6. සන්‌දකසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
223. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කොසම්‌බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො පිලක්‌ඛගුහායං පටිවසති මහතියා පරිබ්‌බාජකපරිසාය සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි පරිබ්‌බාජකසතෙහි. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘ආයාමාවුසො, යෙන දෙවකතසොබ්‌භො තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම ගුහාදස්‌සනායා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො සම්‌බහුලෙහි භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං යෙන දෙවකතසොබ්‌භො තෙනුපසඞ්‌කමි. තෙන ඛො පන සමයෙන සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො මහතියාපරිබ්‌බාජකපරිසාය සද්‌ධිං නිසින්‌නො හොති උන්‌නාදිනියා උච්‌චාසද්‌දමහාසද්‌දාය අනෙකවිහිතං තිරච්‌ඡානකථං කථෙන්‌තියා, සෙය්‍යථිදං – රාජකථං චොරකථං මහාමත්‌තකථං සෙනාකථං භයකථං යුද්‌ධකථං අන්‌නකථං පානකථං වත්‌ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්‌ධකථං ඤාතිකථං යානකථං ගාමකථං නිගමකථං නගරකථං ජනපදකථං ඉත්‌ථිකථං සූරකථං විසිඛාකථං කුම්‌භට්‌ඨානකථං පුබ්‌බපෙතකථං නානත්‌තකථං ලොකක්‌ඛායිකං සමුද්‌දක්‌ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉති වා. අද්‌දසා ඛො සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං. දිස්‌වාන සකං පරිසං සණ්‌ඨාපෙසි – ‘‘අප්‌පසද්‌දා භොන්‌තො හොන්‌තු, මා භොන්‌තො සද්‌දමකත්‌ථ; අයං සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස සාවකො ආගච්‌ඡති සමණො ආනන්‌දො. යාවතා ඛො පන සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස සාවකා කොසම්‌බියං පටිවසන්‌ති, අයං තෙසං අඤ්‌ඤතරො සමණො ආනන්‌දො. අප්‌පසද්‌දකාමා ඛො පන තෙ ආයස්‌මන්‌තො අප්‌පසද්‌දවිනීතා අප්‌පසද්‌දස්‌ස වණ්‌ණවාදිනො; අප්‌පෙව නාම අප්‌පසද්‌දං පරිසං විදිත්‌වා උපසඞ්‌කමිතබ්‌බං මඤ්‌ඤෙය්‍යා’’ති. අථ ඛො තෙ පරිබ්‌බාජකා තුණ්‌හී අහෙසුං.
224. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො යෙන සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො තෙනුපසඞ්‌කමි. අථ ඛො සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච – ‘‘එතු ඛො භවං ආනන්‌දො, ස්‌වාගතං භොතො ආනන්‌දස්‌ස. චිරස්‌සං ඛො භවං ආනන්‌දො ඉමං පරියායමකාසි යදිදං ඉධාගමනාය. නිසීදතු භවං ආනන්‌දො, ඉදමාසනං පඤ්‌ඤත්‌ත’’න්‌ති. නිසීදි ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ. සන්‌දකොපි ඛො පරිබ්‌බාජකො අඤ්‌ඤතරං නීචං ආසනං ගහෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො සන්‌දකං පරිබ්‌බාජකං ආයස්‌මා ආනන්‌දො එතදවොච – ‘‘කායනුත්‌ථ, සන්දක, එතරහි කථාය සන්‌නිසින්‌නා, කා ච පන වො අන්‌තරාකථා විප්‌පකතා’’ති? ‘‘තිට්‌ඨතෙසා, භො ආනන්‌ද, කථා යාය මයං එතරහි කථාය සන්‌නිසින්‌නා. නෙසා භොතො ආනන්‌දස්‌ස කථා දුල්‌ලභා භවිස්‌සති පච්‌ඡාපි සවනාය. සාධු වත භවන්‌තංයෙව ආනන්‌දං පටිභාතු සකෙ ආචරියකෙ ධම්‌මීකථා’’ති. ‘‘තෙන හි, සන්දක, සුණාහි , සාධුකං මනසි කරොහි, භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං භො’’ති ඛො සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. ආයස්‌මා ආනන්‌දො එතදවොච – ‘‘චත්‌තාරොමෙ , සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන අබ්‍රහ්‌මචරියවාසා අක්‌ඛාතා චත්‌තාරි ච අනස්‌සාසිකානි බ්‍රහ්‌මචරියානි අක්‌ඛාතානි, යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච [වසන්‌තො වා (සී. පී.) එවමුපරිපි අනාරාධනපක්‌ඛෙ] නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති. ‘‘කතමෙ පන තෙ, භො ආනන්‌ද, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසා අක්‌ඛාතා, යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති?
225. ‘‘ඉධ, සන්දක, එකච්‌චො සත්‌ථා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි – ‘නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරොලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌ති. චාතුමහාභූතිකො අයං පුරිසො යදා කාලඞ්‌කරොති, පථවී පථවීකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, ආපො ආපොකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, තෙජො තෙජොකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, වායො වායොකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති , ආකාසං ඉන්‌ද්‍රියානි සඞ්‌කමන්‌ති. ආසන්‌දිපඤ්‌චමා පුරිසා මතං ආදාය ගච්‌ඡන්‌ති, යාවාළාහනා පදානි පඤ්‌ඤායන්‌ති. කාපොතකානි අට්‌ඨීනි භවන්‌ති. භස්‌සන්‌තා ආහුතියො; දත්‌තුපඤ්‌ඤත්‌තං යදිදං දානං. තෙසං තුච්‌ඡා මුසා විලාපො යෙ කෙචි අත්‌ථිකවාදං වදන්‌ති. බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජන්‌ති විනස්‌සන්‌ති න හොන්‌ති පරං මරණා’ති.
‘‘තත්‍ර , සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරොලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌ති. චාතුමහාභූතිකො අයං පුරිසො යදා කාලඞ්‌කරොති, පථවී පථවීකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, ආපො ආපොකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, තෙජො තෙජොකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, වායො වායොකායං අනුපෙති අනුපගච්‌ඡති, ආකාසං ඉන්‌ද්‍රියානි සඞ්‌කමන්‌ති. ආසන්‌දිපඤ්‌චමා පුරිසා මතං ආදාය ගච්‌ඡන්‌ති, යාවාළාහනා පදානි පඤ්‌ඤායන්‌ති. කාපොතකානි අට්‌ඨීනි භවන්‌ති. භස්‌සන්‌තා ආහුතියො; දත්‌තුපඤ්‌ඤත්‌තං යදිදං දානං. තෙසං තුච්‌ඡා මුසා විලාපො යෙ කෙචි අත්‌ථිකවාදං වදන්‌ති. බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජන්‌තිවිනස්‌සන්‌ති න හොන්‌ති පරං මරණා’ති. සචෙ ඉමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අකතෙන මෙ එත්‌ථ කතං, අවුසිතෙන මෙ එත්‌ථ වුසිතං. උභොපි මයං එත්‌ථ සමසමා සාමඤ්‌ඤං පත්‌තා, යො චාහං න වදාමි ‘උභො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජිස්‌සාම, විනස්‌සිස්‌සාම, න භවිස්‌සාම පරං මරණා’ති. අතිරෙකං ඛො පනිමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො නග්‌ගියං මුණ්‌ඩියං උක්‌කුටිකප්‌පධානං කෙසමස්‌සුලොචනං යොහං පුත්‌තසම්‌බාධසයනං [පුත්‌තසම්‌බාධවසනං (සී.)] අජ්‌ඣාවසන්‌තො කාසිකචන්‌දනං පච්‌චනුභොන්‌තො මාලාගන්‌ධවිලෙපනං ධාරෙන්‌තො ජාතරූපරජතං සාදියන්‌තො ඉමිනා භොතා සත්‌ථාරා සමසමගතිකො භවිස්‌සාමි. අභිසම්‌පරායං සොහං කිං ජානන්‌තො කිං පස්‌සන්‌තො ඉමස්‌මිං සත්‌ථරි බ්‍රහ්‌මචරියං චරිස්‌සාමි? ‘සො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති [නිබ්‌බිජ්‌ජාපක්‌කමති (සී.)]. අයං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන පඨමො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අක්‌ඛාතො යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
226. ‘‘පුන චපරං, සන්දක, ඉධෙකච්‌චො සත්‌ථා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි – ‘කරොතො කාරයතො ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො පචතො පාචාපයතො සොචයතො සොචාපයතො කිලමතො කිලමාපයතො ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො පාණමතිපාතයතො අදින්‌නං ආදියතො සන්‌ධිං ඡින්‌දතො නිල්‌ලොපං හරතො එකාගාරිකං කරොතො පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො පරදාරං ගච්‌ඡතො මුසා භණතො කරොතො න කරීයති පාපං. ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පචාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන නත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’ති.
‘‘තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – කරොතො කාරයතො ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො පචතො පාචාපයතො සොචතො සොචාපයතො කිලමතො කිලමාපයතො ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො පාණමතිපාතයතො අදින්‌නං ආදියතො සන්‌ධිං ඡින්‌දතො නිල්‌ලොපං හරතො එකාගාරිකං කරොතො පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො පරදාරං ගච්‌ඡතො මුසා භණතො කරොතො න කරීයති පාපං ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පචාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන නත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’ති. සචෙ ඉමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අකතෙන මෙ එත්‌ථ කතං, අවුසිතෙන මෙ එත්‌ථ වුසිතං. උභොපි මයං එත්‌ථ සමසමා සාමඤ්‌ඤං පත්‌තා, යො චාහං න වදාමි ‘උභින්‌නං කුරුතං න කරීයති පාප’න්‌ති. අතිරෙකං ඛො පනිමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො නග්‌ගියං මුණ්‌ඩියං උක්‌කුටිකප්‌පධානං කෙසමස්‌සුලොචනං යොහං පුත්‌තසම්‌බාධසයනං අජ්‌ඣාවසන්‌තො කාසිකචන්‌දනං පච්‌චනුභොන්‌තො මාලාගන්‌ධවිලෙපනං ධාරෙන්‌තො ජාතරූපරජතං සාදියන්‌තො ඉමිනා භොතා සත්‌ථාරා සමසමගතිකො භවිස්‌සාමි. අභිසම්‌පරායං සොහං කිං ජානන්‌තො කිං පස්‌සන්‌තො ඉමස්‌මිං සත්‌ථරි බ්‍රහ්‌මචරියං චරිස්‌සාමි? ‘සො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අය’න්‌ති ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. අයං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන දුතියො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අක්‌ඛාතො යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
227. ‘‘පුන චපරං, සන්දක, ඉධෙකච්‌චො සත්‌ථා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි – ‘නත්‌ථි හෙතු, නත්‌ථි පච්‌චයො සත්‌තානං සංකිලෙසාය; අහෙතූ අප්‌පච්‌චයා සත්‌තාසංකිලිස්‌සන්‌ති; නත්‌ථි හෙතු, නත්‌ථි පච්‌චයො සත්‌තානං විසුද්‌ධියා; අහෙතූ අප්‌පච්‌චයා සත්‌තා විසුජ්‌ඣන්‌ති; නත්‌ථි බලං, නත්‌ථි වීරියං, නත්‌ථි පුරිසථාමො , නත්‌ථි පුරිසපරක්‌කමො; සබ්‌බෙ සත්‌තා සබ්‌බෙ පාණා සබ්‌බෙ භූතා සබ්‌බෙ ජීවා අවසා අබලා අවීරියා නියතිසඞ්‌ගතිභාවපරිණතා ඡස්‌වෙවාභිජාතීසු සුඛදුක්‌ඛං පටිසංවෙදෙන්‌තී’ති.
‘‘තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – නත්‌ථි හෙතු, නත්‌ථි පච්‌චයො සත්‌තානං සංකිලෙසාය, අහෙතූ අප්‌පච්‌චයා සත්‌තා සංකිලිස්‌සන්‌ති. නත්‌ථි හෙතු නත්‌ථි පච්‌චයො සත්‌තානං විසුද්‌ධියා, අහෙතූ අප්‌පච්‌චයා සත්‌තා විසුජ්‌ඣන්‌ති. නත්‌ථි බලං, නත්‌ථි වීරියං, නත්‌ථි පුරිසථාමො, නත්‌ථි පුරිසපරක්‌කමො, සබ්‌බෙ සත්‌තා සබ්‌බෙ පාණා සබ්‌බෙ භූතා සබ්‌බෙ ජීවා අවසා අබලා අවීරියා නියතිසඞ්‌ගතිභාවපරිණතා ඡස්‌වෙවාභිජාතීසු සුඛදුක්‌ඛං පටිසංවෙදෙන්‌තී’ති. සචෙ ඉමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අකතෙන මෙ එත්‌ථ කතං, අවුසිතෙන මෙ එත්‌ථ වුසිතං. උභොපි මයං එත්‌ථ සමසමා සාමඤ්‌ඤං පත්‌තා, යො චාහං න වදාමි ‘උභො අහෙතූ අප්‌පච්‌චයා විසුජ්‌ඣිස්‌සාමා’ති. අතිරෙකං ඛො පනිමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො නග්‌ගියං මුණ්‌ඩියං උක්‌කුටිකප්‌පධානං කෙසමස්‌සුලොචනං යොහං පුත්‌තසම්‌බාධසයනං අජ්‌ඣාවසන්‌තො කාසිකචන්‌දනං පච්‌චනුභොන්‌තො මාලාගන්‌ධවිලෙපනං ධාරෙන්‌තො ජාතරූපරජතං සාදියන්‌තො ඉමිනා භොතා සත්‌ථාරා සමසමගතිකො භවිස්‌සාමි. අභිසම්‌පරායං සොහං කිං ජානන්‌තො කිං පස්‌සන්‌තො ඉමස්‌මිං සත්‌ථරි බ්‍රහ්‌මචරියං චරිස්‌සාමි? ‘සො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. අයං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තතියො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අක්‌ඛාතො යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
228. ‘‘පුන චපරං, සන්දක, ඉධෙකච්‌චො සත්‌ථා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි – ‘සත්‌තිමෙ කායා අකටා අකටවිධා අනිම්‌මිතා අනිම්‌මාතා වඤ්‌ඣා කූටට්‌ඨා එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතා, තෙ න ඉඤ්‌ජන්‌ති න විපරිණමන්‌ති න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං බ්‍යාබාධෙන්‌ති නාලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සුඛාය වා දුක්‌ඛාය වා සුඛදුක්‌ඛාය වා. කතමෙ සත්‌ත? පථවීකායො ආපොකායො තෙජොකායො වායොකායො සුඛෙ දුක්‌ඛෙ ජීවෙ සත්‌තමෙ – ඉමෙ සත්‌තකායා අකටා අකටවිධා අනිම්‌මිතා අනිම්‌මාතා වඤ්‌ඣා කූටට්‌ඨා එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතා. තෙ න ඉඤ්‌ජන්‌ති න විපරිණමන්‌ති න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං බ්‍යාබාධෙන්‌ති. නාලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සුඛාය වා දුක්‌ඛාය වා සුඛදුක්‌ඛාය වා. තත්‌ථ නත්‌ථි හන්‌තා වා ඝාතෙතා වා සොතා වා සාවෙතා වා විඤ්‌ඤාතා වා විඤ්‌ඤාපෙතා වා. යොපි තිණ්‌හෙන සත්‌ථෙන සීසං ඡින්‌දති, න කොචි කඤ්‌චි [කිඤ්‌චි (ක.)] ජීවිතා වොරොපෙති. සත්‌තන්‌නංත්‌වෙව කායානමන්‌තරෙන සත්‌ථං විවරමනුපතති. චුද්‌දස ඛො පනිමානි යොනිපමුඛසතසහස්‌සානි සට්‌ඨි ච සතානි ඡ ච සතානි පඤ්‌ච ච කම්‌මුනො සතානි පඤ්‌ච ච කම්‌මානි තීණි ච කම්‌මානි, කම්‌මෙ ච අඩ්‌ඪකම්‌මෙ ච, ද්‌වට්‌ඨිපටිපදා, ද්‌වට්‌ඨන්‌තරකප්‌පා, ඡළාභිජාතියො, අට්‌ඨ පුරිසභූමියො, එකූනපඤ්‌ඤාස ආජීවකසතෙ, එකූනපඤ්‌ඤාස පරිබ්‌බාජකසතෙ, එකූනපඤ්‌ඤාස නාගාවාසසතෙ, වීසෙ ඉන්‌ද්‍රියසතෙ, තිංසෙ නිරයසතෙ, ඡත්‌තිංස රජොධාතුයො, සත්‌ත සඤ්‌ඤීගබ්‌භා, සත්‌ත අසඤ්‌ඤීගබ්‌භා, සත්‌ත නිගණ්‌ඨිගබ්‌භා, සත්‌ත දෙවා, සත්‌ත මානුසා, සත්‌ත පෙසාචා, සත්‌ත සරා, සත්‌ත පවුටා, සත්‌ත පපාතා, සත්‌ත පපාතසතානි, සත්‌ත සුපිනා, සත්‌ත සුපිනසතානි, චුල්‌ලාසීති [චූළාසීති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] මහාකප්‌පිනො [මහාකප්‌පුනො (සී. පී.)] සතසහස්‌සානි, යානි බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච සන්‌ධාවිත්‌වා සංසරිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. තත්‌ථ නත්‌ථි ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්‍රහ්‌මචරියෙන වා අපරිපක්‌කං වා කම්‌මං පරිපාචෙස්‌සාමි, පරිපක්‌කං වා කම්‌මං ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස බ්‍යන්‌තිං කරිස්‌සාමීති. හෙවං නත්‌ථි දොණමිතෙ සුඛදුක්‌ඛෙ පරියන්‌තකතෙ සංසාරෙ, නත්‌ථි හායනවඩ්‌ඪනෙ, නත්‌ථි උක්‌කංසාවකංසෙ. සෙය්‍යථාපි නාම සුත්‌තගුළෙ ඛිත්‌තෙ නිබ්‌බෙඨියමානමෙව පලෙති, එවමෙව බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච සන්‌ධාවිත්‌වා සංසරිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌තී’ති.
‘‘තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – සත්‌තිමෙ කායා අකටා අකටවිධා අනිම්‌මිතා අනිම්‌මාතා වඤ්‌ඣා කූටට්‌ඨා එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතා. තෙ න ඉඤ්‌ජන්‌ති න විපරිණමන්‌ති න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං බ්‍යාබාධෙන්‌ති. නාලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සුඛාය වා දුක්‌ඛාය වා සුඛදුක්‌ඛාය වා. කතමෙ සත්‌ත ? පථවීකායො ආපොකායො තෙජොකායො වායොකායො සුඛෙ දුක්‌ඛෙ ජීවෙ සත්‌තමෙ – ඉමෙ සත්‌ත කායා අකටා අකටවිධා අනිම්‌මිතා අනිම්‌මාතා වඤ්‌ඣා කූටට්‌ඨා එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතා. තෙ න ඉඤ්‌ජන්‌ති න විපරිණමන්‌ති න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං බ්‍යාබාධෙන්‌ති. නාලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සුඛාය වා දුක්‌ඛාය වා සුඛදුක්‌ඛාය වා. තත්‌ථ නත්‌ථි හන්‌තා වා ඝාතෙතා වා සොතා වා සාවෙතා වා විඤ්‌ඤාතා වා විඤ්‌ඤාපෙතා වා. යොපි තිණ්‌හෙන සත්‌ථෙන සීසං ඡින්‌දති, න කොචි කඤ්‌චි ජීවිතා වොරොපෙති . සත්‌තන්‌නංත්‌වෙව කායානමන්‌තරෙන සත්‌ථං විවරමනුපතති. චුද්‌දස ඛො පනිමානි යොනිපමුඛසතසහස්‌සානි සට්‌ඨි ච සතානි ඡ ච සතානි පඤ්‌ච ච කම්‌මුනො සතානි පඤ්‌ච ච කම්‌මානි තීණි ච කම්‌මානි, කම්‌මෙ ච අඩ්‌ඪකම්‌මෙ ච, ද්‌වට්‌ඨිපටිපදා, ද්‌වට්‌ඨන්‌තරකප්‌පා, ඡළාභිජාතියො, අට්‌ඨ පුරිසභූමියො, එකූනපඤ්‌ඤාස ආජීවකසතෙ, එකූනපඤ්‌ඤාස පරිබ්‌බාජකසතෙ, එකූනපඤ්‌ඤාස නාගාවාසසතෙ, වීසෙ ඉන්‌ද්‍රියසතෙ, තිංසෙ නිරයසතෙ, ඡත්‌තිංස රජොධාතුයො, සත්‌ත සඤ්‌ඤීගබ්‌භා, සත්‌ත අසඤ්‌ඤීගබ්‌භා, සත්‌ත නිගණ්‌ඨිගබ්‌භා, සත්‌ත දෙවා, සත්‌ත මානුසා, සත්‌ත පෙසාචා, සත්‌ත සරා, සත්‌ත පවුටා, සත්‌ත පපාතා, සත්‌ත පපාතසතානි, සත්‌ත සුපිනා, සත්‌ත සුපිනසතානි, චුල්‌ලාසීති මහාකප්‌පිනො සතසහස්‌සානි, යානි බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච සන්‌ධාවිත්‌වා සංසරිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. තත්‌ථ නත්‌ථි ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්‍රහ්‌මචරියෙන වා අපරිපක්‌කං වා කම්‌මං පරිපාචෙස්‌සාමි, පරිපක්‌කං වා කම්‌මං ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස බ්‍යන්‌තිං කරිස්‌සාමීති, හෙවං නත්‌ථි දොණමිතෙ සුඛදුක්‌ඛෙ පරියන්‌තකතෙ සංසාරෙ, නත්‌ථි හායනවඩ්‌ඪනෙ, නත්‌ථි උක්‌කංසාවකංසෙ. සෙය්‍යථාපි නාම සුත්‌තගුළෙ ඛිත්‌තෙ නිබ්‌බෙඨියමානමෙව පලෙති, එවමෙව බාලෙ ච පණ්‌ඩිතෙ ච සන්‌ධාවිත්‌වා සංසරිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌තී’ති. සචෙ පන ඉමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අකතෙන මෙ එත්‌ථ කතං, අවුසිතෙන මෙ එත්‌ථ වුසිතං. උභොපි මයං එත්‌ථ සමසමා සාමඤ්‌ඤං පත්‌තා, යො චාහං න වදාමි. ‘උභො සන්‌ධාවිත්‌වා සංසරිත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සාමා’ති. අතිරෙකං ඛො පනිමස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො නග්‌ගියං මුණ්‌ඩියං උක්‌කුටිකප්‌පධානං කෙසමස්‌සුලොචනං යොහං පුත්‌තසම්‌බාධසයනං අජ්‌ඣාවසන්‌තො කාසිකචන්‌දනං පච්‌චනුභොන්‌තො මාලාගන්‌ධවිලෙපනං ධාරෙන්‌තො ජාතරූපරජතං සාදියන්‌තො ඉමිනා භොතා සත්‌ථාරා සමසමගතිකො භවිස්‌සාමි. අභිසම්‌පරායං සොහං කිං ජානන්‌තො කිං පස්‌සන්‌තො ඉමස්‌මිං සත්‌ථරි බ්‍රහ්‌මචරියං චරිස්‌සාමි? ‘සො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. අයං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චතුත්‌ථො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසො අක්‌ඛාතො යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසා අක්‌ඛාතා යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති.
‘‘අච්‌ඡරියං , භො ආනන්‌ද, අබ්‌භුතං, භො ආනන්‌ද! යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො අබ්‍රහ්‌මචරියවාසාව සමානා ‘අබ්‍රහ්‌මචරියවාසා’ති අක්‌ඛාතා යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලන්‌ති. කතමානි පන තානි, භො ආනන්‌ද, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරි අනස්‌සාසිකානි බ්‍රහ්‌මචරියානි අක්‌ඛාතානි යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති?
229. ‘‘ඉධ, සන්දක, එකච්‌චො සත්‌ථා සබ්‌බඤ්‌ඤූ සබ්‌බදස්‌සාවී අපරිසෙසං ඤාණදස්‌සනං පටිජානාති – ‘චරතො ච මෙ තිට්‌ඨතො ච සුත්‌තස්‌ස ච ජාගරස්‌ස ච සතතං සමිතං ඤාණදස්‌සනං පච්‌චුපට්‌ඨිත’න්‌ති. සො සුඤ්‌ඤම්‌පි අගාරං පවිසති, පිණ්‌ඩම්‌පි න ලභති, කුක්‌කුරොපි ඩංසති, චණ්‌ඩෙනපි හත්‌ථිනා සමාගච්‌ඡති, චණ්‌ඩෙනපි අස්‌සෙන සමාගච්‌ඡති, චණ්‌ඩෙනපි ගොණෙන සමාගච්‌ඡති, ඉත්‌ථියාපි පුරිසස්‌සපි නාමම්‌පි ගොත්‌තම්‌පි පුච්‌ඡති, ගාමස්‌සපි නිගමස්‌සපි නාමම්‌පි මග්‌ගම්‌පි පුච්‌ඡති. සො ‘කිමිද’න්‌ති පුට්‌ඨො සමානො ‘සුඤ්‌ඤං මෙ අගාරං පවිසිතබ්‌බං අහොසි’, තෙන පාවිසිං; ‘පිණ්‌ඩම්‌පි අලද්‌ධබ්‌බං අහොසි’, තෙන නාලත්‌ථං ; ‘කුක්‌කුරෙන ඩංසිතබ්‌බං අහොසි’, තෙනම්‌හි [තෙන (ක.), තෙනාසිං (?)] දට්‌ඨො; ‘චණ්‌ඩෙන හත්‌ථිනා සමාගන්‌තබ්‌බං අහොසි’, තෙන සමාගමිං; ‘චණ්‌ඩෙන අස්‌සෙන සමාගන්‌තබ්‌බං අහොසි’, තෙන සමාගමිං; ‘චණ්‌ඩෙන ගොණෙන සමාගන්‌තබ්‌බං අහොසි’, තෙන සමාගමිං; ‘ඉත්‌ථියාපි පුරිසස්‌සපි නාමම්‌පි ගොත්‌තම්‌පි පුච්‌ඡිතබ්‌බං අහොසි’, තෙන පුච්‌ඡිං; ‘ගාමස්‌සපි නිගමස්‌සපි නාමම්‌පි මග්‌ගම්‌පි පුච්‌ඡිතබ්‌බං අහොසි’, තෙන පුච්‌ඡින්‌ති. තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා සබ්‌බඤ්‌ඤූ සබ්‌බදස්‌සාවී අපරිසෙසං ඤාණදස්‌සනං පටිජානාති…පෙ.… ‘ගාමස්‌සපි නිගමස්‌සපි නාමම්‌පි මග්‌ගම්‌පි පුච්‌ඡිතබ්‌බං අහොසි, තෙන පුච්‌ඡි’න්‌ති . සො ‘අනස්‌සාසිකං ඉදං බ්‍රහ්‌මචරිය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. ඉදං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන පඨමං අනස්‌සාසිකං බ්‍රහ්‌මචරියං අක්‌ඛාතං යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
230. ‘‘පුන චපරං, සන්දක, ඉධෙකච්‌චො සත්‌ථා අනුස්‌සවිකො හොති අනුස්‌සවසච්‌චො. සො අනුස්‌සවෙන ඉතිහිතිහපරම්‌පරාය පිටකසම්‌පදාය ධම්‌මං දෙසෙති. අනුස්‌සවිකස්‌ස ඛො පන, සන්දක , සත්‌ථුනො අනුස්‌සවසච්‌චස්‌ස සුස්‌සුතම්‌පි හොති දුස්‌සුතම්‌පි හොති තථාපි හොති අඤ්‌ඤථාපි හොති. තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා අනුස්‌සවිකො අනුස්‌සවසච්‌චො සො අනුස්‌සවෙන ඉතිහිතිහපරම්‌පරාය පිටකසම්‌පදාය ධම්‌මං දෙසෙති. අනුස්‌සවිකස්‌ස ඛො පන සත්‌ථුනො අනුස්‌සවසච්‌චස්‌ස සුස්‌සුතම්‌පි හොති දුස්‌සුතම්‌පි හොති තථාපි හොති අඤ්‌ඤථාපි හොති’. සො ‘අනස්‌සාසිකං ඉදං බ්‍රහ්‌මචරිය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. ඉදං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන දුතියං අනස්‌සාසිකං බ්‍රහ්‌මචරියං අක්‌ඛාතං යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
231. ‘‘පුන චපරං, සන්දක, ඉධෙකච්‌චො සත්‌ථා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං ධම්‌මං දෙසෙති. තක්‌කිස්‌ස ඛො පන, සන්දක, සත්‌ථුනො වීමංසිස්‌ස සුතක්‌කිතම්‌පි හොති දුත්‌තක්‌කිතම්‌පි හොති තථාපි හොති අඤ්‌ඤථාපි හොති. තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා තක්‌කී වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං ධම්‌මං දෙසෙති. තක්‌කිස්‌ස ඛො පන සත්‌ථුනො වීමංසිස්‌ස සුතක්‌කිතම්‌පි හොති දුත්‌තක්‌කිතම්‌පි හොති තථාපි හොති අඤ්‌ඤථාපි හොති’. සො ‘අනස්‌සාසිකං ඉදං බ්‍රහ්‌මචරිය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. ඉදං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තතියං අනස්‌සාසිකං බ්‍රහ්‌මචරියං අක්‌ඛාතං යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
232. ‘‘පුන චපරං, සන්දක, ඉධෙකච්‌චො සත්‌ථා මන්‌දො හොති මොමූහො. සො මන්‌දත්‌තා මොමූහත්‌තා තත්‌ථ තත්‌ථ [තථා තථා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] පඤ්‌හං පුට්‌ඨොසමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි [එවම්‌පි (සී. පී.)] මෙ නො, තථාතිපි [තථාපි (සී. පී.)] මෙ නො, අඤ්‌ඤථාතිපි [අඤ්‌ඤථාපි (සී. පී.) ( ) සබ්‌බත්‌ථ නත්‌ථි] මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’ති. තත්‍ර, සන්දක, විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘අයං ඛො භවං සත්‌ථා මන්‌දො මොමූහො. සො මන්‌දත්‌තා මොමූහත්‌තා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – එවන්‌තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’ති. සො ‘අනස්‌සාසිකං ඉදං බ්‍රහ්‌මචරිය’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌මා බ්‍රහ්‌මචරියා නිබ්‌බිජ්‌ජ පක්‌කමති. ඉදං ඛො, සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චතුත්‌ථං අනස්‌සාසිකං බ්‍රහ්‌මචරියං අක්‌ඛාතං යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘ඉමානි ඛො, (තානි සන්දක, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරි අනස්‌සාසිකානි බ්‍රහ්‌මචරියානි අක්‌ඛාතානි යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති.
‘‘අච්‌ඡරියං, භො ආනන්‌ද, අබ්‌භුතං, භො ආනන්‌ද! යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරි අනස්‌සාසිකානෙව බ්‍රහ්‌මචරියානි අනස්‌සාසිකානි බ්‍රහ්‌මචරියානීති අක්‌ඛාතානි යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං න වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච නාරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං. සො පන, භො ආනන්‌ද, සත්‌ථා කිං වාදී කිං අක්‌ඛායී යත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති.
233. ‘‘ඉධ, සන්දක, තථාගතො ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා…පෙ.… [විත්‌ථාරො ම. නි. 2.9-10 කන්‌දරකසුත්‌තෙ] සො ඉමෙ පඤ්‌ච නීවරණෙ පහාය චෙතසො උපක්‌කිලෙසෙ පඤ්‌ඤාය දුබ්‌බලීකරණෙ විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. යස්‌මිං ඛො [යස්‌මිං ඛො පන (ස්‍යා. කං. ක.)], සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘පුන චපරං, සන්දක, භික්‌ඛු විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ... දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. යස්‌මිං ඛො, සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘පුන චපරං, සන්දක, භික්‌ඛු පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති…පෙ.… තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. යස්‌මිං ඛො, සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘පුන චපරං, සන්දක, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. යස්‌මිං ඛො, සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො…පෙ.… ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. යස්‌මිං ඛො, සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ සත්‌තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ…පෙ.… යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති. යස්‌මිං ඛො, සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසලං.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති; ‘ඉමෙ ආසවා’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස එවං ජානතො එවං පස්‌සතො කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, භවාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, අවිජ්‌ජාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති. යස්‌මිං ඛො, සන්දක, සත්‌ථරි සාවකො එවරූපං උළාරවිසෙසං අධිගච්‌ඡති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො සසක්‌කං බ්‍රහ්‌මචරියං වසෙය්‍ය, වසන්‌තො ච ආරාධෙය්‍ය ඤායං ධම්‌මං කුසල’’න්‌ති.
234. ‘‘යො පන සො, භො ආනන්‌ද, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො පරිභුඤ්‌ජෙය්‍ය සො කාමෙ’’ති? ‘‘යො සො, සන්දක, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො අභබ්‌බො සො පඤ්‌චට්‌ඨානානි අජ්‌ඣාචරිතුං. අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සඤ්‌චිච්‌ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙතුං, අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතුං, අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවෙතුං, අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සම්‌පජානමුසා භාසිතුං, අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සන්‌නිධිකාරකං කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං, සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ අගාරියභූතො. යො සො, සන්දක, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො අභබ්‌බො සො ඉමානි පඤ්‌චට්‌ඨානානි අජ්‌ඣාචරිතු’’න්‌ති.
235. ‘‘යො පන සො, භො ආනන්‌ද, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො තස්‌ස චරතො චෙව තිට්‌ඨතො ච සුත්‌තස්‌ස ච ජාගරස්‌ස ච සතතං සමිතං ඤාණදස්‌සනං පච්‌චුපට්‌ඨිතං – ‘ඛීණා මෙ ආසවා’’’ති? ‘‘තෙන හි, සන්දක, උපමං තෙ කරිස්‌සාමි; උපමායපිධෙකච්‌චෙ විඤ්‌ඤූ පුරිසා භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, සන්දක, පුරිසස්‌ස හත්‌ථපාදා ඡින්‌නා; තස්‌ස චරතො චෙව තිට්‌ඨතො ච සුත්‌තස්‌ස ච ජාගරස්‌ස ච සතතං සමිතං (ජානාති – ‘ඡින්‌නා මෙ හත්‌ථපාදා’ති, උදාහු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො ජානාති – ‘ඡින්‌නා මෙ හත්‌ථපාදා’’’ති? ‘‘න ඛො, භො ආනන්‌ද, සො පුරිසො සතතං සමිතං ජානාති – ‘ඡින්‌නා මෙ හත්‌ථපාදා’ ති.) [(ඡින්‌නාව හත්‌ථපාදා,) (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] අපි ච ඛො පන නං පච්‌චවෙක්‌ඛමානො ජානාති – ‘ඡින්‌නා මෙ හත්‌ථපාදා’’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, සන්දක, යො සො භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො තස්‌ස චරතො චෙව තිට්‌ඨතො ච සුත්‌තස්‌ස ච ජාගරස්‌ස ච සතතං සමිතං (ඤාණදස්‌සනං න පච්‌චුපට්‌ඨිතං – ‘ඛීණා මෙ ආසවා’ති;) [(ඛීණාව ආසවා,) (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] අපි ච ඛො පන නං පච්‌චවෙක්‌ඛමානො ජානාති – ‘ඛීණා මෙ ආසවා’’’ති.
236. ‘‘කීවබහුකා පන, භො ආනන්‌ද, ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ නිය්‍යාතාරො’’ති? ‘‘න ඛො, සන්දක, එකංයෙව සතං න ද්‌වෙ සතානි න තීණි සතානි න චත්‌තාරි සතානි න පඤ්‌ච සතානි, අථ ඛො භිය්‍යොව යෙ ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ නිය්‍යාතාරො’’ති. ‘‘අච්‌ඡරියං, භො ආනන්‌ද, අබ්‌භුතං, භො ආනන්‌ද! න ච නාම සධම්‌මොක්‌කංසනා භවිස්‌සති, න පරධම්‌මවම්‌භනා, ආයතනෙ ච ධම්‌මදෙසනා තාව බහුකා ච නිය්‍යාතාරො පඤ්‌ඤායිස්‌සන්‌ති. ඉමෙ පනාජීවකා පුත්‌තමතාය පුත්‌තා අත්‌තානඤ්‌චෙව උක්‌කංසෙන්‌ති, පරෙ ච වම්‌භෙන්‌ති තයො චෙව නිය්‍යාතාරො පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – නන්‌දං වච්‌ඡං, කිසං සංකිච්‌චං, මක්‌ඛලිං ගොසාල’’න්‌ති. අථ ඛො සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො සකං පරිසං ආමන්‌තෙසි – ‘‘චරන්‌තු භොන්‌තො සමණෙ ගොතමෙ බ්‍රහ්‌මචරියවාසො. න දානි සුකරං අම්‌හෙහි ලාභසක්‌කාරසිලොකෙ පරිච්‌චජිතු’’න්‌ති. ඉති හිදං සන්‌දකො පරිබ්‌බාජකො සකං පරිසං උය්‍යොජෙසි භගවති බ්‍රහ්‌මචරියෙති.
සන්‌දකසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං ඡට්‌ඨං.
No comments:
Post a Comment