4. සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
109. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බං වො, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මපරියායං දෙසෙස්‌සාමි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
‘‘කායසමාචාරංපාහං [පහං (සබ්‌බත්‌ථ)], භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාරං. වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වචීසමාචාරං. මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මනොසමාචාරං. චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤංචිත්‌තුප්‌පාදං. සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපටිලාභං. දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං දිට්‌ඨිපටිලාභං. අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’’න්‌ති.
එවං වුත්‌තෙ ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි.
110. ‘‘‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, එවරූපො කායසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, එවරූපො කායසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
111. ‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො පාණාතිපාතී හොති ලුද්‌දො ලොහිතපාණි හතප්‌පහතෙ නිවිට්‌ඨො අදයාපන්‌නො පාණභූතෙසු; අදින්‌නාදායී ඛො පන හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී ඛො පන හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං , භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති නිහිතදණ්‌ඩො නිහිතසත්‌ථො, ලජ්‌ජී දයාපන්‌නො සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරති; අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං නාදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරං පහාය කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු න චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වචීසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං ? යථාරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, එවරූපො වචීසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො වචීසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
112. ‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො මුසාවාදී හොති, සභාගතො[සභග්‌ගතො (බහූසු)] වා පරිසාගතො [පරිසග්‌ගතො (බහූසු)] වා ඤාතිමජ්‌ඣගතො වා පූගමජ්‌ඣගතො වා රාජකුලමජ්‌ඣගතො වා අභිනීතො සක්‌ඛිපුට්‌ඨො – ‘එහම්‌භො පුරිස, යං ජානාසි තං වදෙහී’ති සො අජානං වා ආහ – ‘ජානාමී’ති, ජානං වා ආහ – ‘න ජානාමී’ති; අපස්‌සං වා ආහ – ‘පස්‌සාමී’ති, පස්‌සං වා ආහ – ‘න පස්‌සාමී’ති – ඉති [පස්‌ස ම. නි. 1.440 සාලෙය්‍යකසුත්‌තෙ] අත්‌තහෙතු වා පරහෙතු වා ආමිසකිඤ්‌චික්‌ඛහෙතු [කිඤ්‌චක්‌ඛහෙතු (සී.)] වා සම්‌පජානමුසා භාසිතා හොති; පිසුණවාචො ඛො පන හොති, ඉතො සුත්‌වා අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය – ඉති සමග්‌ගානං වා භෙත්‌තා, භින්‌නානං වා අනුප්‌පදාතා, වග්‌ගාරාමො, වග්‌ගරතො, වග්‌ගනන්‌දී, වග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා හොති; ඵරුසවාචො ඛො පන හොති, යා සා වාචා කණ්‌ඩකා කක්‌කසා ඵරුසා පරකටුකා පරාභිසජ්‌ජනී කොධසාමන්‌තා අසමාධිසංවත්‌තනිකා, තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති; සම්‌ඵප්‌පලාපී ඛො පන හොති අකාලවාදී අභූතවාදී අනත්‌ථවාදී අධම්‌මවාදී අවිනයවාදී, අනිධානවතිං වාචං භාසිතා හොති අකාලෙන අනපදෙසං අපරියන්‌තවතිං අනත්‌ථසංහිතං – එවරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති , කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො හොති සභාගතො වා පරිසාගතො වා ඤාතිමජ්‌ඣගතො වා පූගමජ්‌ඣගතො වා රාජකුලමජ්‌ඣගතො වා අභිනීතො සක්‌ඛිපුට්‌ඨො – ‘එහම්‌භො පුරිස, යං ජානාසි තං වදෙහී’ති සො අජානං වා ආහ – ‘න ජානාමී’ති, ජානං වා ආහ – ‘ජානාමී’ති, අපස්‌සං වා ආහ – ‘න පස්‌සාමී’ති, පස්‌සං වා ආහ – ‘පස්‌සාමී’ති – ඉති අත්‌තහෙතු වා පරහෙතු වා ආමිසකිඤ්‌චික්‌ඛහෙතු වා න සම්‌පජානමුසා භාසිතා හොති; පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති, ඉතො සුත්‌වා න අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා න ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය – ඉති භින්‌නානං වා සන්‌ධාතා සහිතානං වා අනුප්‌පදාතා සමග්‌ගාරාමො සමග්‌ගරතො සමග්‌ගනන්‌දී සමග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා හොති; ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති, යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති; සම්‌ඵප්‌පලාපං පහාය සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති කාලවාදී භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා හොති කාලෙන සාපදෙසං පරියන්‌තවතිං අත්‌ථසංහිතං – එවරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වචීසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘‘මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මනොසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො මනොසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො මනොසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
113. ‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අභිජ්‌ඣාලු හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං තං අභිජ්‌ඣාතා හොති – ‘අහො වත යං පරස්‌ස තං මමස්‌සා’ති; බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො ඛො පන හොති පදුට්‌ඨමනසඞ්‌කප්‌පො – ‘ඉමෙ සත්‌තා හඤ්‌ඤන්‌තු වා වජ්‌ඣන්‌තු වා උච්‌ඡිජ්‌ජන්‌තු වා විනස්‌සන්‌තු වා මා වා අහෙසු’න්‌ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අනභිජ්‌ඣාලු හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං තං නාභිජ්‌ඣාතා හොති – ‘අහො වත යං පරස්‌ස තං මමස්‌සා’ති; අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො ඛො පන හොති අප්‌පදුට්‌ඨමනසඞ්‌කප්‌පො – ‘ඉමෙ සත්‌තා අවෙරා අබ්‍යාබජ්‌ඣා [අබ්‍යාපජ්‌ඣා (සී. ස්‍යා. කං. පී. ක.)] අනීඝා සුඛී අත්‌තානං පරිහරන්‌තූ’ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මනොසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
114. ‘‘‘චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං චිත්‌තුප්‌පාද’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො චිත්‌තුප්‌පාදො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො චිත්‌තුප්‌පාදො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අභිජ්‌ඣාලු හොති, අභිජ්‌ඣාසහගතෙන චෙතසා විහරති; බ්‍යාපාදවා හොති, බ්‍යාපාදසහගතෙන චෙතසා විහරති; විහෙසවා හොති, විහෙසාසහගතෙන චෙතසා විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති , කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අනභිජ්‌ඣාසහගතෙන චෙතසා විහරති; අබ්‍යාපාදවා හොති, අබ්‍යාපාදසහගතෙන චෙතසා විහරති; අවිහෙසවා හොති, අවිහෙසාසහගතෙන චෙතසා විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං චිත්‌තුප්‌පාද’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
115. ‘‘‘සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො සඤ්‌ඤාපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො සඤ්‌ඤාපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අභිජ්‌ඣාලු හොති, අභිජ්‌ඣාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; බ්‍යාපාදවා හොති, බ්‍යාපාදසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; විහෙසවා හොති, විහෙසාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අනභිජ්‌ඣාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; අබ්‍යාපාදවා හොති, අබ්‍යාපාදසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; අවිහෙසවා හොති, අවිහෙසාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
116. ‘‘‘දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං , භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං දිට්‌ඨිපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො දිට්‌ඨිපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො දිට්‌ඨිපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො එවංදිට්‌ඨිකො හොති – ‘නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං , නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො එවංදිට්‌ඨිකො හොති – ‘අත්‌ථි දින්‌නං, අත්‌ථි යිට්‌ඨං, අත්‌ථි හුතං, අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, අත්‌ථි අයං ලොකො, අත්‌ථි පරො ලොකො, අත්‌ථි මාතා, අත්‌ථි පිතා, අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, අත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං දිට්‌ඨිපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
117. ‘‘‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං , භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති – එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? සබ්‍යාබජ්‌ඣං [සබ්‍යාපජ්‌ඣං (සී. ස්‍යා. කං. පී. ක.)], භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො අපරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති; අබ්‍යාබජ්‌ඣං, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො පරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
118. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාසි.
‘‘‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො කායසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො කායසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘කථංරූපං , සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චො පාණාතිපාතී හොති ලුද්‌දො ලොහිතපාණි හතප්‌පහතෙ නිවිට්‌ඨො අදයාපන්‌නො පාණභූතෙසු; අදින්‌නාදායී ඛො පන හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී ඛො පන හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘කථංරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති නිහිතදණ්‌ඩො නිහිතසත්‌ථො, ලජ්‌ජී දයාපන්‌නො සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරති; අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං නාදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරං පහාය කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු න චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි …පෙ.… මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.… චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.… සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.… දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.….
‘‘‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘කථංරූපං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? සබ්‍යාබජ්‌ඣං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො අපරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති; අබ්‍යාබජ්‌ඣං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො පරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො, සාරිපුත්‌ත, මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
119. ‘‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යං සද්‌දංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ගන්‌ධංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රසංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ඵොට්‌ඨබ්‌බංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’’ති.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවිතබ්‌බං. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යං සද්‌දංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො සෙවිතබ්‌බො… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ඵොට්‌ඨබ්‌බංපාහං, සාරිපුත්‌ත … එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො සෙවිතබ්‌බො. ‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
120. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාසි. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවිතබ්‌බං. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යං සද්‌දංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො සෙවිතබ්‌බො. ‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො, සාරිපුත්‌ත, මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
121. ‘‘චීවරංපාහං , සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි…පෙ.… පිණ්‌ඩපාතංපාහං, සාරිපුත්‌ත… සෙනාසනංපාහං, සාරිපුත්‌ත… ගාමංපාහං, සාරිපුත්‌ත… නිගමංපාහං, සාරිපුත්‌ත… නගරංපාහං, සාරිපුත්‌ත… ජනපදංපාහං, සාරිපුත්‌ත… පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’’ති.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චීවරං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චීවරං සෙවිතබ්‌බං. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘පිණ්‌ඩපාතංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො පිණ්‌ඩපාතො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො පිණ්‌ඩපාතො සෙවිතබ්‌බො… සෙනාසනංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපං සෙනාසනං න සෙවිතබ්‌බං… එවරූපං සෙනාසනං සෙවිතබ්‌බං… ගාමංපාහං, සාරිපුත්‌ත …පෙ.… එවරූපො ගාමො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ගාමො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො නිගමො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො නිගමො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපං නගරං න සෙවිතබ්‌බං… එවරූපං නගරං සෙවිතබ්‌බං… එවරූපො ජනපදො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජනපදො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො සෙවිතබ්‌බො. ‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තන්‌ති. ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
122. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාසි. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චීවරං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චීවරං සෙවිතබ්‌බං. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. (යථා පඨමං තථා විත්‌ථාරෙතබ්‌බං) එවරූපො පිණ්‌ඩපාතො… එවරූපං සෙනාසනං… එවරූපො ගාමො… එවරූපො නිගමො… එවරූපං නගරං… එවරූපො ජනපදො.
‘‘‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, පුග්‌ගලං සෙවතොඅකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො සෙවිතබ්‌බො. ‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො, සාරිපුත්‌ත, මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
123. ‘‘සබ්‌බෙපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, ඛත්‌තියා ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානෙය්‍යුං, සබ්‌බෙසානම්‌පිස්‌ස ඛත්‌තියානං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය. සබ්‌බෙපි චෙ , සාරිපුත්‌ත, බ්‍රාහ්‌මණා…පෙ.… සබ්‌බෙපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, වෙස්‌සා… සබ්‌බෙපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, සුද්‌දා ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානෙය්‍යුං, සබ්‌බෙසානම්‌පිස්‌ස සුද්‌දානං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය. සදෙවකොපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, ලොකො සමාරකො සබ්‍රහ්‌මකො සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණී පජා සදෙවමනුස්‌සා ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානෙය්‍ය, සදෙවකස්‌සපිස්‌ස ලොකස්‌ස සමාරකස්‌ස සබ්‍රහ්‌මකස්‌ස සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛායා’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
