4. දීඝනඛසුත්‌තං
201. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති ගිජ්‌ඣකූටෙ පබ්‌බතෙ සූකරඛතායං. අථ ඛො දීඝනඛො පරිබ්‌බාජකො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතො ඛො දීඝනඛො පරිබ්‌බාජකො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අහඤ්‌හි, භො ගොතම, එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – ‘සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතී’’’ති. ‘‘යාපි ඛො තෙ එසා, අග්‌ගිවෙස්‌සන, දිට්‌ඨි – ‘සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතී’ති, එසාපි තෙ දිට්‌ඨි නක්‌ඛමතී’’ති? ‘‘එසා චෙ [එසාපි (ක.)] මෙ, භො ගොතම, දිට්‌ඨි ඛමෙය්‍ය, තංපස්‌ස තාදිසමෙව, තංපස්‌ස තාදිසමෙවා’’ති. ‘‘අතො ඛො තෙ, අග්‌ගිවෙස්‌සන, බහූ හි බහුතරා ලොකස්‌මිං යෙ එවමාහංසු – ‘තංපස්‌ස තාදිසමෙව, තංපස්‌ස තාදිසමෙවා’ති. තෙ තඤ්‌චෙව දිට්‌ඨිං නප්‌පජහන්‌ති අඤ්‌ඤඤ්‌ච දිට්‌ඨිං උපාදියන්‌ති. අතො ඛො තෙ, අග්‌ගිවෙස්‌සන, තනූ හි තනුතරා ලොකස්‌මිං යෙ එවමාහංසු – ‘තංපස්‌ස තාදිසමෙව, තංපස්‌ස තාදිසමෙවා’ති. තෙ තඤ්‌චෙව දිට්‌ඨිං පජහන්‌ති අඤ්‌ඤඤ්‌ච දිට්‌ඨිං න උපාදියන්‌ති. සන්‌තග්‌ගිවෙස්‌සන, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සබ්‌බං මෙ ඛමතී’ති; සන්‌තග්‌ගිවෙස්‌සන, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතී’ති; සන්‌තග්‌ගිවෙස්‌සන , එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘එකච්‌චං මෙ ඛමති, එකච්‌චං මෙ නක්‌ඛමතී’ති. තත්‍රග්‌ගිවෙස්‌සන, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සබ්‌බං මෙ ඛමතී’ති තෙසමයං දිට්‌ඨි සාරාගාය සන්‌තිකෙ, සඤ්‌ඤොගාය සන්‌තිකෙ, අභිනන්‌දනාය සන්‌තිකෙ අජ්‌ඣොසානාය සන්‌තිකෙ උපාදානාය සන්‌තිකෙ; තත්‍රග්‌ගිවෙස්‌සන යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතී’ති තෙසමයං දිට්‌ඨි අසාරාගාය සන්‌තිකෙ, අසඤ්‌ඤොගාය සන්‌තිකෙ, අනභිනන්‌දනාය සන්‌තිකෙ, අනජ්‌ඣොසානාය සන්‌තිකෙ, අනුපාදානාය සන්‌තිකෙ’’ති.
202. එවං වුත්‌තෙ, දීඝනඛො පරිබ්‌බාජකො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘උක්‌කංසෙති [උක්‌කංසති (සී. පී. ක.)] මෙ භවං ගොතමො දිට්‌ඨිගතං, සමුක්‌කංසෙති[සම්‌පහංසති (ක.)] මෙ භවං ගොතමො දිට්‌ඨිගත’’න්‌ති. ‘‘තත්‍රග්‌ගිවෙස්‌සන, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘එකච්‌චං මෙ ඛමති, එකච්‌චං මෙ නක්‌ඛමතී’ති. යා හි තෙසං ඛමති සායං දිට්‌ඨි සාරාගාය සන්‌තිකෙ, සඤ්‌ඤොගාය සන්‌තිකෙ, අභිනන්‌දනාය සන්‌තිකෙ, අජ්‌ඣොසානාය සන්‌තිකෙ, උපාදානාය සන්‌තිකෙ; යා හි තෙසං නක්‌ඛමති සායං දිට්‌ඨි අසාරාගාය සන්‌තිකෙ, අසඤ්‌ඤොගාය සන්‌තිකෙ, අනභිනන්‌දනාය සන්‌තිකෙ, අනජ්‌ඣොසානාය සන්‌තිකෙ, අනුපාදානාය සන්‌තිකෙ. තත්‍රග්‌ගිවෙස්‌සන, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සබ්‌බං මෙ ඛමතී’ති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘යා ඛො මෙ අයං දිට්‌ඨි – සබ්‌බං මෙ ඛමතීති, ඉමඤ්‌චෙ අහං දිට්‌ඨිං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරෙය්‍යං – ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤන්‌ති; ද්‌වීහි මෙ අස්‌ස විග්‌ගහො – යො චායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතීති, යො චායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – එකච්‌චං මෙ ඛමති, එකච්‌චං මෙ නක්‌ඛමතීති – ඉමෙහි අස්‌ස ද්‌වීහි විග්‌ගහො. ඉති විග්‌ගහෙ සති විවාදො, විවාදෙ සති විඝාතො, විඝාතෙ සති විහෙසා’. ඉති සො විග්‌ගහඤ්‌ච විවාදඤ්‌ච විඝාතඤ්‌ච විහෙසඤ්‌ච අත්‌තනි සම්‌පස්‌සමානො තඤ්‌චෙව දිට්‌ඨිං පජහති අඤ්‌ඤඤ්‌ච දිට්‌ඨිං න උපාදියති. එවමෙතාසං දිට්‌ඨීනං පහානං හොති, එවමෙතාසං දිට්‌ඨීනං පටිනිස්‌සග්‌ගො හොති.
203. ‘‘තත්‍රග්‌ගිවෙස්‌සන, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතී’ති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘යා ඛො මෙ අයං දිට්‌ඨි – සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතී’ති, ඉමඤ්‌චෙ අහං දිට්‌ඨිං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරෙය්‍යං – ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤන්‌ති; ද්‌වීහි මෙ අස්‌ස විග්‌ගහො – යො චායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – සබ්‌බං මෙ ඛමතීති, යො චායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – එකච්‌චං මෙ ඛමති එකච්‌චං මෙ නක්‌ඛමතීති – ඉමෙහි අස්‌ස ද්‌වීහි විග්‌ගහො. ඉති විග්‌ගහෙ සති විවාදො, විවාදෙ සති විඝාතො, විඝාතෙ සති විහෙසා’. ඉති සො විග්‌ගහඤ්‌ච විවාදඤ්‌චවිඝාතඤ්‌ච විහෙසඤ්‌ච අත්‌තනි සම්‌පස්‌සමානො තඤ්‌චෙව දිට්‌ඨිං පජහති අඤ්‌ඤඤ්‌ච දිට්‌ඨිං න උපාදියති. එවමෙතාසං දිට්‌ඨීනං පහානං හොති, එවමෙතාසං දිට්‌ඨීනං පටිනිස්‌සග්‌ගො හොති.
204. ‘‘තත්‍රග්‌ගිවෙස්‌සන, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘එකච්‌චං මෙ ඛමති, එකච්‌චං මෙ නක්‌ඛමතී’ති තත්‌ථ විඤ්‌ඤූ පුරිසො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘යා ඛො මෙ අයං දිට්‌ඨි – එකච්‌චං මෙ ඛමති, එකච්‌චං මෙ නක්‌ඛමතීති, ඉමඤ්‌චෙ අහං දිට්‌ඨිං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරෙය්‍යං – ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤන්‌ති; ද්‌වීහි මෙ අස්‌ස විග්‌ගහො – යො චායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – සබ්‌බං මෙ ඛමතීති, යො චායං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – සබ්‌බං මෙ නක්‌ඛමතීති – ඉමෙහි අස්‌ස ද්‌වීහි විග්‌ගහො. ඉති විග්‌ගහෙ සති විවාදො, විවාදෙ සති විඝාතො, විඝාතෙ සති විහෙසා’. ඉති සො විග්‌ගහඤ්‌ච විවාදඤ්‌ච විඝාතඤ්‌ච විහෙසඤ්‌ච අත්‌තනි සම්‌පස්‌සමානො තඤ්‌චෙව දිට්‌ඨිං පජහති අඤ්‌ඤඤ්‌ච දිට්‌ඨිං න උපාදියති. එවමෙතාසං දිට්‌ඨීනං පහානං හොති, එවමෙතාසං දිට්‌ඨීනං පටිනිස්‌සග්‌ගො හොති.
205. ‘‘අයං ඛො පනග්‌ගිවෙස්‌සන, කායො රූපී චාතුමහාභූතිකො [චාතුම්‌මහාභූතිකො (සී. ස්‍යා.)]මාතාපෙත්‌තිකසම්‌භවො ඔදනකුම්‌මාසුපචයො අනිච්‌චුච්‌ඡාදනපරිමද්‌දනභෙදනවිද්‌ධංසනධම්‌මො, අනිච්‌චතො දුක්‌ඛතො රොගතො ගණ්‌ඩතො සල්‌ලතො අඝතො ආබාධතො පරතො පලොකතො සුඤ්‌ඤතො අනත්‌තතො සමනුපස්‌සිතබ්‌බො . තස්‌සිමං කායං අනිච්‌චතො දුක්‌ඛතො රොගතො ගණ්‌ඩතො සල්‌ලතො අඝතො ආබාධතො පරතො පලොකතො සුඤ්‌ඤතො අනත්‌තතො සමනුපස්‌සතො යො කායස්‌මිං කායඡන්‌දො කායස්‌නෙහො කායන්‌වයතා සා පහීයති.
‘‘තිස්‌සො ඛො ඉමා, අග්‌ගිවෙස්‌සන, වෙදනා – සුඛා වෙදනා, දුක්‌ඛා වෙදනා, අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා. යස්‌මිං, අග්‌ගිවෙස්‌සන, සමයෙ සුඛං වෙදනං වෙදෙති , නෙව තස්‌මිං සමයෙ දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදෙති, න අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදෙති; සුඛංයෙව තස්‌මිං සමයෙ වෙදනං වෙදෙති. යස්‌මිං, අග්‌ගිවෙස්‌සන, සමයෙ දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදෙති, නෙව තස්‌මිං සමයෙ සුඛං වෙදනං වෙදෙති, න අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදෙති; දුක්‌ඛංයෙව තස්‌මිං සමයෙ වෙදනං වෙදෙති. යස්‌මිං, අග්‌ගිවෙස්‌සන, සමයෙ අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං වෙදෙති, නෙව තස්‌මිං සමයෙ සුඛං වෙදනං වෙදෙති, න දුක්‌ඛං වෙදනං වෙදෙති; අදුක්‌ඛමසුඛංයෙව තස්‌මිං සමයෙ වෙදනං වෙදෙති. සුඛාපි ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, වෙදනා අනිච්‌චා සඞ්‌ඛතා පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නා ඛයධම්‌මා වයධම්‌මා විරාගධම්‌මා නිරොධධම්‌මා; දුක්‌ඛාපි ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, වෙදනා අනිච්‌චා සඞ්‌ඛතා පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නා ඛයධම්‌මා වයධම්‌මා විරාගධම්‌මා නිරොධධම්‌මා; අදුක්‌ඛමසුඛාපි ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, වෙදනා අනිච්‌චා සඞ්‌ඛතා පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නා ඛයධම්‌මා වයධම්‌මා විරාගධම්‌මා නිරොධධම්‌මා. එවං පස්‌සං, අග්‌ගිවෙස්‌සන, සුතවා අරියසාවකො සුඛායපි වෙදනාය නිබ්‌බින්‌දති, දුක්‌ඛායපි වෙදනාය නිබ්‌බින්‌දති, අදුක්‌ඛමසුඛායපි වෙදනාය නිබ්‌බින්‌දති ; නිබ්‌බින්‌දං විරජ්‌ජති, විරාගා විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං, විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති. එං විමුත්‌තචිත්‌තො ඛො, අග්‌ගිවෙස්‌සන, භික්‌ඛු න කෙනචි සංවදති, න කෙනචි විවදති, යඤ්‌ච ලොකෙ වුත්‌තං තෙන වොහරති, අපරාමස’’න්‌ති.
206. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවතො පිට්‌ඨිතො ඨිතො හොති භගවන්‌තං බීජයමානො[වීජයමානො (සී. පී.)]. අථ ඛො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස එතදහොසි – ‘‘තෙසං තෙසං කිර නො භගවා ධම්‌මානං අභිඤ්‌ඤා පහානමාහ, තෙසං තෙසං කිර නො සුගතො ධම්‌මානං අභිඤ්‌ඤා පටිනිස්‌සග්‌ගමාහා’’ති. ඉති හිදං ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පටිසඤ්‌චික්‌ඛතො අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුච්‌චි. දීඝනඛස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස විරජං වීතමලං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි – ‘‘යං කිඤ්‌චි සමුදයධම්‌මං සබ්‌බං තං නිරොධධම්‌ම’’න්‌ති. අථ ඛො දීඝනඛො පරිබ්‌බාජකො දිට්‌ඨධම්‌මො පත්‌තධම්‌මො විදිතධම්‌මො පරියොගාළ්‌හධම්‌මො තිණ්‌ණවිචිකිච්‌ඡො විගතකථංකථො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො අපරප්‌පච්‌චයො සත්‌ථුසාසනෙ භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම! සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය – චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තීති – එවමෙව ඛො භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති.
දීඝනඛසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
No comments:
Post a Comment