5. භද්‌දාලිසුත්‌තං
134. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘අහං ඛො, භික්‌ඛවෙ, එකාසනභොජනං භුඤ්‌ජාමි; එකාසනභොජනං ඛො, අහං, භික්‌ඛවෙ, භුඤ්‌ජමානො අප්‌පාබාධතඤ්‌ච සඤ්‌ජානාමි අප්‌පාතඞ්‌කතඤ්‌ච ලහුට්‌ඨානඤ්‌ච බලඤ්‌ච ඵාසුවිහාරඤ්‌ච. එථ, තුම්‌හෙපි, භික්‌ඛවෙ, එකාසනභොජනං භුඤ්‌ජථ; එකාසනභොජනං ඛො, භික්‌ඛවෙ, තුම්‌හෙපි භුඤ්‌ජමානා අප්‌පාබාධතඤ්‌ච සඤ්‌ජානිස්‌සථ අප්‌පාතඞ්‌කතඤ්‌ච ලහුට්‌ඨානඤ්‌ච බලඤ්‌ච ඵාසුවිහාරඤ්‌චා’’ති. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා භද්‌දාලි භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අහං ඛො, භන්‌තෙ, න උස්‌සහාමි එකාසනභොජනං භුඤ්‌ජිතුං; එකාසනභොජනඤ්‌හි මෙ, භන්‌තෙ, භුඤ්‌ජතො සියා කුක්‌කුච්‌චං, සියා විප්‌පටිසාරො’’ති. ‘‘තෙන හි ත්‌වං, භද්‌දාලි, යත්‌ථ නිමන්‌තිතො අස්‌සසි තත්‌ථ එකදෙසං භුඤ්‌ජිත්‌වා එකදෙසං නීහරිත්‌වාපි භුඤ්‌ජෙය්‍යාසි. එවම්‌පි ඛො ත්‌වං, භද්‌දාලි, භුඤ්‌ජමානො එකාසනො යාපෙස්‌සසී’’ති [භුඤ්‌ජමානො යාපෙස්‌සසීති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)]. ‘‘එවම්‌පි ඛො අහං, භන්‌තෙ, න උස්‌සහාමි භුඤ්‌ජිතුං; එවම්‌පි හි මෙ, භන්‌තෙ, භුඤ්‌ජතො සියා කුක්‌කුච්‌චං, සියා විප්‌පටිසාරො’’ති. අථ ඛො ආයස්‌මා භද්‌දාලි භගවතා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසි. අථ ඛො ආයස්‌මා භද්‌දාලි සබ්‌බං තං තෙමාසං න භගවතො සම්‌මුඛීභාවං අදාසි, යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී.
135. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්‌බහුලා භික්‌ඛූ භගවතො චීවරකම්‌මං කරොන්‌ති – නිට්‌ඨිතචීවරො භගවා තෙමාසච්‌චයෙන චාරිකං පක්‌කමිස්‌සතීති. අථ ඛො ආයස්‌මා භද්‌දාලි යෙන තෙ භික්‌ඛූ තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙහි භික්‌ඛූහි සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං භද්‌දාලිං තෙ භික්‌ඛූ එතදවොචුං – ‘‘ඉදං ඛො, ආවුසො භද්‌දාලි, භගවතො චීවරකම්‌මං කරීයති [කරණීයං (ක.)]. නිට්‌ඨිතචීවරො භගවා තෙමාසච්‌චයෙන චාරිකං පක්‌කමිස්‌සති. ඉඞ්‌ඝාවුසො භද්‌දාලි, එතං දොසකං සාධුකං මනසි කරොහි, මා තෙ පච්‌ඡා දුක්‌කරතරං අහොසී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො ආයස්‌මා භද්‌දාලි තෙසං භික්‌ඛූනං පටිස්‌සුත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා භද්‌දාලි භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌චයො මං, භන්‌තෙ, අච්‌චගමා යථාබාලං යථාමූළ්‌හං යථාඅකුසලං, යොහං භගවතා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසිං. තස්‌ස මෙ, භන්‌තෙ, භගවා අච්‌චයං අච්‌චයතො පටිග්‌ගණ්‌හාතු ආයතිං සංවරායා’’ති.
‘‘තග්‌ඝ ත්‌වං, භද්‌දාලි, අච්‌චයො අච්‌චගමා යථාබාලං යථාමූළ්‌හං යථාඅකුසලං, යං ත්‌වං මයා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසි. සමයොපි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි – ‘භගවා ඛො සාවත්‌ථියං විහරති, භගවාපි මං ජානිස්‌සති – භද්‌දාලි නාම භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී’ති. අයම්‌පි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, සමයො අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි. සමයොපි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි – ‘සම්‌බහුලා ඛො භික්‌ඛු සාවත්‌ථියං වස්‌සං උපගතා, තෙපි මං ජානිස්‌සන්‌ති – භද්‌දාලි නාම භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී’ති. අයම්‌පි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, සමයො අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි. සමයොපි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි – ‘සම්‌බහුලා ඛො භික්‌ඛුනියො සාවත්‌ථියං වස්‌සං උපගතා, තාපි මං ජානිස්‌සන්‌ති – භද්‌දාලි නාම භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී’ති. අයම්‌පි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, සමයො අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි. සමයොපි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි – ‘සම්‌බහුලා ඛො උපාසකා සාවත්‌ථියං පටිවසන්‌ති, තෙපි මං ජානිස්‌සන්‌ති – භද්‌දාලි නාම භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී’ති. අයම්‌පි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, සමයො අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි. සමයොපි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි – ‘සම්‌බහුලා ඛො උපාසිකා සාවත්‌ථියං පටිවසන්‌ති, තාපි මං ජානිස්‌සන්‌ති – භද්‌දාලි නාම භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී’ති. අයම්‌පි ඛො තෙ, භද්‌දාලි , සමයො අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි. සමයොපි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසි – ‘සම්‌බහුලා ඛො නානාතිත්‌ථියා සමණබ්‍රාහ්‌මණා සාවත්‌ථියං වස්‌සං උපගතා, තෙපි මං ජානිස්‌සන්‌ති – භද්‌දාලි නාම භික්‌ඛු සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස සාවකො ථෙරඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු සාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී’ති. අයම්‌පි ඛො තෙ, භද්‌දාලි, සමයො අප්‌පටිවිද්‌ධො අහොසී’’ති.
‘‘අච්‌චයො මං, භන්‌තෙ, අච්‌චගමා යථාබාලං යථාමූළ්‌හං යථාඅකුසලං, යොහං භගවතා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසිං. තස්‌ස මෙ, භන්‌තෙ, භගවා අච්‌චයං අච්‌චයතො පටිග්‌ගණ්‌හාතු ආයතිං සංවරායා’’ති. ‘‘තග්‌ඝ ත්‌වං, භද්‌දාලි, අච්‌චයො අච්‌චගමා යථාබාලං යථාමූළ්‌හං යථාඅකුසලං, යං ත්‌වං මයා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසි’’.
136. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, භද්‌දාලි, ඉධස්‌ස භික්‌ඛු උභතොභාගවිමුත්‌තො, තමහං එවං වදෙය්‍යං – ‘එහි මෙ ත්‌වං, භික්‌ඛු, පඞ්‌කෙ සඞ්‌කමො හොහී’ති, අපි නු ඛො සො සඞ්‌කමෙය්‍ය වා අඤ්‌ඤෙන වා කායං සන්‌නාමෙය්‍ය, ‘නො’ති වා වදෙය්‍යා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, භද්‌දාලි, ඉධස්‌ස භික්‌ඛු පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තො… කායසක්‌ඛි… දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො… සද්‌ධාවිමුත්‌තො… ධම්‌මානුසාරී… සද්‌ධානුසාරී, තමහං එවං වදෙය්‍යං – ‘එහි මෙ ත්‌වං, භික්‌ඛු, පඞ්‌කෙ සඞ්‌කමො හොහී’ති, අපි නු ඛො සො සඞ්‌කමෙය්‍ය වා අඤ්‌ඤෙන වා කායං සන්‌නාමෙය්‍ය, ‘නො’ති වා වදෙය්‍යා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, භද්‌දාලි, අපි නු ත්‌වං, භද්‌දාලි, තස්‌මිං සමයෙ උභතොභාගවිමුත්‌තො වා හොසි පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තො වා කායසක්‌ඛි වා දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො වා සද්‌ධාවිමුත්‌තො වා ධම්‌මානුසාරී වා සද්‌ධානුසාරී වා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘නනු ත්‌වං, භද්‌දාලි, තස්‌මිං සමයෙ රිත්‌තො තුච්‌ඡො අපරද්‌ධො’’ති?
‘‘එවං , භන්‌තෙ. අච්‌චයො මං, භන්‌තෙ, අච්‌චගමා යථාබාලං යථාමූළ්‌හං යථාඅකුසලං, යොහං භගවතා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසිං. තස්‌ස මෙ, භන්‌තෙ, භගවා අච්‌චයං අච්‌චයතො පටිග්‌ගණ්‌හාතු ආයතිං සංවරායා’’ති. ‘‘තග්‌ඝ ත්‌වං, භද්‌දාලි, අච්‌චයො අච්‌චගමා යථාබාලං යථාමූළ්‌හං යථාඅකුසලං, යං ත්‌වං මයා සික්‌ඛාපදෙ පඤ්‌ඤාපියමානෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙ සික්‌ඛං සමාදියමානෙ අනුස්‌සාහං පවෙදෙසි. යතො ච ඛො ත්‌වං, භද්‌දාලි, අච්‌චයං අච්‌චයතො දිස්‌වා යථාධම්‌මං පටිකරොසි, තං තෙ මයං පටිග්‌ගණ්‌හාම. වුද්‌ධිහෙසා, භද්‌දාලි, අරියස්‌ස විනයෙ යො අච්‌චයං අච්‌චයතො දිස්‌වා යථාධම්‌මං පටිකරොති, ආයතිං සංවරං ආපජ්‌ජති’’.
137. ‘‘ඉධ, භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘යංනූනාහං විවිත්‌තං සෙනාසනං භජෙය්‍යං අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං. අප්‌පෙව නාමාහං උත්‌තරි [උත්‌තරිං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං සච්‌ඡිකරෙය්‍ය’න්‌ති. සො විවිත්‌තං සෙනාසනං භජති අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං. තස්‌ස තථාවූපකට්‌ඨස්‌ස විහරතො සත්‌ථාපි උපවදති, අනුවිච්‌චපි විඤ්‌ඤූ සබ්‍රහ්‌මචාරී උපවදන්‌ති, දෙවතාපි උපවදන්‌ති, අත්‌තාපි අත්‌තානං උපවදති. සො සත්‌ථාරාපි උපවදිතො, අනුවිච්‌චපි විඤ්‌ඤූහි සබ්‍රහ්‌මචාරීහි උපවදිතො, දෙවතාහිපි උපවදිතො, අත්‌තනාපි අත්‌තානං උපවදිතො න උත්‌තරි මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං සච්‌ඡිකරොති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරිස්‌ස.
138. ‘‘ඉධ පන, භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරී හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘යංනූනාහං විවිත්‌තං සෙනාසනං භජෙය්‍යං අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං. අප්‌පෙව නාමාහං උත්‌තරි මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං සච්‌ඡිකරෙය්‍ය’න්‌ති. සො විවිත්‌තං සෙනාසනං භජති අරඤ්‌ඤං රුක්‌ඛමූලං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්‌ථං අබ්‌භොකාසං පලාලපුඤ්‌ජං. තස්‌ස තථාවූපකට්‌ඨස්‌ස විහරතො සත්‌ථාපි න උපවදති, අනුවිච්‌චපි විඤ්‌ඤූ සබ්‍රහ්‌මචාරී න උපවදන්‌ති, දෙවතාපි න උපවදන්‌ති, අත්‌තාපි අත්‌තානං න උපවදති. සො සත්‌ථාරාපි අනුපවදිතො , අනුවිච්‌චපි විඤ්‌ඤූහි සබ්‍රහ්‌මචාරීහි අනුපවදිතො, දෙවතාහිපි අනුපවදිතො, අත්‌තනාපි අත්‌තානං අනුපවදිතො උත්‌තරි මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං සච්‌ඡිකරොති. සො විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌ස.
139. ‘‘පුන චපරං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛු විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌ස.
‘‘පුන චපරං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛු පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති, සතො ච සම්‌පජානො සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති – ‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’ති තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌ස.
‘‘පුන චපරං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌ස.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො…පෙ.… ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌ස.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ සත්‌තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන සත්‌තෙ පස්‌සති චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ හීනෙ පණීතෙ සුවණ්‌ණෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සුගතෙ දුග්‌ගතෙ යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති – ‘ඉමෙ වත භොන්‌තො සත්‌තා කායදුච්‌චරිතෙන සමන්‌නාගතා…පෙ.… විනිපාතං නිරයං උපපන්‌නා; ඉමෙ වා පන භොන්‌තො සත්‌තා කායසුචරිතෙන සමන්‌නාගතා…පෙ.… සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපන්‌නා’ති ඉති දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙන අතික්‌කන්‌තමානුසකෙන…පෙ.… යථාකම්‌මූපගෙ සත්‌තෙ පජානාති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌ස.
‘‘සො එවං සමාහිතෙ චිත්‌තෙ පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපක්‌කිලෙසෙ මුදුභූතෙ කම්‌මනියෙ ඨිතෙ ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තෙ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්‌තං අභිනින්‌නාමෙති. සො ‘ඉදං දුක්‌ඛ’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති; ‘ඉමෙ ආසවා’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවසමුදයො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරොධො’ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස එවං ජානතො එවං පස්‌සතො කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, භවාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති, අවිජ්‌ජාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හි තං, භද්‌දාලි, හොති යථා තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය පරිපූරකාරිස්‌සා’’ති.
140. එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා භද්‌දාලි භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කො නු ඛො, භන්‌තෙ, හෙතු, කො පච්‌චයො යෙන මිධෙකච්‌චං භික්‌ඛුං පසය්‌හ පසය්‌හ [පවය්‌හ පවය්‌හ (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] කාරණං කරොන්‌ති? කො පන, භන්‌තෙ, හෙතු, කො පච්‌චයො යෙන මිධෙකච්‌චං භික්‌ඛුං නො තථා පසය්‌හ පසය්‌හ කාරණං කරොන්‌තී’’ති? ‘‘ඉධ, භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු අභිණ්‌හාපත්‌තිකො හොති ආපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, බහිද්‌ධා කථං අපනාමෙති, කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, න සම්‌මා වත්‌තති, න ලොමං පාතෙති, න නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති නාහ. තත්‍ර, භද්‌දාලි, භික්‌ඛූනං එවං හොති – අයං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු අභිණ්‌හාපත්‌තිකො ආපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, බහිද්‌ධා කථං අපනාමෙති, කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, න සම්‌මා වත්‌තති, න ලොමං පාතෙති, න නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති නාහ. සාධු වතායස්‌මන්‌තො ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො තථා තථා උපපරික්‌ඛථ යථාස්‌සිදං [යථයිදං (ස්‍යා. කං. ක.)] අධිකරණං න ඛිප්‌පමෙව වූපසමෙය්‍යාති. තස්‌ස ඛො එවං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛුනො භික්‌ඛූ තථා තථා උපපරික්‌ඛන්‌ති යථාස්‌සිදං අධිකරණං න ඛිප්‌පමෙව වූපසම්‌මති.
141. ‘‘ඉධ පන, භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු අභිණ්‌හාපත්‌තිකො හොති ආපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො නාඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, බහිද්‌ධා කථං න අපනාමෙති, න කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, සම්‌මා වත්‌තති, ලොමං පාතෙති, නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති ආහ. තත්‍ර, භද්‌දාලි, භික්‌ඛූනං එවං හොති – අයං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු අභිණ්‌හාපත්‌තිකො ආපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො නාඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, බහිද්‌ධා කථං න අපනාමෙති, න කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, සම්‌මා වත්‌තති, ලොමං පාතෙති, නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති ආහ. සාධු වතායස්‌මන්‌තො, ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො තථා තථා උපපරික්‌ඛථ යථාස්‌සිදං අධිකරණං ඛිප්‌පමෙව වූපසමෙය්‍යාති. තස්‌ස ඛො එවං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛුනො භික්‌ඛූ තථා තථා උපපරික්‌ඛන්‌ති යථාස්‌සිදං අධිකරණං ඛිප්‌පමෙව වූපසම්‌මති.
142. ‘‘ඉධ, භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු අධිච්‌චාපත්‌තිකො හොති අනාපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, බහිද්‌ධා කථං අපනාමෙති, කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, න සම්‌මා වත්‌තති, න ලොමං පාතෙති, න නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති නාහ. තත්‍ර, භද්‌දාලි, භික්‌ඛූනං එවං හොති – අයං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු අධිච්‌චාපත්‌තිකො අනාපත්‌තිබහුලො . සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, බහිද්‌ධා කථං අපනාමෙති, කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, න සම්‌මා වත්‌තති, න ලොමං පාතෙති, න නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති නාහ. සාධු වතායස්‌මන්‌තො, ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො තථා තථා උපපරික්‌ඛථ යථාස්‌සිදං අධිකරණං න ඛිප්‌පමෙව වූපසමෙය්‍යාති. තස්‌ස ඛො එවං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛුනො භික්‌ඛූ තථා තථා උපපරික්‌ඛන්‌ති යථාස්‌සිදං අධිකරණං න ඛිප්‌පමෙව වූපසම්‌මති.
143. ‘‘ඉධ පන, භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු අධිච්‌චාපත්‌තිකො හොති අනාපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො නාඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, න බහිද්‌ධා කථං අපනාමෙති, න කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, සම්‌මා වත්‌තති, ලොමං පාතෙති, නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති ආහ. තත්‍ර, භද්‌දාලි, භික්‌ඛූනං එවං හොති – අයං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු අධිච්‌චාපත්‌තිකො අනාපත්‌තිබහුලො. සො භික්‌ඛූහි වුච්‌චමානො නාඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති, න බහිද්‌ධා කථං අපනාමෙති, න කොපඤ්‌ච දොසඤ්‌ච අප්‌පච්‌චයඤ්‌ච පාතුකරොති, සම්‌මා වත්‌තති, ලොමං පාතෙති, නෙත්‌ථාරං වත්‌තති, ‘යෙන සඞ්‌ඝො අත්‌තමනො හොති තං කරොමී’ති ආහ. සාධු වතායස්‌මන්‌තො, ඉමස්‌ස භික්‌ඛුනො තථා තථා උපපරික්‌ඛථ යථාස්‌සිදං අධිකරණං ඛිප්‌පමෙව වූපසමෙය්‍යාති. තස්‌ස ඛො එවං, භද්‌දාලි, භික්‌ඛුනො භික්‌ඛූ තථා තථා උපපරික්‌ඛන්‌ති යථාස්‌සිදං අධිකරණං ඛිප්‌පමෙව වූපසම්‌මති.
144. ‘‘ඉධ , භද්‌දාලි, එකච්‌චො භික්‌ඛු සද්‌ධාමත්‌තකෙන වහති පෙමමත්‌තකෙන. තත්‍ර, භද්‌දාලි, භික්‌ඛූනං එවං හොති – ‘අයං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු සද්‌ධාමත්‌තකෙන වහති පෙමමත්‌තකෙන. සචෙ මයං ඉමං භික්‌ඛුං පසය්‌හ පසය්‌හ කාරණං කරිස්‌සාම – මා යම්‌පිස්‌ස තං සද්‌ධාමත්‌තකං පෙමමත්‌තකං තම්‌හාපි පරිහායී’ති. සෙය්‍යථාපි, භද්‌දාලි, පුරිසස්‌ස එකං චක්‌ඛුං, තස්‌ස මිත්‌තාමච්‌චා ඤාතිසාලොහිතා තං එකං චක්‌ඛුං රක්‌ඛෙය්‍යුං – ‘මා යම්‌පිස්‌ස තං එකං චක්‌ඛුං තම්‌හාපි පරිහායී’ති; එවමෙව ඛො, භද්‌දාලි, ඉධෙකච්‌චො භික්‌ඛු සද්‌ධාමත්‌තකෙන වහති පෙමමත්‌තකෙන. තත්‍ර, භද්‌දාලි, භික්‌ඛූනං එවං හොති – ‘අයං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු සද්‌ධාමත්‌තකෙන වහති පෙමමත්‌තකෙන. සචෙ මයං ඉමං භික්‌ඛුං පසය්‌හ පසය්‌හ කාරණං කරිස්‌සාම – මා යම්‌පිස්‌ස තං සද්‌ධාමත්‌තකං පෙමමත්‌තකං තම්‌හාපි පරිහායී’ති. අයං ඛො, භද්‌දාලි, හෙතු අයං පච්‌චයො යෙන මිධෙකච්‌චං භික්‌ඛුං පසය්‌හ පසය්‌හ කාරණං කරොන්‌ති. අයං පන, භද්‌දාලි, හෙතු අයං පච්‌චයො, යෙන මිධෙකච්‌චං භික්‌ඛුං නො තථා පසය්‌හ පසය්‌හ කාරණං කරොන්‌තී’’ති.
145. ‘‘‘කො නු ඛො, භන්‌තෙ, හෙතු, කො පච්‌චයො යෙන පුබ්‌බෙ අප්‌පතරානි චෙව සික්‌ඛාපදානි අහෙසුං බහුතරා ච භික්‌ඛූ අඤ්‌ඤාය සණ්‌ඨහිංසු? කො පන, භන්‌තෙ, හෙතු, කො පච්‌චයො යෙන එතරහි බහුතරානි චෙව සික්‌ඛාපදානි හොන්‌ති අප්‌පතරා ච භික්‌ඛූ අඤ්‌ඤාය සණ්‌ඨහන්‌තී’ති? ‘‘එවමෙතං, භද්‌දාලි, හොති සත්‌තෙසු හායමානෙසු, සද්‌ධම්‌මෙ අන්‌තරධායමානෙ, බහුතරානි චෙව සික්‌ඛාපදානි හොන්‌ති අප්‌පතරා ච භික්‌ඛූ අඤ්‌ඤාය සණ්‌ඨහන්‌තීති. න තාව, භද්‌දාලි, සත්‌ථා සාවකානං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤාපෙති යාව න ඉධෙකච්‌චෙ ආසවට්‌ඨානීයා ධම්‌මා සඞ්‌ඝෙ පාතුභවන්‌ති. යතො ච ඛො, භද්‌දාලි, ඉධෙකච්‌චෙ ආසවට්‌ඨානීයා ධම්‌මා සඞ්‌ඝෙ පාතුභවන්‌ති, අථ සත්‌ථා සාවකානං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤාපෙති තෙසංයෙව ආසවට්‌ඨානීයානං ධම්‌මානං පටිඝාතාය. න තාව, භද්‌දාලි, ඉධෙකච්‌චෙ ආසවට්‌ඨානීයා ධම්‌මා සඞ්‌ඝෙ පාතුභවන්‌ති යාව න සඞ්‌ඝො මහත්‌තං පත්‌තො හොති. යතො ච ඛො, භද්‌දාලි, සඞ්‌ඝො මහත්‌තං පත්‌තො හොති, අථ ඉධෙකච්‌චෙආසවට්‌ඨානීයා ධම්‌මා සඞ්‌ඝෙ පාතුභවන්‌ති. අථ සත්‌ථා සාවකානං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤාපෙති තෙසංයෙව ආසවට්‌ඨානීයානං ධම්‌මානං පටිඝාතාය. න තාව, භද්‌දාලි, ඉධෙකච්‌චෙ ආසවට්‌ඨානීයා ධම්‌මා සඞ්‌ඝෙ පාතුභවන්‌ති යාව න සඞ්‌ඝො ලාභග්‌ගං පත්‌තො හොති, යසග්‌ගං පත්‌තො හොති, බාහුසච්‌චං පත්‌තො හොති, රත්‌තඤ්‌ඤුතං පත්‌තො හොති. යතො ච ඛො, භද්‌දාලි, සඞ්‌ඝො රත්‌තඤ්‌ඤුතං පත්‌තො හොති, අථ ඉධෙකච්‌චෙ ආසවට්‌ඨානීයා ධම්‌මා සඞ්‌ඝෙ පාතුභවන්‌ති, අථ සත්‌ථා සාවකානං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤාපෙති තෙසංයෙව ආසවට්‌ඨානීයානං ධම්‌මානං පටිඝාතාය.
146. ‘‘අප්‌පකා ඛො තුම්‌හෙ, භද්‌දාලි, තෙන සමයෙන අහුවත්‌ථ යදා වො අහං ආජානීයසුසූපමං ධම්‌මපරියායං දෙසෙසිං. තං සරසි [සරසි ත්‌වං (සී. පී.), සරසි තං (?)]භද්‌දාලී’’ති ?
‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘තත්‍ර, භද්‌දාලි, කං හෙතුං පච්‌චෙසී’’ති?
‘‘සො හි නූනාහං, භන්‌තෙ, දීඝරත්‌තං සත්‌ථුසාසනෙ සික්‌ඛාය අපරිපූරකාරී අහොසි’’න්‌ති.
‘‘න ඛො, භද්‌දාලි, එසෙව හෙතු, එස පච්‌චයො. අපි ච මෙ ත්‌වං, භද්‌දාලි, දීඝරත්‌තං චෙතසා චෙතොපරිච්‌ච විදිතො – ‘න චායං මොඝපුරිසො මයා ධම්‌මෙ දෙසියමානෙ අට්‌ඨිං කත්‌වා මනසි කත්‌වා සබ්‌බචෙතසො [සබ්‌බං චෙතසො (ක.)] සමන්‌නාහරිත්‌වා ඔහිතසොතො ධම්‌මං සුණාතී’ති. අපි ච තෙ අහං, භද්‌දාලි, ආජානීයසුසූපමං ධම්‌මපරියායං දෙසෙස්‌සාමි. තං සුණාහි, සාධුකං මනසි කරොහි ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා භද්‌දාලි භගවතො පච්‌චස්‌සොසි. භගවා එතදවොච –
147. ‘‘සෙය්‍යථාපි, භද්‌දාලි, දක්‌ඛො අස්‌සදමකො භද්‍රං අස්‌සාජානීයං ලභිත්‌වා පඨමෙනෙව මුඛාධානෙ කාරණං කාරෙති. තස්‌ස මුඛාධානෙ කාරණං කාරියමානස්‌ස හොන්‌තියෙව විසූකායිතානි විසෙවිතානි විප්‌ඵන්‌දිතානි කානිචි කානිචි, යථා තං අකාරිතපුබ්‌බං කාරණං කාරියමානස්‌ස. සො අභිණ්‌හකාරණා අනුපුබ්‌බකාරණා තස්‌මිං ඨානෙ පරිනිබ්‌බායති. යතො ඛො, භද්‌දාලි, භද්‍රො අස්‌සාජානීයො අභිණ්‌හකාරණා අනුපුබ්‌බකාරණා තස්‌මිං ඨානෙ පරිනිබ්‌බුතො හොති, තමෙනං අස්‌සදමකො උත්‌තරි කාරණං කාරෙති යුගාධානෙ. තස්‌ස යුගාධානෙ කාරණං කාරියමානස්‌ස හොන්‌තියෙව විසූකායිතානි විසෙවිතානි විප්‌ඵන්‌දිතානි කානිචි කානිචි, යථා තං අකාරිතපුබ්‌බං කාරණං කාරියමානස්‌ස. සො අභිණ්‌හකාරණා අනුපුබ්‌බකාරණා තස්‌මිං ඨානෙ පරිනිබ්‌බායති . යතො ඛො, භද්‌දාලි, භද්‍රො අස්‌සාජානීයො අභිණ්‌හකාරණා අනුපුබ්‌බකාරණා තස්‌මිං ඨානෙ පරිනිබ්‌බුතො හොති, තමෙනං අස්‌සදමකො උත්‌තරි කාරණං කාරෙති අනුක්‌කමෙ මණ්‌ඩලෙ ඛුරකාසෙ [ඛුරකායෙ (සී. පී.)] ධාවෙ දවත්‌තෙ [රවත්‌ථෙ (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] රාජගුණෙ රාජවංසෙ උත්‌තමෙ ජවෙ උත්‌තමෙ හයෙ උත්‌තමෙ සාඛල්‍යෙ. තස්‌ස උත්‌තමෙ ජවෙ උත්‌තමෙ හයෙ උත්‌තමෙ සාඛල්‍යෙ කාරණං කාරියමානස්‌ස හොන්‌තියෙව විසූකායිතානි විසෙවිතානි විප්‌ඵන්‌දිතානි කානිචි කානිචි, යථා තං අකාරිතපුබ්‌බං කාරණං කාරියමානස්‌ස. සො අභිණ්‌හකාරණා අනුපුබ්‌බකාරණා තස්‌මිං ඨානෙ පරිනිබ්‌බායති. යතො ඛො, භද්‌දාලි, භද්‍රො අස්‌සාජානීයො අභිණ්‌හකාරණා අනුපුබ්‌බකාරණා තස්‌මිං ඨානෙ පරිනිබ්‌බුතො හොති, තමෙනං අස්‌සදමකො උත්‌තරි වණ්‌ණියඤ්‌ච පාණියඤ්‌ච [වලියඤ්‌ච (සී. පී.), බලියඤ්‌ච (ස්‍යා. කං.)] අනුප්‌පවෙච්‌ඡති. ඉමෙහි ඛො, භද්‌දාලි, දසහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතො භද්‍රො අස්‌සාජානීයො රාජාරහො හොති රාජභොග්‌ගො රඤ්‌ඤො අඞ්‌ගන්‌තෙව සඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති.
‘‘එවමෙව ඛො, භද්‌දාලි, දසහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු ආහුනෙය්‍යො හොති පාහුනෙය්‍යො දක්‌ඛිණෙය්‍යො අඤ්‌ජලිකරණීයො අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌ස. කතමෙහි දසහි? ඉධ, භද්‌දාලි, භික්‌ඛු අසෙඛාය සම්‌මාදිට්‌ඨියා සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛෙන සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පෙන සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛායසම්‌මාවාචාය සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛෙන සම්‌මාකම්‌මන්‌තෙන සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛෙන සම්‌මාආජීවෙන සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛෙන සම්‌මාවායාමෙන සමන්‌නාගතො හොති , අසෙඛාය සම්‌මාසතියා සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛෙන සම්‌මාසමාධිනා සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛෙන සම්‌මාඤාණෙන සමන්‌නාගතො හොති, අසෙඛාය සම්‌මාවිමුත්‌තියා සමන්‌නාගතො හොති – ඉමෙහි ඛො, භද්‌දාලි, දසහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භික්‌ඛු ආහුනෙය්‍යො හොති පාහුනෙය්‍යො දක්‌ඛිණෙය්‍යො අඤ්‌ජලිකරණීයො අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌සා’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා භද්‌දාලි භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
භද්‌දාලිසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඤ්‌චමං.
No comments:
Post a Comment