. සෙය්‍යථාපි, මාණව, වණිජ්‌ජා කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති; එවමෙව ඛො, මාණව, පබ්‌බජ්‌ජා කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං විපජ්‌ජමානං අප්‌පඵලං හොති. සෙය්‍යථාපි, මාණව, වණිජ්‌ජායෙව කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොති; එවමෙව ඛො , මාණව, පබ්‌බජ්‌ජා කම්‌මට්‌ඨානං අප්‌පට්‌ඨං අප්‌පකිච්‌චං අප්‌පාධිකරණං අප්‌පසමාරම්‌භං සම්‌පජ්‌ජමානං මහප්‌ඵලං හොතී’’ති.
‘‘බ්‍රාහ්‌මණා , භො ගොතම, පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනායා’’ති. ‘‘යෙ තෙ, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනාය – සචෙ තෙ අගරු – සාධු තෙ පඤ්‌ච ධම්‌මෙ ඉමස්‌මිං පරිසති භාසස්‌සූ’’ති. ‘‘න ඛො මෙ, භො ගොතම, ගරු යත්‌ථස්‌සු භවන්‌තො වා නිසින්‌නො භවන්‌තරූපො වා’’ති [නිසින්‌නා භවන්‌තරූපා වාති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)]. ‘‘තෙන හි, මාණව, භාසස්‌සූ’’ති. ‘‘සච්‌චං ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා පඨමං ධම්‌මං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනාය. තපං ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා දුතියං ධම්‌මං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනාය. බ්‍රහ්‌මචරියං ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා තතියං ධම්‌මං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනාය. අජ්‌ඣෙනං ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා චතුත්‌ථං ධම්‌මං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනාය. චාගං ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌චමං ධම්‌මං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනාය. බ්‍රාහ්‌මණා, භො ගොතම, ඉමෙ පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය, කුසලස්‌ස ආරාධනායාති. ඉධ භවං ගොතමො කිමාහා’’ති?
465. ‘‘කිං පන, මාණව, අත්‌ථි කොචි බ්‍රාහ්‌මණානං එකබ්‍රාහ්‌මණොපි යො එවමාහ – ‘අහං ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං ධම්‌මානං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා විපාකං පවෙදෙමී’’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම’’. ‘‘කිං පන, මාණව, අත්‌ථි කොචි බ්‍රාහ්‌මණානං එකාචරියොපි එකාචරියපාචරියොපි යාව සත්‌තමා ආචරියමහයුගාපි යො එවමාහ – ‘අහං ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං ධම්‌මානං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා විපාකං පවෙදෙමී’’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම’’. ‘‘කිං පන, මාණව, යෙපි තෙ බ්‍රාහ්‌මණානං පුබ්‌බකා ඉසයො මන්‌තානං කත්‌තාරො මන්‌තානං පවත්‌තාරො යෙසමිදං එතරහි බ්‍රාහ්‌මණා පොරාණං මන්‌තපදං ගීතං පවුත්‌තං සමිහිතං තදනුගායන්‌ති තදනුභාසන්‌ති භාසිතමනුභාසන්‌ති වාචිතමනුවාචෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – අට්‌ඨකො වාමකො වාමදෙවො වෙස්‌සාමිත්‌තො යමතග්‌ගි අඞ්‌ගීරසො භාරද්‌වාජො වාසෙට්‌ඨො කස්‌සපො භගු, තෙපි එවමාහංසු – ‘මයං ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං ධම්‌මානං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා විපාකං පවෙදෙමා’’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම’’.
‘‘ඉති කිර, මාණව, නත්‌ථි කොචි බ්‍රාහ්‌මණානං එකබ්‍රාහ්‌මණොපි යො එවමාහ – ‘අහං ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං ධම්‌මානං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා විපාකං පවෙදෙමී’ති; නත්‌ථි කොචි බ්‍රාහ්‌මණානං එකාචරියොපි එකාචරියපාචරියොපි යාව සත්‌තමා ආචරියමහයුගාපි යො එවමාහ – ‘අහං ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං ධම්‌මානං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා විපාකං පවෙදෙමී’ති; යෙපි තෙ බ්‍රාහ්‌මණානං පුබ්‌බකා ඉසයො මන්‌තානං කත්‌තාරො මන්‌තානං පවත්‌තාරො, යෙසමිදං එතරහි බ්‍රාහ්‌මණා පොරාණං මන්‌තපදං ගීතං පවුත්‌තං සමිහිතං, තදනුගායන්‌ති තදනුභාසන්‌ති භාසිතමනුභාසන්‌ති වාචිතමනුවාචෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – අට්‌ඨකො වාමකො වාමදෙවො වෙස්‌සාමිත්‌තො යමතග්‌ගි අඞ්‌ගීරසො භාරද්‌වාජො වාසෙට්‌ඨො කස්‌සපො භගු. තෙපි න එවමාහංසු – ‘මයං ඉමෙසං පඤ්‌චන්‌නං ධම්‌මානං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා විපාකං පවෙදෙමා’ති.
‘‘සෙය්‍යථාපි, මාණව, අන්‌ධවෙණි පරම්‌පරාසංසත්‌තා පුරිමොපි න පස්‌සති මජ්‌ඣිමොපි න පස්‌සති පච්‌ඡිමොපි න පස්‌සති; එවමෙව ඛො, මාණව, අන්‌ධවෙණූපමං මඤ්‌ඤෙ බ්‍රාහ්‌මණානං භාසිතං සම්‌පජ්‌ජති – පුරිමොපි න පස්‌සති මජ්‌ඣිමොපි න පස්‌සති පච්‌ඡිමොපි න පස්‌සතී’’ති.
466. එවං වුත්‌තෙ, සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො භගවතා අන්‌ධවෙණූපමෙන වුච්‌චමානො කුපිතො අනත්‌තමනො භගවන්‌තංයෙව ඛුංසෙන්‌තො භගවන්‌තංයෙව වම්‌භෙන්‌තො භගවන්‌තංයෙව වදමානො – ‘සමණො ගොතමො පාපිතො භවිස්‌සතී’ති භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘බ්‍රාහ්‌මණො, භො ගොතම, පොක්‌ඛරසාති ඔපමඤ්‌ඤො සුභගවනිකො එවමාහ – ‘එවමෙව පනිධෙකච්‌චෙ [පනිමෙකෙ (සබ්‌බත්‌ථ)] සමණබ්‍රාහ්‌මණා උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං පටිජානන්‌ති. තෙසමිදං භාසිතං හස්‌සකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති, නාමකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති, රිත්‌තකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති, තුච්‌ඡකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති. කථඤ්‌හි නාම මනුස්‌සභූතො උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජතී’’’ති?
‘‘කිං පන, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති ඔපමඤ්‌ඤො සුභගවනිකො සබ්‌බෙසංයෙව සමණබ්‍රාහ්‌මණානං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාතී’’ති? ‘‘සකායපි හි, භො ගොතම, පුණ්‌ණිකාය දාසියා බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති ඔපමඤ්‌ඤො සුභගවනිකො චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච න පජානාති, කුතො පන සබ්‌බෙසංයෙව සමණබ්‍රාහ්‌මණානං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානිස්‌සතී’’ති?
‘‘සෙය්‍යථාපි, මාණව, ජච්‌චන්‌ධො පුරිසො න පස්‌සෙය්‍ය කණ්‌හසුක්‌කානි රූපානි, න පස්‌සෙය්‍ය නීලකානි රූපානි, න පස්‌සෙය්‍ය පීතකානි රූපානි, න පස්‌සෙය්‍ය ලොහිතකානි රූපානි, න පස්‌සෙය්‍ය මඤ්‌ජිට්‌ඨකානි රූපානි, න පස්‌සෙය්‍ය සමවිසමං, න පස්‌සෙය්‍ය තාරකරූපානි, න පස්‌සෙය්‍ය චන්‌දිමසූරියෙ. සො එවං වදෙය්‍ය – ‘නත්‌ථි කණ්‌හසුක්‌කානි රූපානි, නත්‌ථි කණ්‌හසුක්‌කානං රූපානං දස්‌සාවී; නත්‌ථි නීලකානි රූපානි, නත්‌ථි නීලකානං රූපානං දස්‌සාවී; නත්‌ථි පීතකානි රූපානි, නත්‌ථි පීතකානං රූපානං දස්‌සාවී; නත්‌ථි ලොහිතකානි රූපානි, නත්‌ථි ලොහිතකානං රූපානං දස්‌සාවී; නත්‌ථි මඤ්‌ජිට්‌ඨකානි රූපානි, නත්‌ථි මඤ්‌ජිට්‌ඨකානං රූපානං දස්‌සාවී; නත්‌ථි සමවිසමං, නත්‌ථි සමවිසමස්‌ස දස්‌සාවී; නත්‌ථි තාරකරූපානි, නත්‌ථි තාරකරූපානං දස්‌සාවී; නත්‌ථි චන්‌දිමසූරියා, නත්‌ථි චන්‌දිමසූරියානං දස්‌සාවී. අහමෙතං න ජානාමි, අහමෙතං න පස්‌සාමි; තස්‌මා තං නත්‌ථී’ති. සම්‌මා නු ඛො සො, මාණව, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති?
‘‘නො හිදං, භො ගොතම. අත්‌ථි කණ්‌හසුක්‌කානි රූපානි, අත්‌ථි කණ්‌හසුක්‌කානං රූපානං දස්‌සාවී; අත්‌ථි නීලකානි රූපානි, අත්‌ථි නීලකානං රූපානං දස්‌සාවී; අත්‌ථි පීතකානි රූපානි, අත්‌ථි පීතකානං රූපානං දස්‌සාවී; අත්‌ථි ලොහිතකානි රූපානි, අත්‌ථි ලොහිතකානං රූපානං දස්‌සාවී; අත්‌ථි මඤ්‌ජිට්‌ඨකානි රූපානි, අත්‌ථි මඤ්‌ජිට්‌ඨකානං රූපානං දස්‌සාවී; අත්‌ථි සමවිසමං, අත්‌ථි සමවිසමස්‌ස දස්‌සාවී; අත්‌ථි තාරකරූපානි, අත්‌ථි තාරකරූපානං දස්‌සාවී ; අත්‌ථි චන්‌දිමසූරියා, අත්‌ථි චන්‌දිමසූරියානං දස්‌සාවී. ‘අහමෙතං න ජානාමි, අහමෙතං න පස්‌සාමි; තස්‌මා තං නත්‌ථී’ති; න හි සො, භො ගොතම, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍යා’’ති.
‘‘එවමෙව ඛො, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති ඔපමඤ්‌ඤො සුභගවනිකො අන්‌ධො අචක්‌ඛුකො. සො වත උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති’’.
467. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මාණව, යෙ තෙ කොසලකා බ්‍රාහ්‌මණමහාසාලා, සෙය්‍යථිදං – චඞ්‌කී බ්‍රාහ්‌මණො තාරුක්‌ඛො බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති බ්‍රාහ්‌මණො ජාණුස්‌සොණි බ්‍රාහ්‌මණො පිතා ච [වා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] තෙ තොදෙය්‍යො, කතමා නෙසං සෙය්‍යො [සෙය්‍යා (ස්‍යා. කං.)], යං වා තෙ සම්‌මුච්‌චා [සම්‌මුසා (සී. පී.)]වාචං භාසෙය්‍යුං යං වා අසම්‌මුච්‌චා’’ති? ‘‘සම්‌මුච්‌චා, භො ගොතම’’.
‘‘කතමා නෙසං සෙය්‍යො, යං වා තෙ මන්‌තා වාචං භාසෙය්‍යුං යං වා අමන්‌තා’’ති? ‘‘මන්‌තා, භො ගොතම’’.
‘‘කතමා නෙසං සෙය්‍යො, යං වා තෙ පටිසඞ්‌ඛාය වාචං භාසෙය්‍යුං යං වා අප්‌පටිසඞ්‌ඛායා’’ති? ‘‘පටිසඞ්‌ඛාය, භො ගොතම’’.
‘‘කතමා නෙසං සෙය්‍යො, යං වා තෙ අත්‌ථසංහිතං වාචං භාසෙය්‍යුං යං වා අනත්‌ථසංහිත’’න්‌ති? ‘‘අත්‌ථසංහිතං, භො ගොතම’’.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මාණව, යදි එවං සන්‌තෙ, බ්‍රාහ්‌මණෙන පොක්‌ඛරසාතිනා ඔපමඤ්‌ඤෙන සුභගවනිකෙන සම්‌මුච්‌චා වාචා භාසිතා අසම්‌මුච්‌චා’’ති [අසම්‌මුසා වාති (පී.) එවමිතරපඤ්‌හත්‌තයෙපි වාසද්‌දෙන සහ දිස්‌සති]? ‘‘අසම්‌මුච්‌චා, භො ගොතම’’.
‘‘මන්‌තා වාචා භාසිතා අමන්‌තා වා’’ති? ‘‘අමන්‌තා, භො ගොතම’’.
‘‘පටිසඞ්‌ඛාය වාචා භාසිතා අප්‌පටිසඞ්‌ඛායා’’ති? ‘‘අප්‌පටිසඞ්‌ඛාය, භො ගොතම’’.
‘‘අත්‌ථසංහිතා වාචා භාසිතා අනත්‌ථසංහිතා’’ති? ‘‘අනත්‌ථසංහිතා, භො ගොතම’’.
‘‘පඤ්‌ච ඛො ඉමෙ, මාණව, නීවරණා. කතමෙ පඤ්‌ච? කාමච්‌ඡන්‌දනීවරණං, බ්‍යාපාදනීවරණං, ථීනමිද්‌ධනීවරණං උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චනීවරණං, විචිකිච්‌ඡානීවරණං – ඉමෙ ඛො, මාණව, පඤ්‌ච නීවරණා. ඉමෙහි ඛො මාණව, පඤ්‌චහි නීවරණෙහි බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති ඔපමඤ්‌ඤො සුභගවනිකො ආවුතො නිවුතො ඔඵුටො[ඔවුතො (සී.), ඔඵුතො (ස්‍යා. කං. පී.)] පරියොනද්‌ධො. සො වත උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
468. ‘‘පඤ්‌ච ඛො ඉමෙ, මාණව, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්‌ච? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හා විඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, මාණව, පඤ්‌ච කාමගුණා. ඉමෙහි ඛො, මාණව, පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති ඔපමඤ්‌ඤො සුභගවනිකො ගථිතො මුච්‌ඡිතො අජ්‌ඣොපන්‌නො අනාදීනවදස්‌සාවී අනිස්‌සරණපඤ්‌ඤො පරිභුඤ්‌ජති. සො වත උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා සච්‌ඡි වා කරිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මාණව, යං වා තිණකට්‌ඨුපාදානං පටිච්‌ච අග්‌ගිං ජාලෙය්‍ය යං වා නිස්‌සට්‌ඨතිණකට්‌ඨුපාදානං අග්‌ගිං ජාලෙය්‍ය, කතමො නු ඛ්‌වාස්‌ස අග්‌ගි අච්‌චිමා චෙව වණ්‌ණවා ච පභස්‌සරො චා’’ති? ‘‘සචෙ තං, භො ගොතම, ඨානං නිස්‌සට්‌ඨතිණකට්‌ඨුපාදානං අග්‌ගිං ජාලෙතුං, ස්‌වාස්‌ස අග්‌ගි අච්‌චිමා චෙව වණ්‌ණවා ච පභස්‌සරො චා’’ති. ‘‘අට්‌ඨානං ඛො එතං, මාණව, අනවකාසො යං නිස්‌සට්‌ඨතිණකට්‌ඨුපාදානං අග්‌ගිං ජාලෙය්‍ය අඤ්‌ඤත්‍ර ඉද්‌ධිමතා. සෙය්‍යථාපි, මාණව, තිණකට්‌ඨුපාදානං පටිච්‌ච අග්‌ගි ජලති තථූපමාහං, මාණව, ඉමං පීතිං වදාමි යායං පීති පඤ්‌ච කාමගුණෙ පටිච්‌ච. සෙය්‍යථාපි, මාණව, නිස්‌සට්‌ඨතිණකට්‌ඨුපාදානො[නිස්‌සට්‌ඨතිණකට්‌ඨුපාදානං පටිච්‌ච (සී. පී. ක.)] අග්‌ගි ජලති තථූපමාහං, මාණව , ඉමං පීතිං වදාමි යායං පීති අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි.
‘‘කතමා ච, මාණව, පීති අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි? ඉධ, මාණව, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයම්‌පි ඛො, මාණව, පීති අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි. පුන චපරං, මාණව, භික්‌ඛු විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයම්‌පි ඛො, මාණව, පීති අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි.
469. ‘‘යෙ තෙ, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය, කතමෙත්‌ථ [කමෙත්‌ථ (ක. සී. ස්‍යා. කං. පී.)] බ්‍රාහ්‌මණා ධම්‌මං මහප්‌ඵලතරං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනායා’’ති? ‘‘යෙමෙ, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය, චාගමෙත්‌ථ බ්‍රාහ්‌මණා ධම්‌මං මහප්‌ඵලතරං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනායා’’ති.
‘‘තං කි මඤ්‌ඤසි, මාණව, ඉධ අඤ්‌ඤතරස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස මහායඤ්‌ඤො පච්‌චුපට්‌ඨිතො අස්‌ස. අථ ද්‌වෙ බ්‍රාහ්‌මණා ආගච්‌ඡෙය්‍යුං – ‘ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස මහායඤ්‌ඤං අනුභවිස්‌සාමා’ති. තත්‍රෙකස්‌ස [තත්‌ථෙකස්‌ස (පී.)] බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස එවමස්‌ස – ‘අහො වත! අහමෙව ලභෙය්‍යං භත්‌තග්‌ගෙ අග්‌ගාසනං අග්‌ගොදකං අග්‌ගපිණ්‌ඩං, න අඤ්‌ඤො බ්‍රාහ්‌මණො ලභෙය්‍ය භත්‌තග්‌ගෙ අග්‌ගාසනං අග්‌ගොදකං අග්‌ගපිණ්‌ඩ’න්‌ති. ඨානං ඛො පනෙතං, මාණව , විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤො බ්‍රාහ්‌මණො ලභෙය්‍ය භත්‌තග්‌ගෙ අග්‌ගාසනං අග්‌ගොදකං අග්‌ගපිණ්‌ඩං, න සො බ්‍රාහ්‌මණො ලභෙය්‍ය භත්‌තග්‌ගෙ අග්‌ගාසනං අග්‌ගොදකං අග්‌ගපිණ්‌ඩං. ‘අඤ්‌ඤො බ්‍රාහ්‌මණො ලභති භත්‌තග්‌ගෙ අග්‌ගාසනං අග්‌ගොදකං අග්‌ගපිණ්‌ඩං, නාහං ලභාමි භත්‌තග්‌ගෙ අග්‌ගාසනං අග්‌ගොදකං අග්‌ගපිණ්‌ඩ’න්‌ති – ඉති සො කුපිතො හොති අනත්‌තමනො. ඉමස්‌ස පන, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණා කිං විපාකං පඤ්‌ඤපෙන්‌තී’’ති? ‘‘න ඛ්‌වෙත්‌ථ, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා එවං දානං දෙන්‌ති – ‘ඉමිනා පරො කුපිතො හොතු අනත්‌තමනො’ති. අථ ඛ්‌වෙත්‌ථ බ්‍රාහ්‌මණා අනුකම්‌පාජාතිකංයෙව [අනුකම්‌පජාතිකංයෙව (ස්‍යා. කං. ක.)] දානං දෙන්‌තී’’ති. ‘‘එවං සන්‌තෙ, ඛො, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණානං ඉදං ඡට්‌ඨං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු හොති – යදිදං අනුකම්‌පාජාතික’’න්‌ති. ‘‘එවං සන්‌තෙ, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණානං ඉදං ඡට්‌ඨං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු හොති – යදිදං අනුකම්‌පාජාතික’’න්‌ති.
‘‘යෙ තෙ, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය, ඉමෙ ත්‌වං පඤ්‌ච ධම්‌මෙ කත්‌ථ බහුලං සමනුපස්‌සසි – ගහට්‌ඨෙසු වා පබ්‌බජිතෙසු වා’’ති? ‘‘යෙමෙ, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය, ඉමාහං පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පබ්‌බජිතෙසු බහුලං සමනුපස්‌සාමි අප්‌පං ගහට්‌ඨෙසු. ගහට්‌ඨො හි, භො ගොතම, මහට්‌ඨො මහාකිච්‌චො මහාධිකරණො මහාසමාරම්‌භො, න සතතං සමිතං සච්‌චවාදී හොති; පබ්‌බජිතො ඛො පන, භො ගොතම, අප්‌පට්‌ඨො අප්‌පකිච්‌චො අප්‌පාධිකරණො අප්‌පසමාරම්‌භො, සතතං සමිතං සච්‌චවාදී හොති. ගහට්‌ඨො හි, භො ගොතම, මහට්‌ඨො මහාකිච්‌චො මහාධිකරණො මහාසමාරම්‌භො න සතතං සමිතං තපස්‌සී හොති… බ්‍රහ්‌මචාරී හොති… සජ්‌ඣායබහුලො හොති… චාගබහුලො හොති; පබ්‌බජිතො ඛො පන, භො ගොතම, අප්‌පට්‌ඨො අප්‌පකිච්‌චො අප්‌පාධිකරණො අප්‌පසමාරම්‌භො සතතං සමිතං තපස්‌සී හොති… බ්‍රහ්‌මචාරී හොති… සජ්‌ඣායබහුලො හොති… චාගබහුලො හොති. යෙමෙ, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය, ඉමාහං පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පබ්‌බජිතෙසු බහුලං සමනුපස්‌සාමි අප්‌පං ගහට්‌ඨෙසූ’’ති.
‘‘යෙ තෙ, මාණව, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය චිත්‌තස්‌සාහං එතෙ පරික්‌ඛාරෙ වදාමි – යදිදං චිත්‌තං අවෙරං අබ්‍යාබජ්‌ඣං තස්‌ස භාවනාය. ඉධ, මාණව, භික්‌ඛු සච්‌චවාදී හොති. සො ‘සච්‌චවාදීම්‌හී’ති ලභති අත්‌ථවෙදං, ලභති ධම්‌මවෙදං, ලභති ධම්‌මූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං. යං තං කුසලූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං, චිත්‌තස්‌සාහං එතං පරික්‌ඛාරං වදාමි – යදිදං චිත්‌තං අවෙරං අබ්‍යාබජ්‌ඣං තස්‌ස භාවනාය. ඉධ, මාණව, භික්‌ඛු තපස්‌සී හොති…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචාරී හොති…පෙ.… සජ්‌ඣායබහුලො හොති…පෙ.… චාගබහුලො හොති. සො ‘චාගබහුලොම්‌හී’ති ලභති අත්‌ථවෙදං, ලභති ධම්‌මවෙදං, ලභති ධම්‌මූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං. යං තං කුසලූපසංහිතං පාමොජ්‌ජං, චිත්‌තස්‌සාහං එතං පරික්‌ඛාරං වදාමි – යදිදං චිත්‌තං අවෙරං අබ්‍යාබජ්‌ඣං තස්‌ස භාවනාය. යෙ තෙ මාණව, බ්‍රාහ්‌මණා, පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය, චිත්‌තස්‌සාහං එතෙ පරික්‌ඛාරෙ වදාමි – යදිදං චිත්‌තං අවෙරං අබ්‍යාබජ්‌ඣං තස්‌ස භාවනායා’’ති.
470. එවං වුත්‌තෙ, සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සුතං මෙතං, භො ගොතම – ‘සමණො ගොතමො බ්‍රහ්‌මානං සහබ්‍යතාය මග්‌ගං ජානාතී’’’ති.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, මාණව, ආසන්‌නෙ ඉතො නළකාරගාමො, න යිතො දූරෙ නළකාරගාමො’’ති?
‘‘එවං, භො, ආසන්‌නෙ ඉතො නළකාරගාමො , න යිතො දූරෙ නළකාරගාමො’’ති.
‘‘තං, කිං මඤ්‌ඤසි මාණව, ඉධස්‌ස පුරිසො නළකාරගාමෙ ජාතවද්‌ධො [ජාතවඩ්‌ඪො (ස්‍යා. කං. ක.)]; තමෙනං නළකාරගාමතො තාවදෙව අවසටං [අපසක්‌කං (ස්‍යා. කං. ක.)] නළකාරගාමස්‌ස මග්‌ගං පුච්‌ඡෙය්‍යුං; සියා නු ඛො, මාණව, තස්‌ස පුරිසස්‌ස නළකාරගාමෙ ජාතවද්‌ධස්‌ස නළකාරගාමස්‌ස මග්‌ගං පුට්‌ඨස්‌ස දන්‌ධායිතත්‌තං වා විත්‌ථායිතත්‌තං වා’’ති?
‘‘නො හිදං, භො ගොතම’’.
‘‘තං කිස්‌ස හෙතු’’?
‘‘අමු හි, භො ගොතම, පුරිසො නළකාරගාමෙ ජාතවද්‌ධො. තස්‌ස සබ්‌බානෙව නළකාරගාමස්‌ස මග්‌ගානි සුවිදිතානී’’ති. ‘‘සියා නු ඛො, මාණව, තස්‌ස පුරිසස්‌ස නළකාරගාමෙ ජාතවද්‌ධස්‌ස නළකාරගාමස්‌ස මග්‌ගං පුට්‌ඨස්‌ස දන්‌ධායිතත්‌තං වා විත්‌ථායිතත්‌තං වාති, න ත්‌වෙව තථාගතස්‌ස බ්‍රහ්‌මලොකං වා බ්‍රහ්‌මලොකගාමිනිං වා පටිපදං පුට්‌ඨස්‌ස දන්‌ධායිතත්‌තං වා විත්‌ථායිතත්‌තං වා. බ්‍රහ්‌මානඤ්‌චාහං, මාණව, පජානාමි බ්‍රහ්‌මලොකඤ්‌ච බ්‍රහ්‌මලොකගාමිනිඤ්‌ච පටිපදං; යථාපටිපන්‌නො ච බ්‍රහ්‌මලොකං උපපන්‌නො තඤ්‌ච පජානාමී’’ති .
‘‘සුතං මෙතං, භො ගොතම – ‘සමණො ගොතමො බ්‍රහ්‌මානං සහබ්‍යතාය මග්‌ගං දෙසෙතී’ති. සාධු මෙ භවං ගොතමො බ්‍රහ්‌මානං සහබ්‍යතාය මග්‌ගං දෙසෙතූ’’ති.
‘‘තෙන හි, මාණව, සුණාහි, සාධුකං මනසි කරොහි, භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං භො’’ති ඛො සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො භගවතො පච්‌චස්‌සොසි. භගවා එතදවොච –
471. ‘‘කතමො ච, මාණව, බ්‍රහ්‌මානං සහබ්‍යතාය මග්‌ගො? ඉධ, මාණව, භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං; ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාබජ්‌ඣෙන ඵරිත්‌වා විහරති. එවං භාවිතාය ඛො, මාණව, මෙත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා යං පමාණකතං කම්‌මං න තං තත්‍රාවසිස්‌සති, න තං තත්‍රාවතිට්‌ඨති. සෙය්‍යථාපි, මාණව, බලවා සඞ්‌ඛධමො අප්‌පකසිරෙනෙව චාතුද්‌දිසා විඤ්‌ඤාපෙය්‍ය [එවමෙව ඛො මාණව එවං භාවිතාය මෙත්‌තාය (සී. ස්‍යා. කං. පී. දී. නි. 1.556) තථාපි ඉධ පාඨොයෙව උපමාය සංසන්‌දියමානො පරිපුණ්‌ණො විය දිස්‌සති]; එවමෙව ඛො, මාණව…පෙ.… එවං භාවිතාය ඛො, මාණව, මෙත්‌තාය [එවමෙව ඛො මාණව එවං භාවිතාය මෙත්‌තාය (සී. ස්‍යා. කං. පී. දී. නි. 1.556) තථාපි ඉධ පාඨොයෙව උපමාය සංසන්‌දියමානො පරිපුණ්‌ණො විය දිස්‌සති] චෙතොවිමුත්‌තියා යං පමාණකතං කම්‌මං න තං තත්‍රාවසිස්‌සති, න තං තත්‍රාවතිට්‌ඨති. අයම්‌පි ඛො, මාණව, බ්‍රහ්‌මානං සහබ්‍යතාය මග්‌ගො. ‘‘පුන චපරං, මාණව, භික්‌ඛු කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං; ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාබජ්‌ඣෙන ඵරිත්‌වා විහරති. එවං භාවිතාය ඛො, මාණව, උපෙක්‌ඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා යං පමාණකතං කම්‌මං න තං තත්‍රාවසිස්‌සති, න තං තත්‍රාවතිට්‌ඨති. සෙය්‍යථාපි, මාණව, බලවා සඞ්‌ඛධමො අප්‌පකසිරෙනෙව චාතුද්‌දිසා විඤ්‌ඤාපෙය්‍ය; එවමෙව ඛො, මාණව…පෙ.… එවං භාවිතාය ඛො, මාණව, උපෙක්‌ඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා යං පමාණකතං කම්‌මං න තං තත්‍රාවසිස්‌සති, න තං තත්‍රාවතිට්‌ඨති. අයම්‌පි ඛො, මාණව, බ්‍රහ්‌මානං සහබ්‍යතාය මග්‌ගො’’ති.
472. එවං වුත්‌තෙ, සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම! සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය – චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තීති – එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගතං. හන්‌ද, ච දානි මයං, භො ගොතම, ගච්‌ඡාම; බහුකිච්‌චා මයං බහුකරණීයා’’ති. ‘‘යස්‌සදානි ත්‌වං, මාණව, කාලං මඤ්‌ඤසී’’ති. අථ ඛො සුභො මාණවො තොදෙය්‍යපුත්‌තො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දිත්‌වා අනුමොදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි.
තෙන ඛො පන සමයෙන ජාණුස්‌සොණි බ්‍රාහ්‌මණො සබ්‌බසෙතෙන වළවාභිරථෙන [වළභීරථෙන (සී.)] සාවත්‌ථියා නිය්‍යාති දිවා දිවස්‌ස. අද්‌දසා ඛො ජාණුස්‌සොණිබ්‍රාහ්‌මණො සුභං මාණවං තොදෙය්‍යපුත්‌තං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං. දිස්‌වාන සුභං මාණවං තොදෙය්‍යපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘හන්‌ද, කුතො නු භවං භාරද්‌වාජො ආගච්‌ඡති දිවා දිවස්‌සා’’ති? ‘‘ඉතො හි ඛො අහං, භො , ආගච්‌ඡාමි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස සන්‌තිකා’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, භවං භාරද්‌වාජො, සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියං පණ්‌ඩිතො මඤ්‌ඤෙති’’? ‘‘කො චාහං, භො, කො ච සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියං ජානිස්‌සාමි? සොපි නූනස්‌ස තාදිසොව යො සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස පඤ්‌ඤාවෙය්‍යත්‌තියං ජානෙය්‍යා’’ති. ‘‘උළාරාය ඛලු, භවං භාරද්‌වාජො, සමණං ගොතමං පසංසාය පසංසතී’’ති. ‘‘කො චාහං, භො, කො ච සමණං ගොතමං පසංසිස්‌සාමි? පසත්‌ථපසත්‌ථොව සො භවං ගොතමො සෙට්‌ඨො දෙවමනුස්‌සානං. යෙ චිමෙ, භො, බ්‍රාහ්‌මණා පඤ්‌ච ධම්‌මෙ පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පුඤ්‌ඤස්‌ස කිරියාය කුසලස්‌ස ආරාධනාය; චිත්‌තස්‌සෙතෙ සමණො ගොතමො පරික්‌ඛාරෙ වදෙති – යදිදං චිත්‌තං අවෙරං අබ්‍යාබජ්‌ඣං තස්‌ස භාවනායා’’ති.
එවං වුත්‌තෙ, ජාණුස්‌සොණි බ්‍රාහ්‌මණො සබ්‌බසෙතා වළවාභිරථා ඔරොහිත්‌වා එකංසං උත්‌තරාසඞ්‌ගං කරිත්‌වා යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා උදානං උදානෙසි – ‘‘ලාභා රඤ්‌ඤො පසෙනදිස්‌ස කොසලස්‌ස, සුලද්‌ධලාභා රඤ්‌ඤො පසෙනදිස්‌ස කොසලස්‌ස යස්‌ස විජිතෙ තථාගතො විහරති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො’’ති.
සුභසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං නවමං.
No comments:
Post a Comment