8. උපක්‌කිලෙසසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න..සැලකිය යුතුයි. සිංහල කියැවීම සදහා ඔබ font download කරගත යුතුය.
http://www.metta.lk/fonts/index.html
http://www.metta.lk/tipitaka/2Sutta-Pitaka/2Majjhima-Nikaya/Majjhima3/128-upakkilesa-s.html
236. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කොසම්‌බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන කොසම්‌බියං භික්‌ඛූ භණ්‌ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මුඛසත්‌තීහි විතුදන්‌තා විහරන්‌ති. අථ ඛො අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතො ඛො සො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ, කොසම්‌බියං භික්‌ඛූ භණ්‌ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මුඛසත්‌තීහි විතුදන්‌තා විහරන්‌ති. සාධු, භන්‌තෙ, භගවා යෙන තෙ භික්‌ඛූ තෙනුපසඞ්‌කමතු අනුකම්‌පං උපාදායා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන. අථ ඛො භගවා යෙන තෙ භික්‌ඛූ තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තෙ භික්‌ඛූ එතදවොච – ‘‘අලං, භික්‌ඛවෙ, මා භණ්‌ඩනං, මා කලහං, මා විග්‌ගහං, මා විවාද’’න්‌ති.
එවං වුත්‌තෙ, අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ආගමෙතු, භන්‌තෙ! භගවා ධම්‌මස්‌සාමී; අප්‌පොස්‌සුක්‌කො, භන්‌තෙ, භගවා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං අනුයුත්‌තො විහරතු; මයමෙතෙන භණ්‌ඩනෙන කලහෙන විග්‌ගහෙන විවාදෙන පඤ්‌ඤායිස්‌සාමා’’ති. දුතියම්‌පි ඛො භගවා තෙ භික්‌ඛූ එතදවොච – ‘‘අලං, භික්‌ඛවෙ, මා භණ්‌ඩනං, මා කලහං, මා විග්‌ගහං, මා විවාද’’න්‌ති. දුතියම්‌පි ඛො සො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ආගමෙතු, භන්‌තෙ! භගවා ධම්‌මස්‌සාමී; අප්‌පොස්‌සුක්‌කො, භන්‌තෙ, භගවා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං අනුයුත්‌තො විහරතු; මයමෙතෙන භණ්‌ඩනෙන කලහෙන විග්‌ගහෙන විවාදෙන පඤ්‌ඤායිස්‌සාමා’’ති. තතියම්‌පි ඛො භගවා තෙ භික්‌ඛූ එතදවොච – ‘‘අලං, භික්‌ඛවෙ, මා භණ්‌ඩනං, මා කලහං, මා විග්‌ගහං, මා විවාද’’න්‌ති. තතියම්‌පි ඛො සො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ආගමෙතු, භන්‌තෙ, භගවා ධම්‌මස්‌සාමී; අප්‌පොස්‌සුක්‌කො, භන්‌තෙ, භගවා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරං අනුයුත්‌තො විහරතු; මයමෙතෙන භණ්‌ඩනෙන කලහෙන විග්‌ගහෙන විවාදෙන පඤ්‌ඤායිස්‌සාමා’’ති.
අථ ඛො භගවා පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය කොසම්‌බිං පිණ්‌ඩාය පාවිසි. කොසම්‌බියං පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො සෙනාසනං සංසාමෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය ඨිතකොව ඉමා ගාථා අභාසි –
‘‘පුථුසද්‌දො සමජනො, න බාලො කොචි මඤ්‌ඤථ;
සඞ්‌ඝස්‌මිං භිජ්‌ජමානස්‌මිං, නාඤ්‌ඤං භිය්‍යො අමඤ්‌ඤරුං.
‘‘පරිමුට්‌ඨා පණ්‌ඩිතාභාසා, වාචාගොචරභාණිනො;
යාවිච්‌ඡන්‌ති මුඛායාමං, යෙන නීතා න තං විදූ.
‘‘අක්‌කොච්‌ඡි මං අවධි මං, අජිනි මං අහාසි මෙ;
යෙ ච තං උපනය්‌හන්‌ති, වෙරං තෙසං න සම්‌මති.
‘‘අක්‌කොච්‌ඡි මං අවධි මං, අජිනි මං අහාසි මෙ;
යෙ ච තං නුපනය්‌හන්‌ති, වෙරං තෙසූපසම්‌මති.
‘‘න හි වෙරෙන වෙරානි, සම්‌මන්‌තීධ කුදාචනං;
අවෙරෙන ච සම්‌මන්‌ති, එස ධම්‌මො සනන්‌තනො.
‘‘පරෙ ච න විජානන්‌ති, මයමෙත්‌ථ යමාමසෙ;
යෙ ච තත්‌ථ විජානන්‌ති, තතො සම්‌මන්‌ති මෙධගා.
‘‘අට්‌ඨිච්‌ඡින්‌නා පාණහරා, ගවස්‌සධනහාරිනො;
රට්‌ඨං විලුම්‌පමානානං, තෙසම්‌පි හොති සඞ්‌ගති;
කස්‌මා තුම්‌හාකං නො සියා.
සද්‌ධිං චරං සාධුවිහාරි ධීරං;
අභිභුය්‍ය සබ්‌බානි පරිස්‌සයානි,
චරෙය්‍ය තෙනත්‌තමනො සතීමා.
සද්‌ධිං චරං සාධුවිහාරි ධීරං;
රාජාව රට්‌ඨං විජිතං පහාය,
එකො චරෙ මාතඞ්‌ගරඤ්‌ඤෙව නාගො.
‘‘එකස්‌ස චරිතං සෙය්‍යො, නත්‌ථි බාලෙ සහායතා;
එකො චරෙ න ච පාපානි කයිරා,
අප්‌පොස්‌සුක්‌කො මාතඞ්‌ගරඤ්‌ඤෙව නාගො’’ති.
238. අථ ඛො භගවා ඨිතකොව ඉමා ගාථා භාසිත්‌වා යෙන බාලකලොණකාරගාමො [බාලකලොණකගාමො (ක.), තථා විනයෙපි] තෙනුපසඞ්‌කමි. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා භගු බාලකලොණකාරගාමෙ විහරති. අද්‌දසා ඛො ආයස්‌මා භගු භගවන්‌තං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං. දිස්‌වාන ආසනං පඤ්‌ඤපෙසි උදකඤ්‌ච පාදානං ධොවනං[උදකඤ්‌ච පාදානං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)]. නිසීදි භගවා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ. නිසජ්‌ජ පාදෙ පක්‌ඛාලෙසි. ආයස්‌මාපි ඛො භගු භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං භගුං භගවා එතදවොච – ‘‘කච්‌චි, භික්‌ඛු, ඛමනීයං, කච්‌චි යාපනීයං, කච්‌චි පිණ්‌ඩකෙන න කිලමසී’’ති? ‘‘ඛමනීයං භගවා, යාපනීයං භගවා, න චාහං, භන්‌තෙ, පිණ්‌ඩකෙන කිලමාමී’’ති. අථ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං භගුං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙත්‌වා සමාදපෙත්‌වා සමුත්‌තෙජෙත්‌වා සම්‌පහංසෙත්‌වා උට්‌ඨායාසනා යෙන පාචීනවංසදායො තෙනුපසඞ්‌කමි.
තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා ච අනුරුද්‌ධො ආයස්‌මා ච නන්‌දියො [භද්‌දියො (ම. නි. 2.166 නළකපානෙ]ආයස්‌මා ච කිමිලො [කිම්‌බිලො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)]පාචීනවංසදායෙ විහරන්‌ති. අද්‌දසා ඛො දායපාලො භගවන්‌තං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං. දිස්‌වාන භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘මා, මහාසමණ, එතං දායං පාවිසි. සන්‌තෙත්‌ථ තයො කුලපුත්‌තා අත්‌තකාමරූපා විහරන්‌ති. මා තෙසං අඵාසුමකාසී’’ති. අස්‌සොසි ඛො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො දායපාලස්‌ස භගවතා සද්‌ධිං මන්‌තයමානස්‌ස. සුත්‌වාන දායපාලං එතදවොච – ‘‘මා, ආවුසො දායපාල, භගවන්‌තං වාරෙසි. සත්‌ථා නො භගවා අනුප්‌පත්‌තො’’ති.
239. අථ ඛො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො යෙනායස්‌මා ච නන්‌දියො යෙනායස්‌මා ච කිමිලො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච නන්‌දියං ආයස්‌මන්‌තඤ්‌ච කිමිලං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කමථායස්‌මන්‌තො, අභික්‌කමථායස්‌මන්‌තො, සත්‌ථා නො භගවා අනුප්‌පත්‌තො’’ති. අථ ඛො ආයස්‌මා ච අනුරුද්‌ධො ආයස්‌මා ච නන්‌දියො ආයස්‌මා ච කිමිලො භගවන්‌තං පච්‌චුග්‌ගන්‌ත්‌වා එකො භගවතො පත්‌තචීවරං පටිග්‌ගහෙසි, එකො ආසනං පඤ්‌ඤපෙසි, එකො පාදොදකං උපට්‌ඨපෙසි. නිසීදි භගවා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ. නිසජ්‌ජ පාදෙ පක්‌ඛාලෙසි. තෙපි ඛො ආයස්‌මන්‌තො භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං අනුරුද්‌ධං භගවා එතදවොච – ‘‘කච්‌චි වො, අනුරුද්‌ධා, ඛමනීයං, කච්‌චි යාපනීයං, කච්‌චි පිණ්‌ඩකෙන න කිලමථා’’ති? ‘‘ඛමනීයං භගවා, යාපනීයං භගවා, න ච මයං, භන්‌තෙ, පිණ්‌ඩකෙන කිලමාමා’’ති. ‘‘කච්‌චි පන වො, අනුරුද්‌ධා, සමග්‌ගා සම්‌මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පියචක්‌ඛූහි සම්‌පස්‌සන්‌තා විහරථා’’ති? ‘‘තග්‌ඝ මයං, භන්‌තෙ, සමග්‌ගා සම්‌මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පියචක්‌ඛූහි සම්‌පස්‌සන්‌තා විහරාමා’’ති. ‘‘යථා කථං පන තුම්‌හෙ, අනුරුද්‌ධා, සමග්‌ගා සම්‌මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පියචක්‌ඛූහි සම්‌පස්‌සන්‌තා විහරථා’’ති? ‘‘ඉධ මය්‌හං, භන්‌තෙ, එවං හොති – ‘ලාභා වත මෙ, සුලද්‌ධං වත මෙ යොහං එවරූපෙහි සබ්‍රහ්‌මචාරීහි සද්‌ධිං විහරාමී’ති. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, ඉමෙසු ආයස්‌මන්‌තෙසු මෙත්‌තං කායකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං ආවි චෙව රහො ච, මෙත්‌තං වචීකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං ආවි චෙව රහො ච, මෙත්‌තං මනොකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං ආවි චෙව රහො ච. තස්‌ස, මය්‌හං, භන්‌තෙ, එවං හොති – ‘යංනූනාහං සකං චිත්‌තං නික්‌ඛිපිත්‌වා ඉමෙසංයෙව ආයස්‌මන්‌තානං චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භන්‌තෙ, සකං චිත්‌තං නික්‌ඛිපිත්‌වා ඉමෙසංයෙව ආයස්‌මන්‌තානං චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තාමි. නානා හි ඛො නො, භන්‌තෙ, කායා, එකඤ්‌ච පන මඤ්‌ඤෙ චිත්‌ත’’න්‌ති.
ආයස්‌මාපි ඛො නන්‌දියො…පෙ.… ආයස්‌මාපි ඛො කිමිලො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘මය්‌හම්‌පි ඛො, භන්‌තෙ, එවං හොති – ‘ලාභා වත මෙ, සුලද්‌ධං වත මෙ යොහං එවරූපෙහි සබ්‍රහ්‌මචාරීහි සද්‌ධිං විහරාමී’ති. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, ඉමෙසු ආයස්‌මන්‌තෙසු මෙත්‌තං කායකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං ආවි චෙව රහො ච, මෙත්‌තං වචීකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං ආවි චෙව රහො ච, මෙත්‌තං මනොකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං ආවි චෙව රහො ච. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, එවං හොති – ‘යංනූනාහං සකං චිත්‌තං නික්‌ඛිපිත්‌වා ඉමෙසංයෙව ආයස්‌මන්‌තානං චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තෙය්‍ය’න්‌ති. සො ඛො අහං, භන්‌තෙ, සකං චිත්‌තං නික්‌ඛිපිත්‌වා ඉමෙසංයෙව ආයස්‌මන්‌තානං චිත්‌තස්‌ස වසෙන වත්‌තාමි. නානා හි ඛො නො, භන්‌තෙ, කායා, එකඤ්‌ච පන මඤ්‌ඤෙ චිත්‌තන්‌ති. එවං ඛො මයං, භන්‌තෙ, සමග්‌ගා සම්‌මොදමානා අවිවදමානා ඛීරොදකීභූතා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පියචක්‌ඛූහි සම්‌පස්‌සන්‌තා විහරාමා’’ති.
240. ‘‘සාධු, සාධු, අනුරුද්‌ධා! කච්‌චි පන වො, අනුරුද්‌ධා, අප්‌පමත්‌තා ආතාපිනො පහිතත්‌තා විහරථා’’ති? ‘‘තග්‌ඝමයං, භන්‌තෙ, අප්‌පමත්‌තා ආතාපිනො පහිතත්‌තා විහරාමා’’ති. ‘‘යථා කථං පන තුම්‌හෙ, අනුරුද්‌ධා, අප්‌පමත්‌තා ආතාපිනො පහිතත්‌තා විහරථා’’ති? ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ, අම්‌හාකං යො පඨමං ගාමතො පිණ්‌ඩාය පටික්‌කමති, සො ආසනානි පඤ්‌ඤපෙති, පානීයං පරිභොජනීයං උපට්‌ඨාපෙති, අවක්‌කාරපාතිං උපට්‌ඨාපෙති. යො පච්‌ඡා ගාමතො පිණ්‌ඩාය පටික්‌කමති – සචෙ හොති භුත්‌තාවසෙසො, සචෙ ආකඞ්‌ඛති, භුඤ්‌ජති; නො චෙ ආකඞ්‌ඛති, අප්‌පහරිතෙ වා ඡඩ්‌ඩෙති අපාණකෙ වා උදකෙ ඔපිලාපෙති – සො ආසනානි පටිසාමෙති, පානීයං පරිභොජනීයං පටිසාමෙති, අවක්‌කාරපාතිං ධොවිත්‌වා පටිසාමෙති, භත්‌තග්‌ගං සම්‌මජ්‌ජති. යො පස්‌සති පානීයඝටං වා පරිභොජනීයඝටං වා වච්‌චඝටං වා රිත්‌තං තුච්‌ඡං සො උපට්‌ඨාපෙති. සචස්‌ස හොති අවිසය්‌හං, හත්‌ථවිකාරෙන දුතියං ආමන්‌තෙත්‌වා හත්‌ථවිලඞ්‌ඝකෙන උපට්‌ඨාපෙම [උපට්‌ඨපෙති (සී.)], න ත්‌වෙව මයං, භන්‌තෙ, තප්‌පච්‌චයා වාචං භින්‌දාම. පඤ්‌චාහිකං ඛො පන මයං, භන්‌තෙ, සබ්‌බරත්‌තිං ධම්‌මියා කථාය සන්‌නිසීදාම. එවං ඛො මයං, භන්‌තෙ, අප්‌පමත්‌තා ආතාපිනො පහිතත්‌තා විහරාමා’’ති.
241. ‘‘සාධු, සාධු, අනුරුද්‌ධා! අත්‌ථි පන වො, අනුරුද්‌ධා, එවං අප්‌පමත්‌තානං ආතාපීනං පහිතත්‌තානං විහරතං උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසොඅධිගතො ඵාසුවිහාරො’’ති? ‘‘ඉධ මයං, භන්‌තෙ, අප්‌පමත්‌තා ආතාපිනො පහිතත්‌තා විහරන්‌තා ඔභාසඤ්‌චෙව සඤ්‌ජානාම දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සො ඛො පන නො ඔභාසො නචිරස්‌සෙව අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං; තඤ්‌ච නිමිත්‌තං නප්‌පටිවිජ්‌ඣාමා’’ති.
‘‘තං ඛො පන වො, අනුරුද්‌ධා, නිමිත්‌තං පටිවිජ්‌ඣිතබ්‌බං. අහම්‌පි සුදං, අනුරුද්‌ධා, පුබ්‌බෙව සම්‌බොධා අනභිසම්‌බුද්‌ධො බොධිසත්‌තොව සමානො ඔභාසඤ්‌චෙව සඤ්‌ජානාමි දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සො ඛො පන මෙ ඔභාසො නචිරස්‌සෙව අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘කො නු ඛො හෙතු කො පච්‌චයො යෙන මෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපාන’න්‌ති? තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘විචිකිච්‌ඡා ඛො මෙ උදපාදි, විචිකිච්‌ඡාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සතී’’’ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා, අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො ඔභාසඤ්‌චෙව සඤ්‌ජානාමි දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සො ඛො පන මෙ ඔභාසො නචිරස්‌සෙව අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘කො නු ඛො හෙතු කො පච්‌චයො යෙන මෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපාන’න්‌ති? තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘අමනසිකාරො ඛො මෙ උදපාදි, අමනසිකාරාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති න අමනසිකාරො’’’ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘ථිනමිද්‌ධං ඛො මෙ උදපාදි, ථිනමිද්‌ධාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති න අමනසිකාරො න ථිනමිද්‌ධ’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘ඡම්‌භිතත්‌තං ඛො මෙ උදපාදි, ඡම්‌භිතත්‌තාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සෙය්‍යථාපි, අනුරුද්‌ධා, පුරිසො අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො, තස්‌ස උභතොපස්‌සෙ වට්‌ටකා [වධකා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] උප්‌පතෙය්‍යුං, තස්‌ස තතොනිදානං ඡම්‌භිතත්‌තං උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය; එවමෙව ඛො මෙ, අනුරුද්‌ධා, ඡම්‌භිතත්‌තං උදපාදි, ඡම්‌භිතත්‌තාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති න අමනසිකාරො න ථිනමිද්‌ධං න ඡම්‌භිතත්‌ත’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘උප්‌පිලං [උබ්‌බිල්‌ලං (සී. පී.), උබ්‌බිලං (ස්‍යා. කං.)] ඛො මෙ උදපාදි, උප්‌පිලාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං . සෙය්‍යථාපි, අනුරුද්‌ධා, පුරිසො එකං නිධිමුඛං ගවෙසන්‌තො සකිදෙව පඤ්‌චනිධිමුඛානි අධිගච්‌ඡෙය්‍ය, තස්‌ස තතොනිදානං උප්‌පිලං උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය; එවමෙව ඛො මෙ, අනුරුද්‌ධා, උප්‌පිලං උදපාදි, උප්‌පිලාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිල’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘දුට්‌ඨුල්‌ලං ඛො මෙ උදපාදි, දුට්‌ඨුල්‌ලාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිලං, න දුට්‌ඨුල්‌ල’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘අච්‌චාරද්‌ධවීරියං ඛො මෙ උදපාදි, අච්‌චාරද්‌ධවීරියාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සෙය්‍යථාපි, අනුරුද්‌ධා, පුරිසො උභොහි හත්‌ථෙහි වට්‌ටකං ගාළ්‌හං ගණ්‌හෙය්‍ය, සො තත්‌ථෙව පතමෙය්‍ය[මතමෙය්‍ය (බහූසු) ප + තං + එය්‍ය = පතමෙය්‍ය-ඉති පදවිභාගො]; එවමෙව ඛො මෙ, අනුරුද්‌ධා, අච්‌චාරද්‌ධවීරියං උදපාදි, අච්‌චාරද්‌ධවීරියාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිලං, න දුට්‌ඨුල්‌ලං, න අච්‌චාරද්‌ධවීරිය’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘අතිලීනවීරියං ඛො මෙ උදපාදි , අතිලීනවීරියාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සෙය්‍යථාපි, අනුරුද්‌ධා, පුරිසො වට්‌ටකං සිථිලං ගණ්‌හෙය්‍ය, සො තස්‌ස හත්‌ථතො උප්‌පතෙය්‍ය; එවමෙව ඛො මෙ, අනුරුද්‌ධා, අතිලීනවීරියං උදපාදි, අතිලීනවීරියාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිලං, න දුට්‌ඨුල්‌ලං, න අච්‌චාරද්‌ධවීරියං, න අතිලීනවීරිය’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘අභිජප්‌පා ඛො මෙ උදපාදි, අභිජප්‌පාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිලං, න දුට්‌ඨුල්‌ලං, න අච්‌චාරද්‌ධවීරියං, න අතිලීනවීරියං, න අභිජප්‌පා’’’ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා…පෙ.… තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘නානත්‌තසඤ්‌ඤා ඛො මෙ උදපාදි, නානත්‌තසඤ්‌ඤාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිලං, න දුට්‌ඨුල්‌ලං, න අච්‌චාරද්‌ධවීරියං, න අතිලීනවීරියං, න අභිජප්‌පා, න නානත්‌තසඤ්‌ඤා’’’ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා, අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො ඔභාසඤ්‌චෙව සඤ්‌ජානාමි දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සො ඛො පන මෙ ඔභාසො නචිරස්‌සෙව අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. තස්‌ස මය්‌හං අනුරුද්‌ධා එතදහොසි – ‘කො නු ඛො හෙතු කො පච්‌චයො යෙන මෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපාන’න්‌ති. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තං ඛො මෙ රූපානං උදපාදි, අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තාධිකරණඤ්‌ච පන මෙ රූපානං සමාධි චවි. සමාධිම්‌හි චුතෙ ඔභාසො අන්‌තරධායති දස්‌සනඤ්‌ච රූපානං. සොහං තථා කරිස්‌සාමි යථා මෙ පුන න විචිකිච්‌ඡා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති, න අමනසිකාරො, න ථිනමිද්‌ධං, න ඡම්‌භිතත්‌තං, න උප්‌පිලං, න දුට්‌ඨුල්‌ලං, න අච්‌චාරද්‌ධවීරියං, න අතිලීනවීරියං, න අභිජප්‌පා, න නානත්‌තසඤ්‌ඤා, න අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තං රූපාන’’’න්‌ති.
242. ‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා, ‘විචිකිච්‌ඡා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා විචිකිච්‌ඡං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘අමනසිකාරො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අමනසිකාරං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘ථිනමිද්‌ධං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ථිනමිද්‌ධං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘ඡම්‌භිතත්‌තං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ඡම්‌භිතත්‌තං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘උප්‌පිලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා උප්‌පිලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘දුට්‌ඨුල්‌ලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා දුට්‌ඨුල්‌ලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘අච්‌චාරද්‌ධවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අච්‌චාරද්‌ධවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘අතිලීනවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අතිලීනවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘අභිජප්‌පා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අභිජප්‌පං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘නානත්‌තසඤ්‌ඤා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා නානත්‌තසඤ්‌ඤං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං, ‘අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තං රූපානං චිත්‌තස්‌සඋපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තං රූපානං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසං පජහිං.
243. ‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා, අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො ඔභාසඤ්‌හි ඛො සඤ්‌ජානාමි, න ච රූපානි පස්‌සාමි; රූපානි හි ඛො පස්‌සාමි, න ච ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි – ‘කෙවලම්‌පි රත්‌තිං, කෙවලම්‌පි දිවං [දිවසං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)], කෙවලම්‌පි රත්‌තින්‌දිවං’ [රත්‌තිදිවං (ක.)]. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘කො නු ඛො හෙතු කො පච්‌චයො ය්‌වාහං ඔභාසඤ්‌හි ඛො සඤ්‌ජානාමි න ච රූපානි පස්‌සාමි; රූපානි හි ඛො [ඛො තස්‌මිං සමයෙ (සී. ක.)] පස්‌සාමි න ච ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි – කෙවලම්‌පි රත්‌තිං, කෙවලම්‌පි දිවං, කෙවලම්‌පි රත්‌තින්‌දිව’න්‌ති. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘යස්‌මිඤ්‌හි ඛො අහං සමයෙ රූපනිමිත්‌තං අමනසිකරිත්‌වා ඔභාසනිමිත්‌තං මනසි කරොමි, ඔභාසඤ්‌හි ඛො තස්‌මිං සමයෙ සඤ්‌ජානාමි, න ච රූපානි පස්‌සාමි. යස්‌මිං පනාහං සමයෙ ඔභාසනිමිත්‌තං අමනසිකරිත්‌වා රූපනිමිත්‌තං මනසි කරොමි, රූපානි හි ඛො තස්‌මිං සමයෙ පස්‌සාමි න ච ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි – කෙවලම්‌පි රත්‌තිං, කෙවලම්‌පි දිවං, කෙවලම්‌පි රත්‌තින්‌දිව’’’න්‌ති.
‘‘සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා, අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො පරිත්‌තඤ්‌චෙව ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි, පරිත්‌තානි ච රූපානි පස්‌සාමි; අප්‌පමාණඤ්‌චෙව ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි, අප්‌පමාණානි ච රූපානි පස්‌සාමි – කෙවලම්‌පි රත්‌තිං, කෙවලම්‌පි දිවං, කෙවලම්‌පි රත්‌තින්‌දිවං. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘කො නු ඛො හෙතු කො පච්‌චයො ය්‌වාහං පරිත්‌තඤ්‌චෙව ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි, පරිත්‌තානි ච රූපානි පස්‌සාමි ; අප්‌පමාණඤ්‌චෙව ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි, අප්‌පමාණානි ච රූපානි පස්‌සාමි – කෙවලම්‌පි රත්‌තිං, කෙවලම්‌පි දිවං, කෙවලම්‌පි රත්‌තින්‌දිව’න්‌ති. තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘යස්‌මිං ඛො මෙ සමයෙ පරිත්‌තො සමාධි හොති, පරිත්‌තං මෙ තස්‌මිං සමයෙ චක්‌ඛු හොති. සොහං පරිත්‌තෙන චක්‌ඛුනා පරිත්‌තඤ්‌චෙව ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි, පරිත්‌තානි ච රූපානි පස්‌සාමි. යස්‌මිං පන මෙ සමයෙ අප්‌පමාණො සමාධි හොති, අප්‌පමාණං මෙ තස්‌මිං සමයෙ චක්‌ඛු හොති. සොහං අප්‌පමාණෙන චක්‌ඛුනා අප්‌පමාණඤ්‌චෙව ඔභාසං සඤ්‌ජානාමි, අප්‌පමාණානි ච රූපානි පස්‌සාමි – කෙවලම්‌පි රත්‌තිං, කෙවලම්‌පි දිවං, කෙවලම්‌පි රත්‌තින්‌දිව’’’න්‌ති.
244. යතො ඛො මෙ , අනුරුද්‌ධා, ‘විචිකිච්‌ඡා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා විචිකිච්‌ඡා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘අමනසිකාරො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අමනසිකාරො චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘ථිනමිද්‌ධං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ථිනමිද්‌ධං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘ඡම්‌භිතත්‌තං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා ඡම්‌භිතත්‌තං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘උප්‌පිලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා උප්‌පිලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘දුට්‌ඨුල්‌ලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා දුට්‌ඨුල්‌ලං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘අච්‌චාරද්‌ධවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අච්‌චාරද්‌ධවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘අතිලීනවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අතිලීනවීරියං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘අභිජප්‌පා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අභිජප්‌පා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘නානත්‌තසඤ්‌ඤා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා නානත්‌තසඤ්‌ඤා චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි, ‘අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තං රූපානං චිත්‌තස්‌සඋපක්‌කිලෙසො’ති – ඉති විදිත්‌වා අතිනිජ්‌ඣායිතත්‌තං රූපානං චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසො පහීනො අහොසි.
245. ‘‘තස්‌ස මය්‌හං, අනුරුද්‌ධා, එතදහොසි – ‘යෙ ඛො මෙ චිත්‌තස්‌ස උපක්‌කිලෙසා තෙ මෙ පහීනා. හන්‌ද, දානාහං තිවිධෙන සමාධිං භාවෙමී’ති [භාවෙසින්‌ති (සී. ස්‍යා. කං.)]. සො ඛො අහං, අනුරුද්‌ධා, සවිතක්‌කම්‌පි සවිචාරං සමාධිං භාවෙසිං [භාවෙමි (ක.)], අවිතක්‌කම්‌පි විචාරමත්‌තං සමාධිං භාවෙසිං, අවිතක්‌කම්‌පි අවිචාරං සමාධිං භාවෙසිං, සප්‌පීතිකම්‌පි සමාධිං භාවෙසිං, නිප්‌පීතිකම්‌පි සමාධිං භාවෙසිං, සාතසහගතම්‌පි සමාධිං භාවෙසිං, උපෙක්‌ඛාසහගතම්‌පි සමාධිං භාවෙසිං. යතො ඛො මෙ, අනුරුද්‌ධා, සවිතක්‌කොපි සවිචාරො සමාධි භාවිතො අහොසි, අවිතක්‌කොපි විචාරමත්‌තො සමාධි භාවිතො අහොසි, අවිතක්‌කොපි අවිචාරො සමාධි භාවිතො අහොසි, සප්‌පීතිකොපි සමාධි භාවිතො අහොසි, නිප්‌පීතිකොපි සමාධි භාවිතො අහොසි, සාතසහගතොපි සමාධි භාවිතො අහොසි, උපෙක්‌ඛාසහගතොපි සමාධි භාවිතො අහොසි. ඤාණඤ්‌ච පන මෙ දස්‌සනං උදපාදි, අකුප්‌පා මෙ චෙතොවිමුත්‌ති. අයමන්‌තිමා ජාති, නත්‌ථි දානි පුනබ්‌භවො’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා අනුරුද්‌ධො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
උපක්‌කිලෙසසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං අට්‌ඨමං
No comments:
Post a Comment