2. අලගද්‌දූපමසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
234. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන අරිට්‌ඨස්‌ස නාම භික්‌ඛුනො ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බස්‌ස[ගන්‌ධබාධිපුබ්‌බස්‌ස (ක.)] එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං හොති – ‘‘තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’ති. අස්‌සොසුං ඛො සම්‌බහුලා භික්‌ඛූ – ‘‘අරිට්‌ඨස්‌ස කිර නාම භික්‌ඛුනො ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බස්‌ස එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’’ති. අථ ඛො තෙ භික්‌ඛූ යෙන අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතදවොචුං – ‘‘සච්‌චං කිර තෙ, ආවුසො අරිට්‌ඨ, එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’’ති. ‘‘එවංබ්‍යාඛො [එවං ඛො (?) භගවතො සම්‌මුඛායෙවස්‌ස ‘‘එවංබ්‍යාඛො’’ති] අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’ති.
අථ ඛො තෙපි භික්‌ඛූ අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතස්‌මා පාපකා දිට්‌ඨිගතා විවෙචෙතුකාමා සමනුයුඤ්‌ජන්‌ති සමනුගාහන්‌ති [සමනුග්‌ගාහන්‌ති (ස්‍යා.)]සමනුභාසන්‌ති – ‘‘මා හෙවං, ආවුසො අරිට්‌ඨ, අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි; න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං [අබ්‌භාචික්‌ඛනං (ක.)], න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අනෙකපරියායෙනාවුසො අරිට්‌ඨ, අන්‌තරායිකා ධම්‌මා අන්‌තරායිකා වුත්‌තා භගවතා, අලඤ්‌ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්‌තරායාය. අප්‌පස්‌සාදා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා,ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා…පෙ.… මංසපෙසූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… තිණුක්‌කූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… අඞ්‌ගාරකාසූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… සුපිනකූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… යාචිතකූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… රුක්‌ඛඵලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… අසිසූනූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… සත්‌තිසූලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා… සප්‌පසිරූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’’ති. එවම්‌පි ඛො අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො තෙහි භික්‌ඛූහි සමනුයුඤ්‌ජියමානො සමනුගාහියමානො[සමනුග්‌ගාහියමානො (ස්‍යා. විනයෙපි)]සමනුභාසියමානො තදෙව [තථෙව තං (විනයෙ)] පාපකං දිට්‌ඨිගතං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘‘එවංබ්‍යාඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’ති.
235. යතො ඛො තෙ භික්‌ඛූ නාසක්‌ඛිංසු අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතස්‌මා පාපකා දිට්‌ඨිගතා විවෙචෙතුං, අථ ඛො තෙ භික්‌ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘අරිට්‌ඨස්‌ස නාම, භන්‌තෙ, භික්‌ඛුනො ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බස්‌ස එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’ති. අස්‌සුම්‌හ ඛො මයං, භන්‌තෙ – ‘අරිට්‌ඨස්‌ස කිර නාම භික්‌ඛුනො ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බස්‌ස එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං – තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’ති. අථ ඛො මයං, භන්‌තෙ, යෙන අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො තෙනුපසඞ්‌කමිම්‌හ; උපසඞ්‌කමිත්‌වා අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතදවොචුම්‌හ – ‘සච්‌චං කිර තෙ, ආවුසො අරිට්‌ඨ, එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං – තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’ති?
‘‘එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො අම්‌හෙ එතදවොච – ‘එවංබ්‍යාඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’ති. අථ ඛො මයං, භන්‌තෙ, අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතස්‌මා පාපකා දිට්‌ඨිගතා විවෙචෙතුකාමා සමනුයුඤ්‌ජිම්‌හ සමනුගාහිම්‌හ සමනුභාසිම්‌හ – ‘මා හෙවං, ආවුසො අරිට්‌ඨ, අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි; න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං , න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අනෙකපරියායෙනාවුසො අරිට්‌ඨ, අන්‌තරායිකා ධම්‌මා අන්‌තරායිකා වුත්‌තා භගවතා, අලඤ්‌ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්‌තරායාය. අප්‌පස්‌සාදා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා…පෙ.… සප්‌පසිරූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’ති. එවම්‌පි ඛො, භන්‌තෙ, අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො අම්‌හෙහි සමනුයුඤ්‌ජියමානො සමනුගාහියමානො සමනුභාසියමානො තදෙව පාපකං දිට්‌ඨිගතං ථාමසා පරාමාසා අභිනිවිස්‌ස වොහරති – ‘එවංබ්‍යාඛො අහං, ආවුසො, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’ති. යතො ඛො මයං, භන්‌තෙ, නාසක්‌ඛිම්‌හ අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතස්‌මා පාපකා දිට්‌ඨිගතා විවෙචෙතුං, අථ මයං එතමත්‌ථං භගවතො ආරොචෙමා’’ති.
236. අථ ඛො භගවා අඤ්‌ඤතරං භික්‌ඛුං ආමන්‌තෙසි – ‘‘එහි ත්‌වං, භික්‌ඛු, මම වචනෙන අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං ආමන්‌තෙහි – ‘සත්‌ථා තං, ආවුසො අරිට්‌ඨ, ආමන්‌තෙතී’’’ති. ‘‘එවං , භන්‌තෙ’’ති ඛො සො භික්‌ඛු භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා, යෙන අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතදවොච – ‘‘සත්‌ථා තං, ආවුසො අරිට්‌ඨ, ආමන්‌තෙතී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො තස්‌ස භික්‌ඛුනො පටිස්‌සුත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං භගවා එතදවොච – ‘‘සච්‌චං කිර තෙ, අරිට්‌ඨ, එවරූපං පාපකං දිට්‌ඨිගතං උප්‌පන්‌නං – ‘තථාහං භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’’ති?
‘‘එවංබ්‍යාඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාමි – ‘යථා යෙමෙ අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්‌තරායායා’’’ති. ‘‘කස්‌ස ඛො නාම ත්‌වං, මොඝපුරිස, මයා එවං ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාසි? නනු මයා, මොඝපුරිස, අනෙකපරියායෙන අන්‌තරායිකා ධම්‌මා අන්‌තරායිකා වුත්‌තා? අලඤ්‌ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්‌තරායාය. අප්‌පස්‌සාදා කාමා වුත්‌තා මයා, බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… මංසපෙසූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… තිණුක්‌කූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… අඞ්‌ගාරකාසූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… සුපිනකූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… යාචිතකූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… රුක්‌ඛඵලූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… අසිසූනූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… සත්‌තිසූලූපමා කාමා වුත්‌තා මයා… සප්‌පසිරූපමා කාමා වුත්‌තා මයා, බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අථ ච පන ත්‌වං, මොඝපුරිස, අත්‌තනා දුග්‌ගහිතෙන අම්‌හෙ චෙව අබ්‌භාචික්‌ඛසි, අත්‌තානඤ්‌ච ඛනසි, බහුඤ්‌ච අපුඤ්‌ඤං පසවසි. තඤ්‌හි තෙ, මොඝපුරිස, භවිස්‌සති දීඝරත්‌තං අහිතාය දුක්‌ඛායා’’ති.
අථ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, අපි නායං අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො උස්‌මීකතොපි ඉමස්‌මිං ධම්‌මවිනයෙ’’ති? ‘‘කිඤ්‌හි[කිංති (ක.)] සියා, භන්‌තෙ; නො හෙතං, භන්‌තෙ’’ති. එවං වුත්‌තෙ, අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො තුණ්‌හීභූතො මඞ්‌කුභූතො පත්‌තක්‌ඛන්‌ධො අධොමුඛො පජ්‌ඣායන්‌තො අප්‌පටිභානො නිසීදි. අථ ඛො භගවා අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං තුණ්‌හීභූතං මඞ්‌කුභූතං පත්‌තක්‌ඛන්‌ධං අධොමුඛං පජ්‌ඣායන්‌තං අප්‌පටිභානං විදිත්‌වා අරිට්‌ඨං භික්‌ඛුං ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බං එතදවොච – ‘‘පඤ්‌ඤායිස්‌සසි ඛො ත්‌වං, මොඝපුරිස, එතෙන සකෙන පාපකෙන දිට්‌ඨිගතෙන. ඉධාහං භික්‌ඛූ පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමී’’ති.
237. අථ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘තුම්‌හෙපි මෙ, භික්‌ඛවෙ , එවං ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාථ යථායං අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො අත්‌තනා දුග්‌ගහිතෙන අම්‌හෙ චෙව අබ්‌භාචික්‌ඛති, අත්‌තානඤ්‌ච ඛනති, බහුඤ්‌ච අපුඤ්‌ඤං පසවතී’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ. අනෙකපරියායෙන හි නො, භන්‌තෙ, අන්‌තරායිකා ධම්‌මා අන්‌තරායිකා වුත්‌තා භගවතා; අලඤ්‌ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්‌තරායාය. අප්‌පස්‌සාදා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා…පෙ.… සප්‌පසිරූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා , ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො’’ති. ‘‘සාධු සාධු, භික්‌ඛවෙ, සාධු, ඛො මෙ තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, එවං ධම්‌මං දෙසිතං ආජානාථ. අනෙකපරියායෙන හි ඛො, භික්‌ඛවෙ, අන්‌තරායිකා ධම්‌මා වුත්‌තා මයා, අලඤ්‌ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්‌තරායාය. අප්‌පස්‌සාදා කාමා වුත්‌තා මයා , බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා වුත්‌තා මයා…පෙ.… සප්‌පසිරූපමා කාමා වුත්‌තා මයා, බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අථ ච පනායං අරිට්‌ඨො භික්‌ඛු ගද්‌ධබාධිපුබ්‌බො අත්‌තනා දුග්‌ගහිතෙන අම්‌හෙ චෙව අබ්‌භාචික්‌ඛති, අත්‌තානඤ්‌ච ඛනති, බහුඤ්‌ච අපුඤ්‌ඤං පසවති. තඤ්‌හි තස්‌ස මොඝපුරිසස්‌ස භවිස්‌සති දීඝරත්‌තං අහිතාය දුක්‌ඛාය. සො වත, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤත්‍රෙව කාමෙහි අඤ්‌ඤත්‍ර කාමසඤ්‌ඤාය අඤ්‌ඤත්‍ර කාමවිතක්‌කෙහි කාමෙ පටිසෙවිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති’’.
238. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චෙ මොඝපුරිසා ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති – සුත්‌තං, ගෙය්‍යං, වෙය්‍යාකරණං, ගාථං, උදානං, ඉතිවුත්‌තකං, ජාතකං, අබ්‌භුතධම්‌මං, වෙදල්‌ලං. තෙ තං ධම්‌මං පරියාපුණිත්‌වා තෙසං ධම්‌මානං පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං න උපපරික්‌ඛන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං අනුපපරික්‌ඛතං න නිජ්‌ඣානං ඛමන්‌ති. තෙ උපාරම්‌භානිසංසා චෙව ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසා ච. යස්‌ස චත්‌ථාය ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති තඤ්‌චස්‌ස අත්‌ථං නානුභොන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා දුග්‌ගහිතා දීඝරත්‌තං අහිතාය දුක්‌ඛාය සංවත්‌තන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? දුග්‌ගහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මානං.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, පුරිසො අලගද්‌දත්‌ථිකො අලගද්‌දගවෙසී අලගද්‌දපරියෙසනං චරමානො. සො පස්‌සෙය්‍ය මහන්‌තං අලගද්‌දං. තමෙනං භොගෙ වා නඞ්‌ගුට්‌ඨෙ වා ගණ්‌හෙය්‍ය. තස්‌ස සො අලගද්‌දො පටිපරිවත්‌තිත්‌වා[පටිනිවත්‌තිත්‌වා (ස්‍යා. ක.)] හත්‌ථෙ වා බාහාය වා අඤ්‌ඤතරස්‌මිං වා අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගෙ ඩංසෙය්‍ය[ඩසෙය්‍ය (සී. පී.)]. සො තතොනිදානං මරණං වා නිගච්‌ඡෙය්‍ය මරණමත්‌තං වා දුක්‌ඛං. තං කිස්‌ස හෙතු? දුග්‌ගහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, අලගද්‌දස්‌ස. එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉධෙකච්‌චෙ මොඝපුරිසා ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති – සුත්‌තං, ගෙය්‍යං, වෙය්‍යාකරණං, ගාථං, උදානං, ඉතිවුත්‌තකං, ජාතකං, අබ්‌භුතධම්‌මං, වෙදල්‌ලං. තෙ තං ධම්‌මං පරියාපුණිත්‌වා තෙසං ධම්‌මානං පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං න උපපරික්‌ඛන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං අනුපපරික්‌ඛතං න නිජ්‌ඣානං ඛමන්‌ති. තෙ උපාරම්‌භානිසංසා චෙව ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසා ච. යස්‌ස චත්‌ථාය ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති තඤ්‌චස්‌ස අත්‌ථං නානුභොන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා දුග්‌ගහිතා දීඝරත්‌තං අහිතාය දුක්‌ඛාය සංවත්‌තන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? දුග්‌ගහිතත්‌තා භික්‌ඛවෙ ධම්‌මානං.
239. ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චෙ කුලපුත්‌තා ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති – සුත්‌තං, ගෙය්‍යං, වෙය්‍යාකරණං, ගාථං, උදානං, ඉතිවුත්‌තකං, ජාතකං, අබ්‌භුතධම්‌මං, වෙදල්‌ලං. තෙ තං ධම්‌මං පරියාපුණිත්‌වා තෙසං ධම්‌මානං පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං උපපරික්‌ඛන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං උපපරික්‌ඛතං නිජ්‌ඣානං ඛමන්‌ති. තෙ න චෙව උපාරම්‌භානිසංසා ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති න ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසා ච [න ච ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසා (?)]. යස්‌ස චත්‌ථාය ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති තඤ්‌චස්‌ස අත්‌ථං අනුභොන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා සුග්‌ගහිතා දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය සංවත්‌තන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? සුග්‌ගහිතත්‌තා භික්‌ඛවෙ ධම්‌මානං.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, පුරිසො අලගද්‌දත්‌ථිකො අලගද්‌දගවෙසී අලගද්‌දපරියෙසනං චරමානො. සො පස්‌සෙය්‍ය මහන්‌තං අලගද්‌දං. තමෙනං අජපදෙන දණ්‌ඩෙන සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය. අජපදෙන දණ්‌ඩෙන සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහිත්‌වා, ගීවාය සුග්‌ගහිතං ගණ්‌හෙය්‍ය. කිඤ්‌චාපි සො, භික්‌ඛවෙ , අලගද්‌දො තස්‌ස පුරිසස්‌ස හත්‌ථං වා බාහං වා අඤ්‌ඤතරං වා අඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගං භොගෙහි පලිවෙඨෙය්‍ය, අථ ඛො සො නෙව තතොනිදානං මරණං වා නිගච්‌ඡෙය්‍ය මරණමත්‌තං වා දුක්‌ඛං. තං කිස්‌ස හෙතු? සුග්‌ගහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, අලගද්‌දස්‌ස. එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉධෙකච්‌චෙ කුලපුත්‌තා ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති – සුත්‌තං, ගෙය්‍යං, වෙය්‍යාකරණං, ගාථං, උදානං, ඉතිවුත්‌තකං, ජාතකං, අබ්‌භුතධම්‌මං, වෙදල්‌ලං. තෙ තං ධම්‌මං පරියාපුණිත්‌වා තෙසං ධම්‌මානං පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං උපපරික්‌ඛන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං උපපරික්‌ඛතං නිජ්‌ඣානං ඛමන්‌ති. තෙ න චෙව උපාරම්‌භානිසංසා ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති, න ඉතිවාදප්‌පමොක්‌ඛානිසංසා ච. යස්‌ස චත්‌ථාය ධම්‌මං පරියාපුණන්‌ති, තඤ්‌චස්‌ස අත්‌ථං අනුභොන්‌ති. තෙසං තෙ ධම්‌මා සුග්‌ගහිතා දීඝරත්‌තං අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය සංවත්‌තන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? සුග්‌ගහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මානං. තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, යස්‌ස මෙ භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානෙය්‍යාථ, තථා නං ධාරෙය්‍යාථ. යස්‌ස ච පන මෙ භාසිතස්‌ස අත්‌ථං න ආජානෙය්‍යාථ, අහං වො තත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිතබ්‌බො, යෙ වා පනාස්‌සු වියත්‌තා භික්‌ඛූ.
240. ‘‘කුල්‌ලූපමං වො, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මං දෙසෙස්‌සාමි නිත්‌ථරණත්‌ථාය, නො ගහණත්‌ථාය. තං සුණාථ, සාධුකං මනසිකරොථ, භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘සෙය්‍යථාපි , භික්‌ඛවෙ, පුරිසො අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො. සො පස්‌සෙය්‍ය මහන්‌තං උදකණ්‌ණවං, ඔරිමං තීරං සාසඞ්‌කං සප්‌පටිභයං, පාරිමං තීරං ඛෙමං අප්‌පටිභයං; න චස්‌ස නාවා සන්‌තාරණී උත්‌තරසෙතු වා අපාරා පාරං ගමනාය. තස්‌ස එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො මහාඋදකණ්‌ණවො, ඔරිමං තීරං සාසඞ්‌කං සප්‌පටිභයං, පාරිමං තීරං ඛෙමං අප්‌පටිභයං; නත්‌ථි ච නාවා සන්‌තාරණී උත්‌තරසෙතු වා අපාරා පාරං ගමනාය. යංනූනාහං තිණකට්‌ඨසාඛාපලාසං සංකඩ්‌ඪිත්‌වා, කුල්‌ලං බන්‌ධිත්‌වා, තං කුල්‌ලං නිස්‌සාය හත්‌ථෙහි ච පාදෙහි ච වායමමානො සොත්‌ථිනා පාරං උත්‌තරෙය්‍ය’න්‌ති. අථ ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, පුරිසො තිණකට්‌ඨසාඛාපලාසං සංකඩ්‌ඪිත්‌වා, කුල්‌ලං බන්‌ධිත්‌වා තං කුල්‌ලං නිස්‌සාය හත්‌ථෙහි ච පාදෙහි ච වායමමානො සොත්‌ථිනා පාරං උත්‌තරෙය්‍ය. තස්‌ස පුරිසස්‌ස උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස [තිණ්‌ණස්‌ස (පී. ක.)] පාරඞ්‌ගතස්‌ස එවමස්‌ස – ‘බහුකාරො ඛො මෙ අයං කුල්‌ලො; ඉමාහං කුල්‌ලං නිස්‌සාය හත්‌ථෙහි ච පාදෙහි ච වායමමානො සොත්‌ථිනා පාරං උත්‌තිණ්‌ණො. යංනූනාහං ඉමං කුල්‌ලං සීසෙ වා ආරොපෙත්‌වා ඛන්‌ධෙ වා උච්‌චාරෙත්‌වා [උච්‌චොපෙත්‌වා (ක.)] යෙන කාමං පක්‌කමෙය්‍ය’න්‌ති. තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, අපි නු සො පුරිසො එවංකාරී තස්‌මිං කුල්‌ලෙ කිච්‌චකාරී අස්‌සා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘කථංකාරී ච සො, භික්‌ඛවෙ, පුරිසො තස්‌මිං කුල්‌ලෙ කිච්‌චකාරී අස්‌ස? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, තස්‌ස පුරිසස්‌ස උත්‌තිණ්‌ණස්‌ස පාරඞ්‌ගතස්‌ස එවමස්‌ස – ‘බහුකාරො ඛො මෙ අයං කුල්‌ලො; ඉමාහං කුල්‌ලං නිස්‌සාය හත්‌ථෙහි ච පාදෙහි ච වායමමානො සොත්‌ථිනා පාරං උත්‌තිණ්‌ණො. යංනූනාහං ඉමං කුල්‌ලං ථලෙ වා උස්‌සාදෙත්‌වා[උස්‌සාරෙත්‌වා (ක.)]උදකෙ වා ඔපිලාපෙත්‌වා යෙන කාමං පක්‌කමෙය්‍ය’න්‌ති. එවංකාරී ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, පුරිසො තස්‌මිං කුල්‌ලෙ කිච්‌චකාරී අස්‌ස. එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, කුල්‌ලූපමො මයා ධම්‌මො දෙසිතො නිත්‌ථරණත්‌ථාය, නො ගහණත්‌ථාය. කුල්‌ලූපමං වො, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මං දෙසිතං, ආජානන්‌තෙහි ධම්‌මාපි වො පහාතබ්‌බා පගෙව අධම්‌මා.
241. ‘‘ඡයිමානි, භික්‌ඛවෙ, දිට්‌ඨිට්‌ඨානානි. කතමානි ඡ? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො අරියධම්‌මෙ අවිනීතො, සප්‌පුරිසානං අදස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස අකොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ අවිනීතො, රූපං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; වෙදනං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; සඤ්‌ඤං ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; සඞ්‌ඛාරෙ ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; යම්‌පි තං දිට්‌ඨං සුතං මුතං විඤ්‌ඤාතං පත්‌තං පරියෙසිතං, අනුවිචරිතං මනසා තම්‌පි ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; යම්‌පි තං දිට්‌ඨිට්‌ඨානං – සො ලොකො සො අත්‌තා, සො පෙච්‌ච භවිස්‌සාමි නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො , සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සාමීති – තම්‌පි ‘එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. සුතවා ච ඛො, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො අරියානං දස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස කොවිදො අරියධම්‌මෙ සුවිනීතො, සප්‌පුරිසානං දස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස කොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ සුවිනීතො, රූපං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; වෙදනං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; සඤ්‌ඤං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; සඞ්‌ඛාරෙ ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; යම්‌පි තං දිට්‌ඨං සුතං මුතං විඤ්‌ඤාතං පත්‌තං පරියෙසිතං, අනුවිචරිතං මනසා, තම්‌පි ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති; යම්‌පි තං දිට්‌ඨිට්‌ඨානං – සො ලොකො සො අත්‌තා, සො පෙච්‌ච භවිස්‌සාමි නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො, සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සාමීති – තම්‌පි ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති සමනුපස්‌සති. සො එවං සමනුපස්‌සන්‌තො අසති න පරිතස්‌සතී’’ති.
242. එවං වුත්‌තෙ, අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සියා නු ඛො, භන්‌තෙ, බහිද්‌ධා අසති පරිතස්‌සනා’’ති? ‘‘සියා, භික්‌ඛූ’’ති – භගවා අවොච. ‘‘ඉධ භික්‌ඛු එකච්‌චස්‌ස එවං හොති – ‘අහු වත මෙ, තං වත මෙ නත්‌ථි; සියා වත මෙ, තං වතාහං න ලභාමී’ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. එවං ඛො, භික්‌ඛු, බහිද්‌ධා අසති පරිතස්‌සනා හොතී’’ති.
‘‘සියා පන, භන්‌තෙ, බහිද්‌ධා අසති අපරිතස්‌සනා’’ති? ‘‘සියා, භික්‌ඛූ’’ති – භගවා අවොච. ‘‘ඉධ භික්‌ඛු එකච්‌චස්‌ස න එවං හොති – ‘අහු වත මෙ, තං වත මෙ නත්‌ථි; සියා වත මෙ, තං වතාහං න ලභාමී’ති. සො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති න උරත්‌තාළිං කන්‌දති න සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. එවං ඛො, භික්‌ඛු, බහිද්‌ධා අසති අපරිතස්‌සනා හොතී’’ති.
‘‘සියා නු ඛො, භන්‌තෙ, අජ්‌ඣත්‌තං අසති පරිතස්‌සනා’’ති? ‘‘සියා, භික්‌ඛූ’’ති – භගවා අවොච. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛු, එකච්‌චස්‌ස එවං දිට්‌ඨි හොති – ‘සො ලොකො සො අත්‌තා, සො පෙච්‌ච භවිස්‌සාමි නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො, සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සාමී’ති. සො සුණාති තථාගතස්‌ස වා තථාගතසාවකස්‌ස වා සබ්‌බෙසං දිට්‌ඨිට්‌ඨානාධිට්‌ඨානපරියුට්‌ඨානාභිනිවෙසානුසයානං සමුග්‌ඝාතාය සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථාය සබ්‌බූපධිපටිනිස්‌සග්‌ගාය තණ්‌හාක්‌ඛයාය විරාගාය නිරොධාය නිබ්‌බානාය ධම්‌මං දෙසෙන්‌තස්‌ස. තස්‌ස එවං හොති – ‘උච්‌ඡිජ්‌ජිස්‌සාමි නාමස්‌සු, විනස්‌සිස්‌සාමි නාමස්‌සු, නස්‌සු නාම භවිස්‌සාමී’ති. සො සොචති කිලමති පරිදෙවති උරත්‌තාළිං කන්‌දති සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. එවං ඛො, භික්‌ඛු, අජ්‌ඣත්‌තං අසති පරිතස්‌සනා හොතී’’ති.
‘‘සියා පන, භන්‌තෙ, අජ්‌ඣත්‌තං අසති අපරිතස්‌සනා’’ති? ‘‘සියා, භික්‌ඛූ’’ති භගවා අවොච. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛු, එකච්‌චස්‌ස න එවං දිට්‌ඨි හොති – ‘සො ලොකො සො අත්‌තා, සො පෙච්‌ච භවිස්‌සාමි නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො, සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සාමී’ති. සො සුණාති තථාගතස්‌ස වා තථාගතසාවකස්‌ස වා සබ්‌බෙසං දිට්‌ඨිට්‌ඨානාධිට්‌ඨානපරියුට්‌ඨානාභිනිවෙසානුසයානං සමුග්‌ඝාතාය සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථාය සබ්‌බූපධිපටිනිස්‌සග්‌ගාය තණ්‌හාක්‌ඛයාය විරාගාය නිරොධාය නිබ්‌බානාය ධම්‌මං දෙසෙන්‌තස්‌ස. තස්‌ස න එවං හොති – ‘උච්‌ඡිජ්‌ජිස්‌සාමි නාමස්‌සු, විනස්‌සිස්‌සාමි නාමස්‌සු, නස්‌සු නාම භවිස්‌සාමී’ති. සො න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති න උරත්‌තාළිං කන්‌දති න සම්‌මොහං ආපජ්‌ජති. එවං ඛො, භික්‌ඛු, අජ්‌ඣත්‌තං අසති අපරිතස්‌සනා හොති’’.
243. ‘‘තං [තඤ්‌ච (ක.)], භික්‌ඛවෙ, පරිග්‌ගහං පරිග්‌ගණ්‌හෙය්‍යාථ, ය්‌වාස්‌ස [ය්‌වාස්‌සු (ක.)] පරිග්‌ගහො නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො, සස්‌සතිසමං තථෙව තිට්‌ඨෙය්‍ය. පස්‌සථ නො තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, තං පරිග්‌ගහං ය්‌වාස්‌ස පරිග්‌ගහො නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො, සස්‌සතිසමං තථෙව තිට්‌ඨෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘සාධු, භික්‌ඛවෙ. අහම්‌පි ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, පරිග්‌ගහං න සමනුපස්‌සාමි ය්‌වාස්‌ස පරිග්‌ගහො නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො සස්‌සතිසමං තථෙව තිට්‌ඨෙය්‍ය.
‘‘තං, භික්‌ඛවෙ, අත්‌තවාදුපාදානං උපාදියෙථ, යංස [යස්‌ස (ස්‍යා. ක.)] අත්‌තවාදුපාදානං උපාදියතො න උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා. පස්‌සථ නො තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, තං අත්‌තවාදුපාදානං යංස අත්‌තවාදුපාදානං උපාදියතො න උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘සාධු, භික්‌ඛවෙ. අහම්‌පි ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, අත්‌තවාදුපාදානං න සමනුපස්‌සාමි යංස අත්‌තවාදුපාදානං උපාදියතො න උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා.
‘‘තං, භික්‌ඛවෙ, දිට්‌ඨිනිස්‌සයං නිස්‌සයෙථ යංස දිට්‌ඨිනිස්‌සයං නිස්‌සයතො න උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා. පස්‌සථ නො තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, තං දිට්‌ඨිනිස්‌සයං යංස දිට්‌ඨිනිස්‌සයං නිස්‌සයතො න උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘සාධු, භික්‌ඛවෙ. අහම්‌පි ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, දිට්‌ඨිනිස්‌සයං න සමනුපස්‌සාමි යංස දිට්‌ඨිනිස්‌සයං නිස්‌සයතො න උප්‌පජ්‌ජෙය්‍යුං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා’’.
244. ‘‘අත්‌තනි වා, භික්‌ඛවෙ, සති අත්‌තනියං මෙ ති අස්‌සා’’ති?
‘‘එවං, භන්‌තෙ’’.
‘‘අත්‌තනියෙ වා, භික්‌ඛවෙ, සති අත්‌තා මෙ ති අස්‌සා’’ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’.
‘‘අත්‌තනි ච, භික්‌ඛවෙ, අත්‌තනියෙ ච සච්‌චතො ථෙතතො අනුපලබ්‌භමානෙ, යම්‌පි තං දිට්‌ඨිට්‌ඨානං – ‘සො ලොකො සො අත්‌තා, සො පෙච්‌ච භවිස්‌සාමි නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො, සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සාමී’ති – නනායං [න ච ඛොයං (ක.)], භික්‌ඛවෙ, කෙවලො පරිපූරො බාලධම්‌මො’’’ති?
‘‘කිඤ්‌හි නො සියා, භන්‌තෙ, කෙවලො හි, භන්‌තෙ, පරිපූරො [කෙවලො පරිපූරො (සී. පී.)] බාලධම්‌මො’’ති.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, රූපං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති?
‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති?
‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’.
‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, වෙදනා…පෙ.… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං නිච්‌චං වා අනිච්‌චං වා’’ති?
‘‘අනිච්‌චං, භන්‌තෙ’’.
‘‘යං පනානිච්‌චං, දුක්‌ඛං වා තං සුඛං වා’’ති?
‘‘දුක්‌ඛං, භන්‌තෙ’’.
‘‘යං පනානිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මං, කල්‌ලං නු තං සමනුපස්‌සිතුං – එතං මම, එසොහමස්‌මි, එසො මෙ අත්‌තා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, යං කිඤ්‌චි රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං, අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා , ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා, හීනං වා පණීතං වා, යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං රූපං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දට්‌ඨබ්‌බං. යා කාචි වෙදනා…පෙ.… යා කාචි සඤ්‌ඤා… යෙ කෙචි සඞ්‌ඛාරා… යං කිඤ්‌චි විඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං, අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා, ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා, හීනං වා පණීතං වා, යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං විඤ්‌ඤාණං ‘නෙතං මම, නෙසොහමස්‌මි, න මෙසො අත්‌තා’ති – එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දට්‌ඨබ්‌බං’’.
245. ‘‘එවං පස්‌සං, භික්‌ඛවෙ, සුතවා අරියසාවකො රූපස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, වෙදනාය නිබ්‌බින්‌දති, සඤ්‌ඤාය නිබ්‌බින්‌දති, සඞ්‌ඛාරෙසු නිබ්‌බින්‌දති, විඤ්‌ඤාණස්‌මිං නිබ්‌බින්‌දති, නිබ්‌බිදා විරජ්‌ජති [නිබ්‌බින්‌දං විරජ්‌ජති (සී. ස්‍යා. පී.)], විරාගා විමුච්‌චති , විමුත්‌තස්‌මිං විමුත්‌තමිති ඤාණං හොති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු උක්‌ඛිත්‌තපලිඝො ඉතිපි, සංකිණ්‌ණපරික්‌ඛො ඉතිපි, අබ්‌බූළ්‌හෙසිකො ඉතිපි, නිරග්‌ගළො ඉතිපි, අරියො පන්‌නද්‌ධජො පන්‌නභාරො විසංයුත්‌තො ඉතිපි.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු උක්‌ඛිත්‌තපලිඝො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො අවිජ්‌ජා පහීනා හොති, උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා, ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු උක්‌ඛිත්‌තපලිඝො හොති.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සංකිණ්‌ණපරික්‌ඛො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො පොනොබ්‌භවිකොජාතිසංසාරො පහීනො හොති, උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො, ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සංකිණ්‌ණපරික්‌ඛො හොති.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අබ්‌බූළ්‌හෙසිකො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො තණ්‌හා පහීනා හොති, උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා, ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අබ්‌බූළ්‌හෙසිකො හොති.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු නිරග්‌ගළො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො පඤ්‌ච ඔරම්‌භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි හොන්‌ති, උච්‌ඡින්‌නමූලානි තාලාවත්‌ථුකතානි අනභාවංකතානි, ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මානි . එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු නිරග්‌ගළො හොති.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අරියො පන්‌නද්‌ධජො පන්‌නභාරො විසංයුත්‌තො හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො අස්‌මිමානො පහීනො හොති, උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො , ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො . එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අරියො පන්‌නද්‌ධජො පන්‌නභාරො විසංයුත්‌තො හොති.
246. ‘‘එවං විමුත්‌තචිත්‌තං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුං සඉන්‌දා දෙවා සබ්‍රහ්‌මකා සපජාපතිකා අන්‌වෙසං නාධිගච්‌ඡන්‌ති – ‘ඉදං නිස්‌සිතං තථාගතස්‌ස විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? දිට්‌ඨෙවාහං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මෙ තථාගතං අනනුවිජ්‌ජොති වදාමි. එවංවාදිං ඛො මං, භික්‌ඛවෙ, එවමක්‌ඛායිං එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසතා තුච්‌ඡා මුසා අභූතෙන අබ්‌භාචික්‌ඛන්‌ති – ‘වෙනයිකො සමණො ගොතමො, සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤාපෙතී’ති. යථා චාහං න, භික්‌ඛවෙ [භික්‌ඛවෙ න (සී. ස්‍යා. පී.)], යථා චාහං න වදාමි, තථා මං තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසතා තුච්‌ඡා මුසා අභූතෙන අබ්‌භාචික්‌ඛන්‌ති – ‘වෙනයිකො සමණො ගොතමො, සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤාපෙතී’ති. පුබ්‌බෙ චාහං භික්‌ඛවෙ, එතරහි ච දුක්‌ඛඤ්‌චෙව පඤ්‌ඤාපෙමි, දුක්‌ඛස්‌ස ච නිරොධං. තත්‍ර චෙ, භික්‌ඛවෙ, පරෙ තථාගතං අක්‌කොසන්‌ති පරිභාසන්‌ති රොසෙන්‌ති විහෙසෙන්‌ති, තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, තථාගතස්‌ස න හොති ආඝාතො න අප්‌පච්‌චයො න චෙතසො අනභිරද්‌ධි.
‘‘තත්‍ර චෙ, භික්‌ඛවෙ, පරෙ තථාගතං සක්‌කරොන්‌ති ගරුං කරොන්‌ති මානෙන්‌ති පූජෙන්‌ති, තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, තථාගතස්‌ස න හොති ආනන්‌දො න සොමනස්‌සං න චෙතසො උප්‌පිලාවිතත්‌තං. තත්‍ර චෙ, භික්‌ඛවෙ , පරෙ වා තථාගතං සක්‌කරොන්‌ති ගරුං කරොන්‌ති මානෙන්‌ති පූජෙන්‌ති, තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, තථාගතස්‌ස එවං හොති – ‘යං ඛො ඉදං පුබ්‌බෙ පරිඤ්‌ඤාතං තත්‌ථ මෙ එවරූපා කාරා [සක්‌කාරා (ක.)] කරීයන්‌තී’ති. තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, තුම්‌හෙ චෙපි පරෙ අක්‌කොසෙය්‍යුං පරිභාසෙය්‍යුං රොසෙය්‍යුං විහෙසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙ හි න ආඝාතො න අප්‌පච්‌චයො න චෙතසො අනභිරද්‌ධි කරණීයා. තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, තුම්‌හෙ චෙපි පරෙ සක්‌කරෙය්‍යුං ගරුං කරෙය්‍යුං මානෙය්‍යුං පූජෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි න ආනන්‌දො න සොමනස්‌සං න චෙතසො උප්‌පිලාවිතත්‌තං කරණීයං. තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, තුම්‌හෙ චෙපි පරෙ සක්‌කරෙය්‍යුං ගරුං කරෙය්‍යුං මානෙය්‍යුං පූජෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘යං ඛො ඉදං පුබ්‌බෙ පරිඤ්‌ඤාතං, තත්‌ථ මෙ [තත්‌ථ නො (ක.) තත්‌ථ + ඉමෙති පදච්‌ඡෙදො] එවරූපා කාරා කරීයන්‌තී’ති.
247. ‘‘තස්‌මාතිහ, භික්‌ඛවෙ, යං න තුම්‌හාකං තං පජහථ; තං වො පහීනං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං? රූපං, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තං පජහථ; තං වො පහීනං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. වෙදනා, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තං පජහථ; සා වො පහීනා දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. සඤ්‌ඤා, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තං පජහථ; සා වො පහීනා දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. සඞ්‌ඛාරා, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තෙ පජහථ; තෙ වො පහීනා දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සන්‌ති. විඤ්‌ඤාණං, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තං පජහථ; තං වො පහීනං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. තං කිං මඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, යං ඉමස්‌මිං ජෙතවනෙ තිණකට්‌ඨසාඛාපලාසං, තං ජනො හරෙය්‍ය වා දහෙය්‍ය වා යථාපච්‌චයං වා කරෙය්‍ය. අපි නු තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අම්‌හෙ ජනො හරති වා දහති වා යථාපච්‌චයං වා කරොතී’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘තං කිස්‌ස හෙතු’’? ‘‘න හි නො එතං, භන්‌තෙ, අත්‌තා වා අත්‌තනියං වා’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, යං න තුම්‌හාකං තං පජහථ; තං වො පහීනං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං? රූපං, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තං පජහථ; තං වො පහීනං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති. වෙදනා, භික්‌ඛවෙ…පෙ.… සඤ්‌ඤා, භික්‌ඛවෙ… සඞ්‌ඛාරා, භික්‌ඛවෙ…පෙ.… විඤ්‌ඤාණං, භික්‌ඛවෙ, න තුම්‌හාකං, තං පජහථ; තං වො පහීනං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය භවිස්‌සති.
248. ‘‘එවං ස්‌වාක්‌ඛාතො, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මො උත්‌තානො විවටො පකාසිතො ඡින්‌නපිලොතිකො. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මෙ උත්‌තානෙ විවටෙ පකාසිතෙ ඡින්‌නපිලොතිකෙ යෙ තෙ භික්‌ඛූ අරහන්‌තො ඛීණාසවා වුසිතවන්‌තො කතකරණීයා ඔහිතභාරා අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථා පරික්‌ඛීණභවසංයොජනා සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තා, වට්‌ටං තෙසං නත්‌ථි පඤ්‌ඤාපනාය. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතො, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මො උත්‌තානො විවටො පකාසිතො ඡින්‌නපිලොතිකො. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මෙ උත්‌තානෙ විවටෙ පකාසිතෙ ඡින්‌නපිලොතිකෙ යෙසං භික්‌ඛූනං පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි පහීනානි, සබ්‌බෙ තෙ ඔපපාතිකා, තත්‌ථපරිනිබ්‌බායිනො, අනාවත්‌තිධම්‌මා තස්‌මා ලොකා. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතො, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මො උත්‌තානො විවටො පකාසිතො ඡින්‌නපිලොතිකො. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මෙ උත්‌තානෙ විවටෙ පකාසිතෙ ඡින්‌නපිලොතිකෙ යෙසං භික්‌ඛූනං තීණි සංයොජනානි පහීනානි, රාගදොසමොහා තනුභූතා, සබ්‌බෙ තෙ සකදාගාමිනො, සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතො, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මො උත්‌තානො විවටො පකාසිතො ඡින්‌නපිලොතිකො. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මෙ උත්‌තානෙ විවටෙ පකාසිතෙ ඡින්‌නපිලොතිකෙ යෙසං භික්‌ඛූනං තීණි සංයොජනානි පහීනානි, සබ්‌බෙ තෙ සොතාපන්‌නා, අවිනිපාතධම්‌මා , නියතා සම්‌බොධිපරායනා. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතො, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මො උත්‌තානො විවටො පකාසිතො ඡින්‌නපිලොතිකො. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මෙ උත්‌තානෙ විවටෙ පකාසිතෙ ඡින්‌නපිලොතිකෙ යෙ තෙ භික්‌ඛූ ධම්‌මානුසාරිනො සද්‌ධානුසාරිනො සබ්‌බෙ තෙ සම්‌බොධිපරායනා. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතො, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මො උත්‌තානො විවටො පකාසිතො ඡින්‌නපිලොතිකො. එවං ස්‌වාක්‌ඛාතෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා ධම්‌මෙ උත්‌තානෙ විවටෙ පකාසිතෙ ඡින්‌නපිලොතිකෙ යෙසං මයි සද්‌ධාමත්‌තං පෙමමත්‌තං සබ්‌බෙ තෙ සග්‌ගපරායනා’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
අලගද්‌දූපමසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දුතියං.
No comments:
Post a Comment