5. චූළරාහුලොවාදසුත්‌තං
416. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. අථ ඛො භගවතො රහොගතස්‌ස පටිසල්‌ලීනස්‌ස එවං චෙතසො පරිවිතක්‌කො උදපාදි – ‘‘පරිපක්‌කා ඛො රාහුලස්‌ස විමුත්‌තිපරිපාචනීයා ධම්‌මා. යංනූනාහං රාහුලං උත්‌තරිං ආසවානං ඛයෙ විනෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය සාවත්‌ථිං පිණ්‌ඩාය පාවිසි. සාවත්‌ථියං පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො ආයස්‌මන්‌තං රාහුලං ආමන්‌තෙසි – ‘‘ගණ්‌හාහි, රාහුල, නිසීදනං; යෙන අන්‌ධවනං තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම දිවාවිහාරායා’’ති . ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා රාහුලො භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා නිසීදනං ආදාය භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධි.
තෙන ඛො පන සමයෙන අනෙකානි දෙවතාසහස්‌සානි භගවන්‌තං අනුබන්‌ධානි හොන්‌ති – ‘‘අජ්‌ජ භගවා ආයස්‌මන්‌තං රාහුලං උත්‌තරිං ආසවානං ඛයෙ විනෙස්‌සතී’’ති. අථ ඛො භගවා අන්‌ධවනං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා අඤ්‌ඤතරස්‌මිං රුක්‌ඛමූලෙ පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. ආයස්‌මාපි ඛො රාහුලො භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං රාහුලං භගවා එතදවොච –
417. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, රාහුල, චක්‌ඛු නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, රාහුල, රූපා නිච්‌චා වා අනිච්‌චා වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, රාහුල, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, රාහුල, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො නිච්‌චො වා අනිච්‌චො වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චො, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, රාහුල, යමිදං [යම්‌පිදං (සී. ක.)] චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං තම්‌පි නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති ? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
418. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි රාහුල, සොතං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ…පෙ.… ඝානං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ…පෙ.… ජිව්‌හා නිච්‌චා වා අනිච්‌චා වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චා, භන්‌තෙ…පෙ.… කායො නිච්‌චො වා අනිච්‌චො වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චො, භන්‌තෙ…පෙ.… මනො නිච්‌චො වා අනිච්‌චො වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චො, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං –‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි රාහුල, ධම්‌මා නිච්‌චා වා අනිච්‌චා වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි රාහුල, මනොවිඤ්‌ඤාණං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි රාහුල, මනොසම්‌ඵස්‌සො නිච්‌චො වා අනිච්‌චො වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චො, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, රාහුල, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං, තම්‌පි නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති? ‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති? ‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
419. ‘‘එවං පස්‌සං, රාහුල, සුතවා අරියසාවකො චක්‌ඛුස්‌මිං [චක්‌ඛුස්‌මිම්‌පි (ස්‍යා. කං.) එවමිතරෙසුපි] නිබ්‌බින්‌දති, රූපෙසු නිබ්‌බින්‌දති, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණෙ නිබ්‌බින්‌දති, චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සෙ නිබ්‌බින්‌දති, යමිදං චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං තස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති. සොතස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, සද්‌දෙසු නිබ්‌බින්‌දති…පෙ.… , ඝානස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, ගන්‌ධෙසු නිබ්‌බින්‌දති… ජිව්‌හාය නිබ්‌බින්‌දති, රසෙසු නිබ්‌බින්‌දති… කායස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, ඵොට්‌ඨබ්‌බෙසු නිබ්‌බින්‌දති… මනස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, ධම්‌මෙසු නිබ්‌බින්‌දති, මනොවිඤ්‌ඤාණෙ නිබ්‌බින්‌දති, මනොසම්‌ඵස්‌සෙ නිබ්‌බින්‌දති, යමිදං මනොසම්‌ඵස්‌සපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං තස්‌මිම්‌පි නිබ්‌බින්‌දති. නිබ්‌බින්‌දං විරජ්‌ජති, විරාගා විමුච්‌චති. විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාතී’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා රාහුලො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති. ඉමස්‌මිඤ්‌ච පන වෙය්‍යාකරණස්‌මිං භඤ්‌ඤමානෙ ආයස්‌මතො රාහුලස්‌ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුච්‌චි. තාසඤ්‌ච අනෙකානං දෙවතාසහස්‌සානං විරජං වීතමලං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි – ‘යං කිඤ්‌චි සමුදයධම්‌මං සබ්‌බං තං නිරොධධම්‌ම’’න්‌ති.
චූළරාහුලොවාදසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඤ්‌චමං.
No comments:
Post a Comment